القاء بافت کالوس و آنالیز مواد موثره اسانس گیاه دارویی . Dracocephalum moldavica L

محورهای موضوعی : اکولوژی محیطی

سید مهدی رضوی ¹ (دانشیار، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران)
علیرضا قاسمیان ² (استادیار، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران)
سونیا موسوی ³ (دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران)
هما عرش نشین ⁴ (دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران)

تاریخ دریافت : 1394/09/07 تاریخ پذیرش : 1395/05/25 تاریخ انتشار : 1395/06/11

کلید واژه: اسانس, تیمول, بادرشبویه, کالوس, . Dracocephalum moldavica L,

چکیده مقاله :

بادرشبویه با نام علمی L. Dracocephalum moldavicaگیاهی یکساله، علفی ومعطر از تیره‌نعناع و بومی آسیای مرکزی است.در این مطالعه تولید بافت کالوس از گیاه بادرشبویه و شناسایی ترکیبات فرار اسانس آن مورد توجه می‌باشد. بذرهای گیاه پس از ضدعفونی توسط اتانول (70درصد) و هیپوکلریت سدیم (10درصد)، در محیط کشت MS کشت داده شدند. پس از جوانه‌زنی، لپه گیاهچه‌های حاصل جدا شده و در محیط‌های کشت MS حاوی مقادیر مشخصی از ترکیبات هورمونی با غلظت‌های متفاوت از نفتالن ، استیک اسید و بنزیل آمینوپوزین منتقل شدند. نمونه‌ها جهت کالوس زایی در اتاقک رشد با شرایط نوری حدود 2400 لوکس با دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی و در دمای 25-24 درجه سانتی‌گراد قرار داده شدند.پس از ایجاد مقادیر لازم از کالوس، مقدار کالوس بدست آمده توزین و بیشترین کالوس از بین محیط های کشت با ترکیبات هورمونی مختلف جهت استخراج اسانس انتخاب شد. اسانس گیری با استفاده از دستگاه کلونجر و با روش تقطیر با آب انجام شد و مواد موثره آن به‌وسیله دستگاه GC/MS مورد تجزیه قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان کالوس بدست آمده از لپه گیاهچه بادرشبویه به میزان هورمون‌های گیاهی بستگی دارد. حداکثر تولید کالوس در محیط کشت MS حاوی غلظت‌های 4 میلی گرم درلیتر نفتالن استیک اسید به همراه 5/1 میلی‌گرم در لیتر بنزیل آمینوپوزین حاصل شد. همچنین نتایج آنالیز اسانس نشان داد که ترکیبات عمده اسانس شامل تیمول (9/45 درصد)، دکان (3/26 درصد)، دودکان (03/7 درصد)و هگزادکانوئیک اسید (08/7 درصد)می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

Dracocephalum moldavica L. is an annual aromatic herb, belongs to Lamiaceae family and indigenous of central Asia. In the recent study, we focused on induction of callus tissue and identification of callus essential oil composition. After sterling with ethanol 70% and sodium hypochloride (1%), seeds of the plants were cultured in a Petri dishes line with MS medium. Seedling cotyledons were isolated and transferred to Petri dishes contained MS medium with different combinations of plant hormones, BAP and NAA. For callus formation, the Petri dishes incubated in a growth chamber at 25°C and certain photoperiod of 16/8h light/darkness with 2400 lux light intensity. The produced callus weight was measured for all of treatments for determining optimal hormonal combination. Essential oil compositions of the callus were obtained from the optimal combination by hydro distillation method (Clevenger type apparatus) and were analyzed by gas chromatography-mass spectrometry (GC-MS). The results were showed that callus formation from cotyledons of Dracocephalum moldavica L. seedlings took place in a dose dependent manner of phyto hormones. The maximum Cali genesis was seen in MS medium supplemented with NAA (4 mg/l) and BAP (1.5 mg/l) and thymol (45.99%), decane (26.29%), hexa decanoic acid (7.08%) and dodecane (7.03%) were the main components of callus essential oil.  

منابع و مأخذ:

1. Ahmad, A., Khan, A., Yousef, S., Khan, L.A. 2010. Proton translocating ATPase mediated fungicidal activity of eugenol and thymol. Fitoterapia, 81(8):1157-62.


2. Andersen, A. 2006. Final report on the safety assessment of sodium p-chloro-m-cresol, p-chloro-m-cresol, chlorothymol, mixed cresols, m-cresol, o-cresol, p-cresol, isopropyl cresols, thymol, o-cymen-5-ol, and carvacrol. International journal of toxicology, 25(1): 29–127.


3. Bajaj, Y.P.S., Furmanowa, M., Olszowska, O. 1988.  Biotechnology of micropropagation of medicinal and aromatic plants. In: Bajaj Y P S (Ed.). Springer-Verlag, New York, 68 p.


4. Buckingham, J. 2005. Dictionary of natural products on CD-ROM. V.13:1. Chapman and Hall/CRC Press, Bocakaton.


5. 5-Filoche, S.K., Soma, K., Sissons, C.H. 2005.  Antimicrobial effects of essential oils in combination with chlorhexidinedi gluconate. Oral Microbiology and Immunology, 20(4): 221–225.


6. Ikeuchi, M., Sugimoto, K., Iwase, A. 2013. Plant callus: Mechanism of induction and repression. The Plant Cell, 25(9): 3159-3173.


7. Maham, M., Akabari, H., Delazar, A.2013. Chemical composition and antinociptive effect of the essential oil of Dracocephalum moldavica L. Pharmaceutical Science, 18(4):187-192.


8. Nesrollahi, P., Razavi, S.M. 2016. Investigation on phytotoxic effects of thymol. 2nd international conference on sustainable development. Strategies and Challenges, 24-26 Feb, Tabriz. Iran.


9. Otroshy, M., Moradi, K. 2012. Effect of explants and growth regulators on direct organogenesis of Dracocephalum kotschyi Boiss. via tissue culture technique. Journal of Herbal Drugs, 3(3): 127-134.


10. Palaniappan, K. and Holley, R. 2010. Use of natural antimicrobials to increase antibiotic susceptibility of drug resistant bacteria. International Journal of Food and Microbiology, 140(2): 164–8.


11. Scragg, A.H.1986. The economics of mass cell culture. In: Morris P, Scragg AH, Stafford A, Fowler MW. (Eds) Secondary metabolism in plant cell cultures. Cambridge University Press, Cambridge, 202p.


12. Sefidkon, F., Jahansoz, M., Davazdahemami, S., Mazaheri, D. 2010. Effects of irrigation water salinity on germination, emergency, biological yield, essence quality and quantity of moldavian balm (Dracocephalum moldavica L.). Plant Production Technology, 2(1): 25-34.


13. Sharifi, A., Hashemi-Sohi, H., Azadi, P., Sharifi, A.A. 2014. Hairy root induction and plant regeneration of medicinal plant Dracocephalum kotschyi. Physiological Molecular Biology of Plants, 20(2):257-262.


14. Trombetta, D., Castelli, F., Sarpietro, M.G., Venuti, V., Cristani, M., Daniele, C., Saija, A.,Mazzanti, G., Bisignano, G. 2005. Mechanisms of Antibacterial Action of Three Monoterpenes. Antimicrobial Agents and Chemotherapy, 49 (6): 2474–8.


15. Yousefzadeh, S., Modarres-Sanavy, S.A., Sefidkon, F., Asgarzadeh, A., ghalavand A. 2010. Effects of different harvest time on essential oil content and composition of dragonhead (Dracocephalum moldavica L.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 26 (4): 561-573.