اثر تغییرات ارتفاعی بر خصوصیات فیزیکی و فیزیولوژیکی بذر توسکا ییلاقی Alnus Subcordata C.A.Mey (مطالعه موردی: طرح جنگلداری واز- سری 1)

محورهای موضوعی : جنگلداری

قهرمان رضایی ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی جنگلداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد چالوس، چالوس، ایران)
فرشاد یزدیان ² (دکتری جنگل داری، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد چالوس، چالوس، ایران)
فرزاد شفیع زاده ³ (کارشناس ارشد، مهندسی جنگل داری، اداره کل منابع طبیعی ساری، ساری، ایران)
محمد علی هدایتی ⁴ (دکتری منابع طبیعی، گرایش اکولوژی جنگل)

تاریخ دریافت : 1391/11/04 تاریخ پذیرش : 1392/08/13 تاریخ انتشار : 1393/03/01

کلید واژه: جوانه زنی, وزن هزار دانه, تغییرات ارتفاعی, کیفیت بذر,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی روند تغییرات ویژگی های فیزیکی و فیزیولوژیکی، بذر گونه توسکا در دامنه تغییرات ارتفاعی (2000- 200 متر از سطح دریا) با فواصل ارتفاعی 500 متر، نمونه های بذر این گونه از محدوده طرح جنگل د اری واز ( سری 1) واقع در شهرستان نور استان مازندران جمع آوری و پس از خالص سازی نسبت به اندازه گیری رطوبت، وزن هزاردانه, ابعاد و اندازه بذر و میوه و جوانه زنی و درصد بذر پوک آنها در آزمایشگاه مرکز بذر جنگلی خزر اقدام شد. بر اساس نتایج تحقیق کلیه ویژگی های مورد بررسی به غیر از جوانه زنی با احتمال (95%) در دامنه تغییرات ارتفاعی سطح با احتمال ( 99 % ) با آزمون دانکن معنی دار شدند. بطوریکه بیشترین میزان رطوبت بذر(14%) در ارتفاع 1500 متری و کمترین آن (به ترتیب 6/6 و 2/7) در ارتفاعات 200 و 2000 متری ثبت گردید. وزن هزار دانه تا ارتفاع 1500 متری روند افزایشی دارد و در ارتفاع 2000 متری کاهش جزئی نشان می دهد. بیشترین میزان این شاخص(18/0) بر حسب گرم در ارتفاع 1500 متری و کمترین آن (1/0) در ارتفاع 200 متری از سطح دریا ثبت گردید. بیشترین میزان اندازه طول میوه (2) و عرض (38/1) میوه بر حسب سانتی متر در ارتفاع 1500 متری و کمترین آن (طول 3/1 و عرض 74/0) در ارتفاع 200 متری از سطح دریا ثبت گردید. از نظر جوانه زنی روند تغییرات نظم خاصی را با تغییر ارتفاع نشان نمی دهد. بیشترین میزان آن در ارتفاع 1500 متری (69%) و کمترین آن در ارتفاع 200 متری (39%) ثبت گردید. بیشترین میزان بذر پوک در ارتفاع 200 متری (62%) و کمترین آن در ارتفاع 1500 متری (23%) ثبت گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که کیفیت بذر گونه توسکا با افزایش ارتفاع تا 1500 متر افزایش می یابد و پس از آن کاهش جزئی نشان می دهد. به نظر می رسد که انجام تحقیقات مشابه در باره بذر این گونه در سطح جنگل های خزری منجر به تهیه نقشه کیفیت بذر که شاخصی از کیفیت جنگل ها است بشود.

چکیده انگلیسی:

In order to survey on trends of physical and physiological changes, Alder seeds were collected from different altitudes (200-2000 masl) with a 500 m intervals from Vaz watershed forests around Nour city, Mazandaran province. After cleaning, seed traits such as moisture content (MC%), 1000 seed weight (TSW), seed and fruit dimentions, germination and empty seed percent were determined at seed lab of Caspian forest tree seed centre. Data were analysed by One Way ANOVA based on Duncan test with SPSS. According to results of this survey, all traits were sensible at 99% except of germination (95%). As, the highest MC% were recorded at 1500 m.a.s.l (14%) and the lowest at 200, 2000 m.a.s.l   (6.6, 7.2 res). 1000 SW were increased till 1500 masl, then reduced at 2000 m.a.s.l. The highest (0.18 gr) and the lowest (0.1 gr) TSW were recorded at 1500 and 200 m.a.s.l res. The longest (2 cm) and the widest (1.38 cm) fruit were grown at 1500 and the shortest (1.3 cm) and the narrowest (.74 cm) at 200 m.a.s.l. Germination didn't show any special corelation with altitude. The highest (62%) were registered at 1500 m.a.s.l and the lowest (23%) at 200 m.a.s.l. According to the resuts of germination the highest empty seeds (62%) were found at 200 m.a.s.l and the lowest (23%) At 1500 m.a.s.l. Results of this investigation showed that the quality of Alder seeds increased to 1500 m.a.s.l. and then decreased slightly. It seems that similar investigation on the seeds of this species in Caspian region conducted to preparing of seed quality map which is an indicator of forest quality.  

منابع و مأخذ:

References

1-Alvani Nezhad, S., M. Tabari, K. Espahbodi, M. Taghvaei, M. Hamzehpoor 2009. Investigation on morphologic and germination traits of Iranian Oak (Quercus branttii Lindi.) in nursery, Iranian Journal of Forest and Poplar Research, Vol.17, No.(4), 523-533

2-Angosto, T., A.J. Mattila, 1993. Variation in seeds of three endemic Leguminose species at different altitudes. physiol. plant 87: 329-334.

3-Arab, A., M. Tabari, K. Espahbodi, MH. Hedayati, GA. Jalali, 2009. Effects of acorn size and seed source elevation on Chestnut-leaved oak (Quercus castaneifolia C. A. Mey.) germination,seed vigor and seedlings characteristics, Journal of forest and woody products, Faculty of natural resources, Tehran university, Vol. 62, NO. (4), 381-396

4-Etemad, v., 2002. Quantitative and qualitative survey on beech (Fagus orientalis Lipsky) nuts in Mazandaran forests, Ph.D. dissertation, Faculty of natural resources, Tehran University, 258 p.

5-Gutterman, Y., 1992. Maternal effects on seed during development. In: Fenner, M. Ed. Seeds: The ecology of regeneration in plant communities. Wallingford, CAB International. pp. 27-59.

6-ISTA, 2008. International Rules for Seed Testing. Zurich, International Seed Testing Association

7-Ke, G. and M.J.A. Werger, 1999. Different responses to shade of evergreen and deciduous oak seedlings and the effect of acorn size. Acta Oecologica. 20: 579-586.

8-Khosravi, M., 1996. Seed ecology, 1st. edition, Fredowsi of Mashhad University, 182p.

9-Loha, A., M. Tigabu, D. Teketay, K. Lundkvist and A. Fries, 2006. Provenance Variation in Seed Morphometric Traits, Germination, and Seedling Growth of Cordia africana Lam , New forests, volume32, No.1, 71-86

10-Lopez, G. A., B. M. Potts, R. E. Vaillancourt & A. Apiolaza, 2003. Maternal and carryover effects on early growth of, Eucalyptus globulus. Canadian Journal of  Forest Research, 33, 2108–2115

11-Navarro, F.B., M.M. Jimenez, M.A. Ripoll, E. Ondono, E. Gallego and E. Simon, 2006. Direct sowing of holm oak acorns: Effects of acorn size and soil treatment. Ann. For. Sci., 63: 961-967.

12-Omidbeigi, R., 2005. Production and processing of medical plants. Astan Qods Razavi press, Vol. 3, 168 p.

13-Roach, D. A., R. D. Wulff, 1987. Maternal effects in plants. Annual Review of Ecology and Systematics, 18, 209–235.

14-Sabeti, H., 2002. Forests, Trees and Shrubs of Iran, 3nd edition, Yazd University, 806 p.

15-Seifolahian, M., 1988. A survey on beech nuts (Fagus orientalis Lipsky) germination in Asalem forests, M.Sc. thesis, Faculty of natural resources, Tehran University, 78p.

16-Singh V., V.K. Sah, O.P.S. Rana, V. Singh, 1996. The ef­fect of cone diameter on seed yield, moisture content and germination in Himalayan blue pine (Pinus wallichiana B.B. Jacks). Indian Journal of Forests 122: 150-154.

17-Singh, B., B.P. Bhatt, P. Prasad, 2004. Effect of seed source and temperature on seed germination of C. australis L.: A promising agroforestry tree-crop of central Himalaya, India. Forests, Trees and Livelihoods, 14(1): 53-60.

18-Singh, B., B.P. Bhatt, P. Prasad, 2006. Variation in seed and seedling traits of Celtis australis, a multipurpose tree, in central Himalaya, India. Agroforestry Systems, 67(2): 115-122.

19-Thaplial R.C., R.C. Dhiman, 1997. Geographic variation in seed and seedling characteristics in Pinus roxburghii Sarg. from Himachal Pradesh. Annals of Forests 5(2): 140-145.

20-Turna I., D. Güney, 2009. Altitudinal variation of some morphological characters of Scots pine (Pinus sylvestris L.) in Turkey African Journal of Biotechnology Vol. 8 (2), 202-208

21-Uniyal, A.K.; B.P. Bhatt, N.P. Todaria, 2003. Effect of provenance variation on seed and seedling characteristics of Grewia oppositifolia: A promising agroforestry tree-crop of central Himalaya, India. Plant Genetic Resources Newsletter, 136: 47-53. , India. Indian Journal of Forestry, 25(2): 209-214.

22-Vera, M. L., 1997. Effects of altitude and seed size on germination and seedling survival of heathland plants in north Spain, Vol. 133, No. (1) 101-106.