بررسی و مقایسه فیتوشیمیایی اسانس و عملکرد آنتی‌اکسیدانی سرشاخه‌های گیاه دارویی Juniperus Sabina L. در رویشگاه‌های مختلف مازندران و گلستان
محورهای موضوعی : گیاهان داروییامیر قربانزاده 1 , عظیم قاسم نژاد 2 , مصطفی خوشحال سرمست 3 , صمد نژادابراهیمی 4
1 - گروه علوم باغبانی، دانشکده تولیدگیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
2 - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
3 - گروه علوم باغبانی، دانشکده تولیدگیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
4 - پژهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
کلید واژه:
چکیده مقاله :
گیاه Juniperus sabina L.ازجمله گیاهان دارویی ارزشمند شمال ایران است که از اثرات فارماکولوژیکی بسیاری از جمله خواص ضدسرطانی، ضد مالاریا و ضد باروری برخوردار است. پژوهش حاضرباهدف ارزیابی فیتوشیمیایی اسانس و عملکرد آنتی اکسیدانی سرشاخه های گیاه مای مرزدر دو استان گلستان و مازندران انجام شد. نمونه ها از سه رویشگاه رامسر، رامیان وتوسکستان در فصل تابستان سال 1397 جمع آوری شدند. اسانس گیری به روش تقطیر با آب و شناسایی ترکیبات با استفاده از دستگاه GC-FID و GC-MS انجام شد. از دو روش TAOC و DPPH جهت بررسی توانمندی آنتی اکسیدانی و روشرنگ‌سنجی (فولین- سیکالچو) جهت سنجش فنل کل استفاده شد. بیشترین مقدار فنل‌کل در نمونه رامسر (mg GAE/g dw19/0± 33/3)، مهار رادیکال DPPH در نمونه رامیان (99/4 ±1/43 درصد) و آنتی اکسیدان کل در نمونه توسکستان (12/0±05/19 میلی‌گرم اسکوربیک اسید در گرم وزن خشک) مشاهده شد.اگرچه درصد اسانس و توانمندی آنتی اکسیدانی جمعیت‌های مناطق مورد مطالعه تفاوت معنی داری نداشتند، با این وجود تغییرات اجزای اسانس به ویژه ترکیبات قالب کاملاً متفاوت بود. مقدارسابینن به‌عنوان ترکیب غالب در سه رویشگاه مذکور به ترتیب 5/12، 8/49 و 58 درصدبود. نکته قابل توجه در این پژوهش وجود ترکیب میرتنیل-استات به مقدار 6/72 درصد در نمونه رامسر بود که تاکنون در رابطه با این گیاه گزارش نشده است.با توجه به تفاوت بارز مشاهده شده در ترکیب اسیدهای چرب ضروری اسانس مای مرز رامسر، پیشنهاد می‌گردد که این توده گیاهی به دقت بیشتری مورد بررسی قرار گرفته و ممکن است در آینده به عنوان کموتایپی از مای مرز معرفی گردد.
Abstract Juniperus sabina L. is one of the valuable medicinal plants belonging to Cupressaceae family which has precious pharmaceutical effects such as anti-cancer properties, prevention of cell division, anti-malarial and anti-fertility. The aim of the current study was to evaluate the quantity and quality of essential oil compounds as well as antioxidant activity in the brunchlets of Juniperus sabina. samples were collected from three habitats of Ramsar, Ramyan and Tooskestan in the summer of 2018. The essential oils compounds were analyzed by using GC-FID and GC-MS. Both TAOC and DPPH methods were used to evaluate the antioxidant potential and the colorimetric method (Folin-ciocalteu) for measuring total phenol. The highest amount of total phenol in Ramsar sample (3.33 ± 0.19 mg GAE/g dw), DPPH radical scavenging in Ramyan sample (43.1±4.99%) and total antioxidant in Tooskestan sample (19.5±0.12 mg ascorbic acid /g dw) was observed. Sabinene was one of the major constituents in all samples (12.5, 49.8 and 58 % respectively). The notable finding of this study was the presence of myrtenyl-acetate (72.6%) in the Ramsar sample that has been never reported in this plant. Due to the significant difference observed in the essential oil composition of Ramsar, further studies on this plant is suggested and it may be introduced as a new chemotype in the future.
