اولویت‌بندی و ارزیابی معیارهای موثر بر پایداری روستایی با تاکید بر تولیدات کشاورزی (مطالعه موردی: روستاهای استان قزوین)

محورهای موضوعی : برنامه ریزی روستایی

وحید بیگدلی راد ¹ ( استادیار گروه شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران. )
شهرام ملکی ² ( گروه شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران. )

تاریخ دریافت : 1401/03/02 تاریخ پذیرش : 1401/06/23 تاریخ انتشار : 1401/06/31

کلید واژه: استان قزوین, تولیدات کشاورزی, پشتیبانی از تولید, مانع‌زدایی از تولید, پایداری روستایی,

چکیده مقاله :

بخش تولیدات کشاورزی علاوه بر اینکه منبع تامین منابع مالی و معیشتی روستاییان است، در تامین تولیدات استراتژیک کشور بیشترین تاثیر را دارد؛ لذا به منظور حفظ و توسعه این بخش نیاز به پایداری مناطق روستایی بر اساس یک رویکرد مناسب است. بر همین اساس، در پژوهش حاضر با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و نظرات کارشناسان امور روستایی، معیارهایی با رویکرد پشتیبانی ها و مانع زدایی ها از تولیدات کشاورزی، شناسایی و سپس با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی و نرم افزار Expert Choice، نسبت به ارزیابی و اولویت بندی آن ها اقدام گردید. نتایج نشان داد، معیار پشتیبانی از اولویت بالاتری نسبت به معیار مانع زدایی از تولید، برخوردار است. همچنین در بین زیرمعیارهای پشتیبانی از تولید، پرداخت به موقع وجه محصولات با 4/16 درصد و در بین زیرمعیارهای مانع زدایی از تولید، واسطه گری در زنجیره فروش با 7/18 درصد دارای اولویت مهمتری بوده اند. در ادامه، روستاهای شهرستان البرز از نظر مولفه های پشتیبانی از تولید، با 2/20 درصد از وضعیت مطلوب برخوردار بوده است. همچنین در سنجش وضعیت رفع موانع تولید، روستاهای شهرستان قزوین با وزن 7/19 درصد وضعیت بهتری دارا بوده اند. در مقابل، روستاهای شهرستان آوج در هر دو معیار، کمترین برخورداری را به خود اختصاص داده است. در پایان، بررسی نتایج نشان از لزوم توجه هر چه بیشتر به پشتیبانی و رفع موانع از تولیدات کشاورزی در شهرستان آوج داشته است. دلیل عمده آن نیز قرارگیری این شهرستان در منطقه کمتر توسعه یافته استان قزوین به خصوص از نظر سهولت دسترسی به مناطق مرکزی استان است.

چکیده انگلیسی:

In addition to being the source of financial and livelihood resources for villagers, the agricultural production sector has the greatest impact in providing the country's strategic products; Therefore, in order to maintain and develop this sector, there is a need for the stability of rural areas based on a suitable approach. Based on this, in the current research, by using library resources and the opinions of rural affairs experts, criteria with the approach of supporting and removing obstacles from agricultural production, and then using the method of hierarchical analysis and Expert Choice software was used to evaluate and prioritize them. The results showed that the criterion of support has a higher priority than the criterion of removing obstacles to production. Also, among the production support sub-criteria, on-time payment of products with 16.4 percent and among the production prevention sub-criteria, mediation in the sales chain with 18.7 percent have more important priority. In addition, the villages of Alborz city have had a favorable situation in terms of production support components, with 20.2%. Also, in measuring the situation of eliminating production obstacles, the villages of Qazvin city have a better situation with a weight of 19.7%. On the other hand, the villages of Auj city are the least privileged in both criteria. In the end, the examination of the results showed the need to pay more attention to supporting and removing obstacles to agricultural production in Auj city. The main reason for this is the location of this city in the less developed region of Qazvin province, especially in terms of ease of access to the central regions of the province.