تحلیل و ارزیابی شاخص‌های کمی و کیفی مسکن در شهرستان‌های استان اصفهان

محورهای موضوعی : آمایش محیط

سهیلا رضایی آدریانی ¹ , حسن احمدی ²

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری، دانشکده هنر و معماری دانشگاه گیلان، رشت، ایران
2 - استادیار دانشکده هنر و معماری دانشگاه گیلان، رشت، ایران

تاریخ دریافت : 1396/04/15 تاریخ پذیرش : 1396/11/16 تاریخ انتشار : 1399/06/01

کلید واژه: تکنیک تاپسیس, شاخص‌های کمی و کیفی مسکن, شهرستان‌های استان اصفهان,

چکیده مقاله :

امروزه مسکن به عنوان یکی از اساسی ترین نیازهای انسان بعد از خوراک و پوشاک مطرح است و به دلیل ماهیت اقتصادی آن یکی از مقوله های اصلی جامعه شهری و روستایی به حساب می آید. با افزایش روزافزون جمعیت و توسعه زندگی شهری نیاز به مسکن نیز افزایش یافته و لزوم برنامه ریزی در این حوزه بارزتر شده است. یکی از ابزارهای کارآمد به منظور سنجش وضعیت، تصمیم گیری و برنامه‌ریزی در زمینه مسکن شاخص های کمی و کیفی مسکن است. در این پژوهش با استفاده از این شاخص ها به بررسی وضعیت مسکن در شهرستان های استان اصفهان و مقایسه ی این شهرستان ها با یکدیگر پرداخته ایم. اطلاعات مورد نیاز از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 استان اصفهان و اطلاعات مندرج در سایت مرکز آمار استخراج شده است. در نهایت با بهره گیری از تکنیک تاپسیس شهرستان ها از نظر سطح توسعه یافتگی در حوزه مسکن رتبه بندی شده اند و نتایج با بهره گیری از نرم‌افزار GIS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. براساس مطالعات صورت گرفته شهرستان اصفهان در رتبه نخست به عنوان توسعه یافته ترین شهرستان و شهرستان فریدونشهر به عنوان محروم‌ترین شهرستان شناخته شده و سایر شهرستان ها در طیفی مابین این دو قرار گرفته اند، سپس با بهره گیری از تکنیک swot به شناسایی عوامل داخلی و خارجی تأثیرگذار پرداخته و راهکارهایی جهت استفاده از فرصت ها برای غلبه بر نقاط ضعف پیشنهاد گردیده است.

چکیده انگلیسی:

Housing today is considered as one of the most basic human needs after food and clothing, and due to its economic nature, it is one of the main categories of urban and rural communities. With the increasing population growth and the development of urban life, the need for housing has also increased and the need for planning in this area is more prominent. One of the most effective tools for measuring the status, decision making and planning of housing is quantitative and qualitative indicators of housing. In this research, using these indices, we investigate the housing situation in Isfahan province and compare these cities with each other. The required data have been derived from the results of the general census of population and housing in Isfahan province in 2011 and the information obtained from the statistics center site. Eventually, by using TOPSIS technique, cities have been ranked in terms of level of development in the housing sector and the results have been analyzed using GIS software. Based on the results of the study, "Esfahan" ranked first as the most developed city and city of "Fereydoun Shahr" as the most deprived city and the other cities are located in a spectrum between them, then using the SWOT technique the internal factors were identified and some approaches for using the opportunities and overcoming the weaknesses were proposed.  

منابع و مأخذ:

 

1. ابراهیمی،م.،حیدرخانی،ه.،عبدالمحمدی،ا.،فیروزآبادی،آ.،طیبی،ن.1391.بررسی عوامل مؤثر بر رضایت مشتریان از مسکن شهری شهر اصفهان.فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر،6(18):149-170 .


2. اکبریان­فر،ف.،هادیانی،ز.،حیدری،ج.،1395.ارزیابی کیفیت ذهنی مسکن شهری بر مبنای قلمروهای درونی و بیرونی (مطالعه موردی: شهر بوشهر). آمایش محیط, 9(32): 23-39.


3. بزی،خ.،جواهری،ع.1390.بررسی افتراق مکانی-فضایی محله­های شهر زابل در برخورداری از شاخص­های مسکن سالم.مجله جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، 22(3):185-202.


4. بهزادنسب،ج.1373.مسکن روستایی در ایران.مجموعه مقالات سمینار توسعه مسکن در ایران.وزارت مسکن و شهرسازی.تهران:57-78.


5. پوراحمد،ا.،گروسی،ع.،نوری،ا.1392.ارزیابی شاخص­های مسکن شهرستان نظرآباد با رویکرد شهر سالم.فصل­نامه برنامه­ریزی کالبدی-فضایی،2(4):21-33 .


6. پوراحمد،ا.،زیاری،ک.،یوسفی،ر.،حاجیلو،م.1395.تحلیل شاخص­های کمی و کیفی و برنامه­ریزی مسکن شهر زنجان. آمایش محیط.9(33):1-23.


7. پورمحمدی،م.1382.برنامه­ریزی مسکن.چاپ دوم.انتشارات سمت، تعداد صفحات 163.


8. حکیمی،ه.،پورمحمدی،م.،پرهیزکار،ا.،مشکینی،ا.،پورطاهری،م.1390.ارزیابی شاخص­های کمی و کیفی مسکن در سکونتگاه­های غیررسمی ایران.مطالعه موردی جمشیدآباد خوی.مجله جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی،22(4):197-210.


9. راپاپورت،آ.1384.معنی محیط ساخته شده: رویکردی در ارتباط غیر کلامی.ترجمه فرح حبیب.تهران.انتشارات پردازش و برنامه­ریزی شهری.232صفحه.


10. رهنما،م.،کمانداری،م.1394.سنجش میزان رضایت­مندی ساکنین از کیفیت محیط مسکونی در شهر کرمان (مطالعه موردی: پروژه مسکن مهر شهرک مهرگان).نشریه مطالعات نواحی شهری دانشگاه شهید باهنر کرمان،2(2):39-59.


11. زالی،ن.1379.سطح­بندی توسعه منطقه­ای «نمونه موردی آذربایجان شرقی».پایان­نامه کارشناسی ارشد.دانشکده هنر و معماری.گروه شهرسازی.دانشگاه شیراز.186 صفحه.


12. زیاری،ک.،پشاه­آبادی،ش.،حاجی،م.،مرادی،ا.1394.ارزیابی تطبیقی سیر تحول شاخص­های مسکن شهر مریوان با نقاط شهری استان کردستان و کشور ایران.فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری،4(15):37-52 .


13. ستارزاده،د.1388.شاخص­های مسکن در استان سیستان و بلوچستان.فصل نامه جغرافیایی چشم انداز زاگرس،1(1):58-100.


14. سیف­الدینی،ف و همکاران.1392.تحلیل شکاف جغرافیایی کیفیت مسکن در مناطق 22 گانه شهر تهران.فصلنامه بین­المللی انجمن جغرافیای ایران،دوره جدید،11(39):212-233.


15. سرتیپی­پور،م.1390.پدیدارشناسی مسکن روستایی.مسکن و محیط روستایی،133 (30):3-14.


16. شمس،م.،گمار،م.1394.ارزیابی شاخص­های کمی و کیفی مسکن در استان همدان (با تأکید بر اقشار کم­درآمد).فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ایی،5(20):55-68.


17. شیخ الاسلامی،ع.،قهرمانی،م.،1390.تحلیلی بر شاخص­های کمی و کیفی مسکن در سکونتگاه­های غیررسمی.فصل­نامه جغرافیا و برنامه­ریزی شهری چشم­انداز زاگرس،4(13):51-66.


18. صارمی،ح.،ابراهیم­پور،م.1391.بررسی شاخص­های مسکن ایران و جهان (مطالعه موردی: ایران، انگلیس و فرانسه).هویت شهر،6(10):91-102.


19. صیدایی،ا.،هدایتی مقدم،ز.،فتحی،ع.،جمشیدی،م.،جمشیدی،ع.1391.سطح­بندی و تحلیل شاخص­های مسکن روستایی استان اصفهان با استفاده از تحلیل عاملی و خوشه‌ایی.مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ایی،4(15):52-37 .


20. عابدینی،ا.1394.تحلیل تطبیقی شاخص­های مسکن در سکونتگاه­های غیررسمی(مورد مطالعه: محله اسلام آباد کشتارگاه ارومیه).مسکن و محیط روستا،34(149):51-66.


21. عزیزی،م.1383.جایگاه شاخص­های مسکن در فرآیند برنامه­ریزی مسکن.مجله هنرهای زیبا،17(17):31-42.


22. فرهنگی منش،س.1374.پیش‌بینی وضع مسکن در نقاط شهری استان گیلان.مجموعه مقالات سمینار سیاست­های توسعه مسکن در ایران.وزارت مسکن و شهرسازی،جلد دوم، تهران:475-491.


23. کشوردوست،ع.،حسن­پور،ر.،غمخوار،ا.،موسی­پور،پ.1392.بررسی شاخص­های کمی، کیفی و برآورد مسکن مورد نیاز شهر رشت در افق 1400.چشم­انداز جغرافیایی در مطالعات انسانی8(25):95-112.


24. محمدی،ک.،رضویان،م.1390.بررسی وضعیت شاخص­های مسکن در شهر سردشت استان آذربایجان غربی(مطالعه موردی شهر سردشت استان آذربایجان غربی.فصل­نامه آمایش محیط،5(17):87-110.


25. ملکی،س.1382.بررسی نقش شاخص­های اجتماعی در برنامه­ریزی توسعه مسکن شهر ایلام.فصلنامه مسکن و انقلاب.بنیاد مسکن انقلاب اسلامی،104(4):60-75.


26. ملکی،س.1390.بررسی وضعیت شاخص­های اجتماعی مسکن در مناطق روستایی شهرستان اهواز.مسکن و محیط روستایی،29(129):32-49.


27. مؤمنی،م.،جعفرنژاد،ا.،صادقی،ش.1390.جایابی بهینه مراکز توزیع در فرآیند بازاریابی با استفاده از روش­های ریاضی.فصلنامه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران،3(1):129-148.


28. نسترن،م.،ابوالحسنی،ف.،ایزدی،م.1389.کاربرد تکنیک تاپسیس در تحلیل و اولویت­بندی توسعه پایدار مناطق شهری (مطالعه موردی مناطق شهری اصفهان).فصلنامه جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی،21(2):83-100.


29. وارثی،ح.1373.بررسی وضعیت مسکن اصفهان. مجموعه مقالات سمینار سیاست­های توسعه مسکن در ایران.انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی.تهران:653-666.


30. وارثی،ح.،زیرک­باش،د.1384.مسکن کم­درآمدها.فصلنامه مسکن و محیط روستا،111(4):34-49.


31. هادی­زاده زرگر،ص و همکاران.1392.سنجش توسعه­یافتگی مناطق شهری اصفهان در بخش مسکن،مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ایی،5(17):5-100.

 

1. Buckley,R.,Kalarickal,J.2005.Housing Policy in Developing Countries: Conjectures and Refutations, World Bank Res Obs,20(2):233-257.


2. Gallent,N.,Steve,R.2011.Local perspectives on rural housing affordability and implications for the localism agenda in England.Journal of Rural Studies,27(3):297-307.


3.  Hewitt,W,E.1998.The role of international municipal cooperation in housing the developing worlds urban poor's the Toronto- Sao Paulo Example. Habitat International, 22: 411- 422. 


4. McNamara,J.,Cassells,R.,Wicks,P.,Vidyattama,Y.2010.children in housing disadvantage in Austlalia.Development of a summar small area index.Housing studies,25(5):625-646.


5. Kurian,S.M.,Thampuran,A.2011.Assessment of Housing Quality. Institute of Town Planners, India Journal,8(2): 74-85.


6. https://www.amar.org.ir