بررسی بعد ذهنی کیفیت زندگی در شهر جدید اندیشه
محورهای موضوعی : آمایش محیطحسین فرهادی خواه 1 , حسین حاتمی نژاد 2 , محمود آروین 3 , نبی مرادپور 4
1 - (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران)
2 - استاد دانشگاه تهران
3 - (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران)
4 - (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران)
کلید واژه: کیفیت زندگی, رضایتمندی, دیدگاه شهروندان, شهر جدید, شهر اندیشه,
چکیده مقاله :
عمده‌ترین هدف ایجاد شهرهای جدید ایران، تمرکززدایی از شهرهای بزرگ که دارای سرریز معینی هستند، می‌باشد. به‌منظور تحقق این هدف ایجاد شهرهای جدید مستقل باکیفیت زندگی بالا یکی از ایده‌های غالب نزد متخصصان شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری است. سنجش کیفیت زندگی در این شهرها می‌تواند ما را در ارزیابی میزان موفقیت این شهرها دررسیدن به اهداف از پیش تعیین‌شده یاری دهد؛ بنابراین هدف این تحقیق سنجش بعد ذهنی کیفیت زندگی شهر جدید اندیشه از دیدگاه شهروندان می‌باشد. روش تحقیق حاضر توصیفی – پیمایشی است. جامعه آماری در این پژوهش ساکنان شهر جدید اندیشه با جمعیت 97807 نفر می‌باشد. حجم نمونه‌گیری به‌طور تصادفی ساده انجام‌شده و برای برآورد حجم نمونه از فرمول کوکران با احتمال 95 درصد صحت استفاده شد که حجم نمونه 321 نفر برآورد شده و برای گردآوری داده‌ها از پرسش نامه استفاده‌شده است. در این پژوهش از 30 شاخص در 6 بعد اجتماعی، بعد اقتصادی، بعد کالبدی – محیطی، بعد زیست‌محیطی، رفاهی – خدماتی و بعد تسهیلات و زیرساخت‌های شهری استفاده‌شده است. داده‌های گردآوری‌شده با استفاده از آزمون‌های همبستگی اسپیرمن، آزمون کای اسکوئر، آزمون یومن - وایت نی، کرسکال والیس، ویلکاکسون و رگرسیون تک متغیره تحلیل گردید. نتایج تحقیق نشان می‌دهد علی‌رغم موفق بودن این شهر در جذب جمعیت، شهروندان از اکثر شاخص های مربوط به کیفیت زندگی در شهر جدید اندیشه رضایت ندارند؛ و دلیل موفق بودن این شهر در جذب جمعیت دلایلی به‌غیر از بالا بودن کیفیت زندگی در این شهر دارد. همچنین ازنظر میزان رضایت از کیفیت زندگی در بین مردان وزنان تفاوت وجود دارد، بین سن و رضایت از زندگی رابطه معناداری وجود ندارد تفاوت رضایت از کیفیت زندگی در گروه‌های شغلی معنی‌دار است و همچنین مدت اقامت بر میزان رضایت از کیفیت زندگی در شهر جدید اندیشه مؤثر نمی‌باشد.
The main aim of creating new towns in Iran, is decentralization of big cities with a certain overflow. In order to achieve this goal, the creation of new cities independent with high quality of life is one of the dominant ideas of urban planning professionals. In order for measuring quality of life in these towns we can evaluate the success of these cities to achieve the predetermined goals. The purpose of this study was to measure the quality of life in Andisheh new town from the perspective of citizens. The new town of Andisheh having an area of 1,495 hectares is located in a triangle in the city of Shahriar, 30 km West of Tehran, 3 km northwest of the city of Shahriar and 7 km southeast of the city is Karaj. The research method is descriptive – analytical and survey. The statistical society of this research is the Andisheh new town residents that randomly are chosen for a 321 sample by using Cochran formula. The data gathering tool was a questionnaire. To achieve certain results in this study, the researcher used the 31 indicators in 6 domains of social, economic, physical-environmental, welfare-services and facilities and urban infrastructure. Descriptive and inferential analysis of the data was done using IBMSPSS software. For inferential analysis the Spearman correlation test, Chi-square test, U - White Straw, Krskal Wallis, Wilcoxon univariate regression were deployed. The results showed despite being successful in attracting the city's population, the citizens of most of the indicators related to quality of life in the new city thought they were not satisfied. And the reason why the current success of the city's population is the high quality of life in this town. According to city residents in terms of satisfaction rate of quality of life there are different between men and women. There isn’t significant relationship between age and life satisfaction A difference in quality of life is statistically significant between the groups of job. Furthermore, it was found that the time of residing isn’t effective on satisfaction rate and the quality of life in Andisheh new town.
1- اجزاء شکوهی، م.، قرخلو، م.، خزاعی‌نژاد، ف. 1391. عوامل مؤثر در جمعیت‌پذیری شهرهای جدید اقماری (مطالعه موردی: شهر جدید اندیشه)، مجله پژوهش‌های جغرافیای انسانی دانشگاه تهران، 44(79): 86-75.
2- ایرانشاهی، ا.، دلاکه، ح.، ثمره، ح.، دادخواه، م. 1394. ارزیابی کیفیت‌های فضایی در شهرهای جدید با استفاده از مدل فرآیند سلسله مراتبی AHP نمونه موردی: شهر جدید بهارستان، فصلنامه آمایش محیط، 10(36): 1-24.
3- آخوندی، ع.، برکپور، ن.، اسدی، ا.، طاهرخانی، ح.، بصیرت، م.، زندی، گ. 1386. حاکمیت شهر- منطقه تهران: چالش‌ها و روندها، نشریه هنرهای زیبا، 29: 5-16.
4- تیموری، پ.، کیوان، ن.1390. عملکرد شهرهای جدید و تمرکززدایی جمعیت از منطقه شهری تهران (مطالعه موردی شهر جدید اندیشه)، فصلنامه آمایش محیط، 18: 90-124.
5- حافظ نیا، م.ر. 1387. مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، چاپ چهاردهم زمستان، انتشارات سمت، 334 صفحه.
6- خزاعی نژاد، ف.، سیف‌الدینی، ف. 1391. ارزشیابی عملکرد شهر جدید اندیشه، مجله علمی –پژوهشی آمایش سرزمین، 4(2): 75-96.
7- خزائی‌نژاد، ز.، شاعلی، ج. 1389. بررسی عوامل تأثیرگذار بر توسعه یا تهدید پایداری در شهر جدید اندیشه، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، 8(30): 79-95.
8- خواجه، ع.، مهدوی، ش.، سوری، ف.، صمدی، ر. 1391. ارزیابی و سنجش شاخص های کیفیت زندگی شهری؛ مطالعه موردی: شهر کاشان، دو فصلنامه مدیریت شهری، 10(30): 285-296.
9- رفیعیان، م.، مولودی، ج.، پورطاهری، م.1390. سنجش کیفیت محیط شهری در شهرهای جدید مطالعه موردی: شهر جدید هشتگرد، فصلنامه مدرس علوم انسانی – برنامه‌ریزی و آمایش فضا، 15(3): 19-38.
10- زبردست، ا.، بنی عامریان، م. 1389. بررسی ارتباط میان شاخص های عینی و ذهنی خدمات عمومی کیفیت زندگی شهری در شهر جدید هشتگرد، دو فصلنامه معماری و شهرسازی دانشگاه هنر، 2(3): 5-22.
11- سیف‌الدینی، ف.1381. مبانی برنامه‌ریزی شهری، انتشارات آییژ، 248 صفحه.
12- شرکت مهندسان مشاور شهر و برنامه. 1382. طرح تفصیلی شهر جدید اندیشه.
13- صادقی، ش.1380، مکان‌یابی کاربری اراضی شهری با تأکید بر برنامه‌ریزی حمل‌ونقل درون‌شهری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد شهرسازی (برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای)، دانشگاه علم و صنعت ایران، 350 صفحه.
14- قرخلو، م.، پناهندهخواه، م. 1388. ارزیابی عملکرد شهرهای جدید در جذب جمعیت کلان شهرها مطالعه موردی: شهرهای جدید اطراف تهران، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 41 (67): 17-25.
15- قنواتی، ع.، برزگر، ص.، بابانژاد، م. 1389. ارزیابی مکان‌یابی شهرهای جدید در ایران (مطالعه موردی: شهر جدید اندیشه)، فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، 2(5): 147-163.
16- مرکز آمار ایران.1393. سالنامه آماری کشور سال 1390.
17- مهندسین پژوهش و عمران.1376. طرح جامع اندیشه، جلد 1.
18- نظم‌فر، ح.، محمدی، چ. 1396. سنجش کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: منطقه 2 اردبیل)، 2(36): 69-92.
19- وارثی.، ح. 1382. جایگاه شهرهای جدید ایران در نظام شهرسازی، نشریه سپهر، دوره دوازدهم، 47: 10-19
20- وزارت مسکن و شهرسازی، گزارش مطالعات شهر جدید اندیشه، مرحله راهبردی، مهندسین مشاور پژوهش و عمران.
21- LEVENT, T. B., & Nijkamp, P. (2006). Quality of urban life: A taxonomic perspective. Studies in Regional Science, 36(2), 269-281.
22- Bond. John and, Corner, Lynne, (2004), Quality of life and older people, London Opena University press
23- George, L. K., & Bearon, L. B. (1981). Quality of life in olderpersons: Meaning and measurement. Journal of Community Health, 6(4).
24- Marans, R. W. (2012). Quality of urban life studies: An overview and implications for environment-behaviour research. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 35, 9-22.
25- Myers, D. (1987). Community-relevant measurement of quality of life: A focus on local trends. Urban Affairs Quarterly, 23(1), 108-125.
26- Hui, E. C., & Lam, M. C. (2005). A study of commuting patterns of new town residents in Hong Kong. Habitat International, 29(3), 421-437.
27- Oktay, D., & Rustemli, A. (2010). Measuring the quality of urban life and neighbourhood satisfaction: Findings from Gazimagusa (Famagusta) area study. International journal of social sciences and humanity studies, 2(2), 27-37.
_||_
