طبقه بندی و ارتباط سنجی الگوهای فشار با مراحل فنولوژی خرما ( مناطق سراوان و آبادان )

محورهای موضوعی : اقلیم شناسی

نواب کوهپایه ¹ ( دانشجوی دکتری آب وهوا شناسی کشاورزی، دانشگاه خوارزمی ،تهران،ایران )
محمد حسین ناصر زاده ² ( استادیار آب وهوا شناسی، دانشگاه خوارزمی ، تهران،ایران )
زهرا حجازی زاده بیگم ³ ( استاد آب وهوا شناسی، دانشگاه خوارزمی ، تهران،ایران )

تاریخ دریافت : 1397/01/03 تاریخ پذیرش : 1397/06/24 تاریخ انتشار : 1398/03/31

کلید واژه: همبستگی, فشار سطح دریا, تغییراقلیم, تراز 500, فنولوژی خرما,

چکیده مقاله :

همواره در طی مراحل مختلف فنولوژی خرما ، الگوهای متفاوتی از گردش های جوی حاکم هستند . این تحقیق به منظور طبقه بندی و ارتباط سنجی ، این الگوها با مراحل فنولوژی خرما ، در مناطق خرما خیز سراوان (خرمای مضافتی ) وآبادان (خرمای استعمران) ، در دو دوره ، سالهای قبل و بعد ازسال 1977 (به عنوان سال شاخص ) ، در ماه های مارس تا نوامبر می باشد . لذا مراحل فنولوژی خرما از لحاظ زمانی به دو فاز اصلی ظهور اسپات تا حبابوک و کمیری تا تمار و همچنین الگو های گردشی فشار تراز500 هکتوپاسکال و فشار سطح دریا هر کدام به سه طبقه ( شامل دوطبقه اصلی ویک طبقه به عنوان طبقه فرین ) دسته بندی و نامگذاری گردید ، نتایج نشان داد در مناطق مورد نظر علاوه بر جابجایی زمانی طبقات ، در طول ماه های موردنظر در سالهای قبل وبعد از 1977، میزان همبستگی بین دمای هوای فاز های فنولوژی خرما با طبقات اصلی نیز متفاوت می باشد . به طوریکه ، دمای هوای فاز اول فنولوژی خرما در هر دو منطقه سراوان و آبادان ، همبستگی معنی داری با طبقه 5840 تا5750 ( تیپ معتدل تراز 500 ) داشته که در بعد از سال1977 میزان آنها کاهش یافته است و در خصوص فاز دوم فنولوژی ، در سراوان همبستگی معنی داری فقط با طبقه 1010 تا 1002 (تیپ معتدل – گرم تراز سطح دریا) داشته که در سال های بعد از 1977 مقدار آن افزایش یافته است که نشان می دهد این فاز در این منطقه فقط تحت تاثیر فشار تراز سطح دریا می باشد و در آبادان ، فاز مذکور همبستگی معنی داری هم با طبقه 5900-5840 (تیپ معتدل تراز 500) وهم با طبقه 1010 تا 1002 (تیپ معتدل – گرم تراز سطح دریا) دارد که نشان دهنده تاثیر هردوالگو برروی این فاز می باشد .

چکیده انگلیسی:

همواره در طی مراحل مختلف فنولوژی خرما ، الگوهای متفاوتی از گردش های جوی حاکم هستند . این تحقیق به منظور طبقه بندی و ارتباط سنجی ، این الگوها با مراحل فنولوژی خرما ، در مناطق خرما خیز سراوان (خرمای مضافتی ) وآبادان (خرمای استعمران) ، در دو دوره ، سالهای قبل و بعد ازسال 1977 (به عنوان سال شاخص ) ، در ماه های مارس تا نوامبر می باشد . لذا مراحل فنولوژی خرما از لحاظ زمانی به دو فاز اصلی ظهور اسپات تا حبابوک و کمیری تا تمار و همچنین الگو های گردشی فشار تراز500 هکتوپاسکال و فشار سطح دریا هر کدام به سه طبقه ( شامل دوطبقه اصلی ویک طبقه به عنوان طبقه  فرین ) دسته بندی و نامگذاری گردید ، نتایج نشان داد در مناطق مورد نظر علاوه بر جابجایی زمانی طبقات ، در طول ماه های موردنظر در سالهای قبل وبعد از 1977، میزان همبستگی بین دمای هوای فاز های فنولوژی خرما با طبقات اصلی نیز متفاوت می باشد . به طوریکه ، دمای هوای فاز اول فنولوژی خرما در هر دو منطقه سراوان و آبادان ، همبستگی معنی داری با طبقه 5840 تا5750 ( تیپ معتدل تراز 500 ) داشته که در بعد از سال1977 میزان آنها کاهش یافته است و در خصوص فاز دوم فنولوژی ، در سراوان همبستگی معنی داری فقط با طبقه 1010 تا 1002 (تیپ معتدل – گرم تراز سطح دریا) داشته که در سال های بعد از 1977 مقدار آن افزایش یافته است که نشان می دهد این فاز در این منطقه فقط تحت تاثیر فشار تراز سطح دریا می باشد و در آبادان ، فاز مذکور همبستگی معنی داری هم با طبقه 5900-5840 (تیپ معتدل تراز 500) وهم با طبقه 1010 تا 1002 (تیپ معتدل – گرم تراز سطح دریا) دارد که نشان دهنده تاثیر هردوالگو برروی این فاز می باشد .

منابع و مأخذ:

- آقا احمدی، امیرحسین و رضا اسدی کنی .1395. تغییر اقلیم واثرات آن روی تولید محصولات باغبانی وراهکارهای سازگاری و مقابله با آن،معاونت امور باغبانی، گروه مطالعات و فن آوری های نوین، وزارت جهاد کشاورزی.

2- اسلامی ،محسن . مژده حیدری . حسین رضایی تاج آباد و محمد بازماندگان .1394. بررسی مراحل مختلف رشد فنولوژیکی پسته رقم فندقی، همایش ملی رهیافت های علمی در صنعت طلای سبز، پسته.

3- پژمان،حسین .1380. راهنمای خرما، نشریه آموزش کشاورزی.

4- زرین، آذر و عباس مفیدی . 1390. در بررسی یک نظریه که آیا پرفشار جنب حاره ای تابستانه بر روی ایران زبانه ای ازپرفشار جنب حاره ای آزور است، یازدهمین کنگره انجمن جغرافی دانان ایران- ۲۴ و ۲۵ شهریورماه ۱۳۹۰، دانشگاه شهید بهشتی.

5- حجازی زاده، زهرا .1372. بررسی سینوپتیکی نوسانات فشار زیاد جنب حاره، رساله دکتری جغرافیای طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس.

6- مسعودیان، سید ابوالفضل .1390 . اقلیم شناسی همدید وکاربرد آن در مطالعات محیطی، انتشارات دانشگاه اصفهان، چاپ دوم ، 1390.

7- حسن پوراصطهباناتی، ابوالقاسم . شیده رمضان زاده . محمد سلیمانی . افشین شفیعیان . فرزین منوچهری .و رکسانا نوروزی . 1394. دست نوشته ای از خرمای ایران،دفتر میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری، وزارت جهاد کشاورزی.

8- محمدی،حسینمراد و قاسمعلی مقتدری . 1383. ارزیابی پتاسیل اقلیمی کشت نخل در استان گلستان، پژوهش جغرافیایی، شماره 48، صص178-163.

9- مفیدی, عباس و آذر زرین .1391. بررسی ماهیت، ساختارو وردایی زمانی گردش بزرگ مقیاس جوتابستانه برروی جنوب غرب آسیا، نشریه پژوهش هی اقلیم شناسی، صص40-15.

10- ناصرزاده، محمد حسین وحجت اله فتحی . 1395. شناسایی عوامل سینوپتیک و محلی مقیاسدر رویدادهای گرد وغباری در ایلام، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، سال 6، شمارۀ پیاپی 12، صص74-57.

11- یزدان پناه، حجت االله و مریم سلیمانی تبار .1392.  بررسی اثرات تغییر اقلیم بر مراحل فنولوژی سیب در شمال شرق ایران، نخستین کنفرانس ملی آب و هواشناسی.

12- یزدان پناه، حجت االله و مریم سلیمانی تبار .1390. تحلیلی بر تغییرات مراحل فنولوژکی پرتقال به کمک داده های اقلیمی (مطالعه موردی ایستگاه تحقیقات کشاورزی داراب(، اولین کنفرانس ملی هواشناسی و مدیریت آب کشاورزی.

- Shabani,f.,kumar,l.tylor,s, 2012. Climate Change Impacts on the Future Distribution of Date Palms: A Modeling Exercise Using CLIMEX, university of new England

14- Shabani,f.,kumar,l.tylor,s, 2013. Suitable regions for date palm cultivation in Iran are predicted to increase substantially under future climate change scenarios, university of new England

15- Shabani,f.,kumar,l.tylor,s, 2016. Climate Change Impacts on the Future Distribution of Date Palms in oman,university of new EnglandRamage CS (1966) The summer atmospheric circulation over the Arabian Sea. J Atmos Sci 23:144–150

16- Massim. b et al, 2011. The summertime ‘‘heat’’ low over Pakistan/northwestern India: evolution and origin Published online: 15 July 2010

17- Johnson, R, H., 2003. thermal low, Colorado State University, Fort Collins, CO, USA

18- Xue-Dong cui, et al ,2013. Teleconnection between Winter Arctic Oscillation and Southeast AsianSummer Monsoon in the Pre-Industry Simulation of a Coupled ClimateModel, Atmosphric And Oceanic Science Letters, 2013, VOL. 6, NO. 5, 349354

19- Hao Z, Sun D, Zheng J , 2015. East Asian Monsoon Signals Reflected in Temperature and Precipitation Changes over the Past 300 Years in the Middle and Lower Reaches of the Yangtze River. PLoS ONE 10(6): e0131159. doi:10.1371/journal