بازنگری گونه‌های Glaucium oxylobum Boiss. et Buhse و Glaucium vitellinum Boiss. et Buhse در فلورا ایرانیکا

محورهای موضوعی : ژنتیک

افسانه گران ¹ , فریبا شریف‌نیا ²

1 - گروه زیست شناسی دانشگاه آزاد اسلامی, واحد گرگان
2 - گروه علوم پایه- دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال

تاریخ دریافت : 1387/12/03 تاریخ پذیرش : 1388/03/21 تاریخ انتشار : 1388/09/25

کلید واژه: تشریح مقایسه‌ای, فلورا ایرانیکا, ماکرو‌مورفولوژی, میکرو‌مورفولوژی‌, G. oxylobum, G. vitellinum,

چکیده مقاله :

لاله‌ کوهی یا Glaucium Mill. متعلق به تیره Papaveraceae است. تا کنون 25 گونه از این جنس در دنیا گزارش شده است. کشور ایران با داشتن حدود 19 آرایه یکی از مناطق مهم پراکنش این گیاهان محسوب می‌شود. در فلورا ایرانیکا به 11 گونه از این جنس اشاره شده و گونه‌ی G. oxylobum را مترادف با G. vitellinum در نظر گرفته است در حالی که در سایر فلور‌ها و منابع معتبر مانند فلور شرق، فلور ایران و کتاب انگلر برای هر یک از دو گونه شرحی جداگانه‌ وجود دارد. تحقیق اخیر به بررسی و تفاوت‌های میکرو‌مورفولوژی‌ دانه‌های گرده و دانه‌ها، ماکرو‌مورفولوژی و همچنین تشریح ‌مقایسه‌ای اندام‌های رویشی و زایشی دو گونه‌ی G. oxylobum و G. vitellinum می‌پردازد. نتایج حاصل از مطالعات ریخت‌شناسی تفاوت‌های اساسی را در این دو گونه نشان می‌دهد. مطالعات تشریحی نیز اختلاف‌ها‌یی در اندام‌های کلاله، تخمدان، دمگل، ساقه و برگ در دو گونه را نشان می‌دهد. همچنین در مطالعات مربوط به دانه‌های گرده و دانه‌ها تفاوت‌‌‌هایی در صفات کیفی و کمی مشاهده شده است. با توجه به نتایج حاصل، جدایی دو گونه‌‌ی فوق پیشنهاد می‌گردد.

چکیده انگلیسی:

Genus Glaucium Mill. is belongs to Papaveraceae family and included 25 species in the world yet. Iran have about 19 taxa and it is one of the important country for diversity of these plants. There are 11 species in Flora Iranica. G. oxylobum is synonym of G. vitellinum in this flore, while in valid floras and references such as, Flora orientalis, Flore del’Iran and Engler’s Book; there is separated description for these species. Recent research pay attention to micromorphological differences in pollen grains and seeds; also macromorphological and comparative anatomical in viewpoint several vegetative and reproductive organs in G. oxylobum and G. vitellinum is done. Our results in morphological studies showed that there are basic diffrences between two species. Also morphological studies showed that there are basic diffrences between two species. Anatomical studies showed that there are diffrences in several organs in two species such as: stigma, ovary, pedicle, stem and leaf. Our results showed that there are diffrences in qualities and quantities characters in pollen grains and seeds too. Thus separation of these two species is proposed.

منابع و مأخذ:

آخانی، ح. (1383). فلور مصور پارک ملی گلستان. جلد اول، انتشارات دانشگاه تهران.

امیری، ن. و شریف‌نیا، ف. (1385). پیشنهاد ترادف دو زیرگونه Polygonum hydropiper. مجله علمی- پژوهشی رستنی‌ها. جلد7. شماره 2. صفحات 217-219.

جعفری، آ. (مترجم). (1386). آناتومی گیاهی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.

چلبیان، ف. (1386) ریخت‌شناسی و تشریح گیاهی. نشر آییژ.

شریف‌نیا، ف. و چلبیان، ف. (1382). فرهنگ مصور اصطلاحات گیاه‌شناسی. نشر آییژ.

شریف‌نیا، ف.٬ حیدریان، س. و سلیم‌پور، ف. (1387). فصل‌نامه پژوهش‌های علوم گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان. جلد1. شماره 10. صفحات 32-41.

کریمی، ه‍. (1381). فرهنگ رستنی‌های ایران. انتشارات پرچم تهران.

گران، ا. (1385). مطالعه بیوسیستماتیک گونه‌های جنس Glaucium Mill در شمال ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.

گران، ا.، شریف‌نیا، ف. (1385الف). بازنگری در Glaucium leiocarpum Boiss. در ایران. فصل‌نامه پژوهش‌های علوم گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان. جلد1. شماره 4. صفحات 57-67.

گران، ا.، شریف‌نیا، ف. (1385ب). مترادف بودن Glaucium oxylobum subsp. rechingeri با زیر‌گونه تیپ. مجله علمی- پژوهشی رستنی‌ها. جلد7. شماره2.صفحات 217-219.

گران، ا.، شریف‌نیا، ف. (1387الف). بازنگری در دو گونه از جنس Glaucium Mill. در فلورا ایرانیکا. فصل‌نامه پژوهش‌های علوم گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان. جلد1. شماره 10. صفحات 60-69.

گران، ا.، شریف‌نیا، ف. (1387ب). مطالعه میکرو- ماکرومورفولوژی گونه‌های جنس لاله‌کوهی ‌‌Glaucium Mill. درایران. مجله گیاه‌شناسی ایران. جلد 14. شماره 1. صفحات 23-38.

مبین، ص. (1364). رستنی‌های ایران فلور گیاهان آوندی، جلد سوم. انتشارات دانشگاه تهران.

Behnke, H. D., Barthlott ,W. (2008). New evidence from the ultrastructural and micromorphological fields in angiosperm classification. Nordic journal of botany. Vol:3. No:1. PP:43-66.

Bercu, R., Fagaraş, M. and Jianu, L.D. (2006). Anatomy of the Endangered Plant Glaucium Flavum Cr., Occurring on the Romanian Black Sea Littoral. Environmental Science and Engineering Environmental Science.PP:273-280. Springer Berlin Heidelberg.

Boissier, E. (1867). Flora Orientalis. Vol 1: PP: 119-123. Genevae Busiline.

Burnie, G., Forrester, S., Greig, D., Guest, S., Harmony, M., Hobly, S., & Jackson, G. (2004). Botanica. Goldon Cheers, publisher Australia

Cullen, J. (1966). Glaucium in :K. H. Rechinger (ed.) Flora Iranica, No, 34: 2-7.Graz.

Fedde, F. (1909). Papaveraceae. In Engler, A. (Ed): Das Pflanznreich Regni Vegetabilis Conspectus IV : 104, pp: 221-238. Leipzig:Engelman.

Goldblatt, P. (1974). Biosystematic Studies in Papaver Section Oxytona. Missouri Botanical Garden Press.

Jalili, A. & Jamzad. Z. (1999). Red Data Book of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran.

Komorov, V.L. (1985). Flora of the U.S.S.R Botanicheskii. Institute I. M. L. V. Komorova. Akademii Nauk U. S. S. R. Moskva-Leningrad. Vol: 7. 451- 452.

Moore, P.D., Webb, J.A. & Collinson, M.E. (1991). Pollen Analysis. Blackweel Scientific Publications.

Mory, B. (1979). Beitrage Zur Kenntnis der Sippenstruktur der Gattung Glaucium MILLER (Papaveraceae). Feddes Repertorium, Band 89, Heft 9-10, Seite 499-594, Berlin.

Parsa, A. (1951). Flore de l'iran, Vol 1. Tehran, Iran.