بررسی اثر متقابل گونه و مرحله فنولوژیک در میزان عناصر معدنی گیاهان (مطالعه موردی: مراتع طالقان)

محورهای موضوعی : جنگلداری

حسین ارزانی ¹ , محمود حمیدیان ² , حسین آذرنیوند ³ , محمد علی زارع چاهوکی ⁴

1 - عضو هیئت علمی، دانشگاه تهران، دانشکده منابع طبیعی، کرج، ایران
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشگاه تهران، دانشکده منابع طبیعی، کرج، ایران
3 - عضو هیئت علمی، دانشگاه تهران، دانشکده منابع طبیعی، کرج، ایران
4 - عضو هیئت علمی، دانشگاه تهران، دانشکده منابع طبیعی، کرج، ایران

تاریخ دریافت : 1394/08/13 تاریخ پذیرش : 1395/05/02 تاریخ انتشار : 1395/06/01

کلید واژه: گوسفند, عناصر معدنی, مراتع طالقان, مرحله فنولوژیک, آزمون دانکن,

چکیده مقاله :

با توجه به اهمیت عناصر معدنی در تغذیه دام‌های چرا کننده از مرتع و تغییرات میزان عناصر در مراحل مختلف فنولوژیک در گیاهان، آگاهی دامداران و مرتعداران از این تغییرات برای برنامه ریزی صحیح ورود و خروج دام و تامین نیازهای تغذیه ای دام های چرا کننده از مرتع در زمان‌های مختلف فصل چرا، ضروری است. در این مطالعه میزان شش عنصر پرمصرف کلسیم، منیزیم، فسفر، کلر، سدیم و پتاسیم و پنج عنصر کم مصرف آهن، مس، روی، کبالت و منگنز در هشت گونه مرتعی پهن برگ علفیPrangus uloptera, Medicago sativa, Lotus goeblia, Trifolium montanum, Sanguisorba minor, Stachys inflate, Melilotus officinalis و Ferula ovina مورد استفاده گوسفند در مراحل رویشی، گلدهی و بذر دهی در مراتع طالقان اندازه گیری شد. برای تعیین اثر متقابل گونه و مرحله فنولوژیک از تجزیه واریانس دو طرفه استفاده شد و در صورت معنی دار شدن اثر متقابل گونه و مرحله فنولوژیک، از آزمون دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد؛ با پیشرفت مراحل رشد گیاه، میزان عناصر پر مصرف و کم مصرف کاهش پیدا کردند، و بین مقدار روی، مس، منگنز، فسفر، کلر، پتاسیم و سدیم هشت گونه مورد مطالعه در مراحل مختلف فنولوژیک اختلاف معنی داری وجود نداشت، ولی بین مقدار منیزیم، کلسیم، آهن و کبالت هشت گونه در مراحل مختلف فنولوژیک تفاوت معنی دار در سطح 99% وجود داشت.

چکیده انگلیسی:

Considering the importance of mineral elements in nutrition of grazing livestock in the range and changes in the amount elements phenological stages of in the plants, awareness ranchers and range managers of these changes for planned correct entry and exit livestock and meet the needs nutritional of grazing livestock range at different times grazing season  is essential. In this study amount  six macro elements Ca, Mg, P, Cl, Na and K, and five micro elements Fe, Cu, Zn, Co and Mn, in eight range forb species Prangus uloptera, Medicago sativa, Lotus goeblia, Trifolium montanum, Sanguisorba minor, Stachys inflate, Melilotus officinalis and Ferula ovina used for sheepat vegetative, flowering and seeding stages were measured. To determine effect reciprocal of  species and phonologic stage, two – way variance analysis were used, and where the species and phonological stage interaction was significant, the Duncan test was used. The results showed; with advancing stages of plant growth, amount macro and micro elements were decreased, and between amount of Zn, Cu, Mn, P, Cl, K and Na eight species studied in different phenological stages was not significant difference,            but between amount of Mg, Ca, Fe and Co eight species in different phenological stages there was significant difference in the level of 99%.

منابع و مأخذ:

1.    Asri ,y 1996.Content of water , ash and mineral elements of several species of halophyte plants . journal of research and constrauction.30(1): 46-50.( in persian)

1. Brekken, A & E. Steinnes. 2004. Seasonal concentrations of cadmium and zinc in native pasture plants: consequences for grazing animals, Science of the Total Environment, 181–195.


2. Davletshina M.N & M.T Yulchieva,.  1989. Chaemical and mineral composition of Kochia prostrata (L.) Schrad. Subsp. Grisea pratov and salsola orientalis S.G.Gmel, Journal of Problems of Desert Development, 5: 78-79.


3. Ebne abbasi,R& K  Saeedi,. 2009.Quantitative Analysis of some micronutrients  of three important rangeland species in different phonological stages (Saral ,Kurdistan). Rangeland journal3, 1. 69-78.(in persian)


4. Esther Perez Corona M.,. B.R., Vazquez de Aldana, B., Garcia Criado& A, Garcia Ciudad,. 1998. Variations in nutritional quality and biomass production of semiarid grasslands, Journal of Range management, 51(1) : 570-576.


5. Mcdowell, L.R. 1985. Nutrition of Grazing Ruminant in warm climate 1st ed. Academic Press Inc., California U.S.A., 443.


6. Ramirez-Orduna, R. R.G. Ramirez, H. Gonzalez-Rodriguez & G.F.W. Haenlein, 2005. Mineral content of browse species from Baja California Sur, Mexico. Small Ruminant Research 57: 1–10


7. Sanjay, K & A. Anjali., Gopal S. 2005. Biomass availability and forage quality of Eurotia ceratoides Mey in the rangelands of Changthang, eastern Ladakh. Current Science, 89: 201-204.


8. Varmaghani.S, M.A, Musavi, & H ,Jafari, (2006). Identifying the mineral elements of rangeland species of Ilam province journal of research and constrauction.73: 103-109 (in persian).

5.       Esfandiari kalaei, F. 2008. Compare quality indices among three species of forage in Sabzevar.  A thesis for Master of Science. Tarbiat Modarres university, faculty of natural resources79 pages.( in persian)

7.      Heidarian Aghakhani,M, G.H. Dianati Tilaki., A.A Nghipoor borj& H File kesh,. 2011 . AExamining some of the minerals of dominant halophyte species in Sabzevar desert rangelands. Rangeland journal,5(1): 27-34

11.    Taghavi, N& R. Nematzadeh. 2002. Erosion and sediment study at Taleghan town basin. A thesis submitted for bachelor of rangeland and watershed, university of Tehran, faculty of natural resources, 58 (in persian).