شناسایی مناطق وقوع زمین لغزش با استفاده از روشهای تلفیقی و مقایسه‌ای (مطالعه مورد: حوضه پالنگان)-استان کردستان
محورهای موضوعی :
اقلیم شناسی
معصومه غلامی
1
(کارشناس ارشد هیدروژئومورفولوژی در برنامه ریزی محیطی، دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی، تهران،ایران)
عزت الله قنواتی
2
(دانشیار ژئومورفولوژی دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی، تهران،ایران)
امیر صفاری
3
(دانشیار ژئومورفولوژی دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی، تهران،ایران)
تاریخ دریافت : 1397/07/01
تاریخ پذیرش : 1398/01/28
تاریخ انتشار : 1398/09/01
کلید واژه:
منطق فازی,
زمین لغزش,
پالنگان,
OWA,
WL,
چکیده مقاله :
حوضه پالنگان به دلیل قرار گیری در منطقه کوهستانی شاهو، از مناطق مستعد زمین لغزش در استان کردستان محسوب می شود. وقوع زمین لغزش های مختلف در طی سال های اخیر بیان کننده پتانسیل بالای منطقه در این زمینه می باشد. با توجه به شرایط حاکم بر منطقه در این تحقیق مناطق مستعد وقوع زمین لغزش شناسایی شده است. روش تحقیق مبتنی بر روش های نرم افزاری، کتابخانه ای و تحلیلی است. در این تحقیق به منظور شناسایی مناطق مستعد زمین لغزش از 8 لایه اطلاعاتی (ارتفاع، شیب، جهت شیب، رودخانه، گسل، لیتولوژی، راه ارتباطی و کاربری اراضی) یک روش وزن دهی ( روش تحلیل شبکه ای) و سه روش برای پهنه بندی استفاده شده است. به منظور رسیدن به اهداف تحقیق و شناسایی مناطق مستعد زمین لغزش، پس از وزن دهی به لایه ها، لایه های مذکور با استفاده از روش های منطق فازی، OWA و WLC با هم ترکیب شده و در نهایت نقشه هایی نهایی حاصل شده است. نتایج تحقیق و مقایسه روش ها بیانگر این است که حوضه مورد مطالعه پتانسیل بالایی برای لغزش پذیری دارد. مطابق نقشه های نهایی، مناطق شرقی حوضه شامل زمین های هموار اطراف روستای گشکی دارای کم ترین پتانسیل و دیوارهای و مناطق پرشیب غرب و جنوب غربی حوضه از جمله اطراف پالنگان دارای بالاترین پتانسیل برای زمین لغزش هستند.
چکیده انگلیسی:
حوضه پالنگان به دلیل قرارگیری در منطقه کوهستانی شاهو، از مناطق مستعد زمین لغزش در استان کردستان محسوب میشود. وقوع زمینلغزشهای مختلف در طی سالهای اخیر بیان کننده پتانسیل بالای منطقه در این زمینه میباشد. با توجه به شرایط حاکم بر منطقه در این تحقیق مناطق مستعد وقوع زمین لغزش شناسایی شده است. روش تحقیق مبتنی بر روشهای نرم افزاری، کتابخانهای و تحلیلی است. در این تحقیق به منظور شناسایی مناطق مستعد زمین لغزش از 8 لایه اطلاعاتی (ارتفاع، شیب، جهت شیب، رودخانه، گسل، لیتولوژی، راه ارتباطی و کاربری اراضی) یک روش وزندهی (روش تحلیل شبکهای) و سه روش برای پهنهبندی استفاده شده است. به منظور رسیدن به اهداف تحقیق و شناسایی مناطق مستعد زمین لغزش، پس از وزن دهی به لایهها، لایههای مذکور با استفاده از روشهای منطق فازی، OWA و WLC با هم ترکیب شده و در نهایت نقشههایی نهایی حاصل شده است. نتایج تحقیق و مقایسه روشها بیانگر این است که حوضه مورد مطالعه پتانسیل بالایی برای لغزش پذیری دارد. مطابق نقشه های نهایی، مناطق شرقی حوضه شامل زمین های هموار اطراف روستای گشکی دارای کمترین پتانسیل و دیوارهای و مناطق پرشیب غرب و جنوب غربی حوضه از جمله اطراف پالنگان دارای بالاترین پتانسیل برای زمین لغزش هستند.
منابع و مأخذ:
منابع
ابراهیمی مقدم، فهیمه؛ عباس نژاد، احمد (1395)، ارزیابی و پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش استان کرمان با مدلهای فازی و AHP، فصلنامه زمینشناسی و محیط زیست، دوره 10، شماره 37
احمدی، حسن (1374)، ژئومورفولوژی کاربردی، جلد اول، فرسایش آبی، انتشارات دانشگاه تهران
احمدی، حسن؛ اسمعلی، اباذر؛ فیض نیا، سادات؛ شریعت جعفری، محسن (1382)، هنه بندی خطر حرکت های توده ای با استفاده از دو روش رگرسیون چند متغیره (MR) و تحلیل سلسله مراتبی(AHP) (مطالعه موردی: حوزه آبخیز گرمی چای)، نشریه منابع طبیعی ایران، دوره 56، شماره 4
آقانباتی، (1383) زمینشناسی ایران، چاپ اول، انتشارات صنوبر، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور
امامی، سید نعیم؛ غیومیان، جعفر (1382)، پژوهشی بر سازوکار زمینلغزشها بر روی واریزههای دامنهای (مطالعه موردی: لغزش افسر آباد استان)، مجموعه مقالات سومین کنفرانس زمینشناسی مهندسی و محیط‌زیست ایران، دانشگاه بوعلی سینا همدان. صص 126-113
تقی زادهدیوا، سیدعلی؛ سلمانماهینی، عبدالرسول؛ خیرخواهزرکش، میرمسعود (1392)، مکانیابی چندمعیاری محل دفن مواد زائد ساختمانی با استفاده از رویکرد ترکیبی تحلیل سلسله مراتبی و فازی (مطالعه موردی: شهرگرگان)، مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال 3، شماره 10
حسنی، سحر؛ ارومیهای، علی؛ ملکی، زهرا (1396)، پهنهبندی خطر زمین لغزش جاده کن- سولقان به روش منطق فازی، فصلنامه زمین شناسی و محیط زیست، دوره 11، شماره 38
رسولی، علیاکبر؛ محمودزاده، حسن؛ یزدچی، سعید؛ زرینبال، محمد (1391)، ارزیابی روشهای تحلیل سلسله مراتبی و ترکیب خطی وزنی در مکانیابی محل دفن مواد زائد شهری (مطالعه موردی: شهر مرند)، مجله جغرافیا و آمایش شهری و منطقهای، شماره 4، صص 52-41
رهنما، محمدرحیم؛ آقاجانی، حسین؛ فتاحی، مهدی (1391)، مکانیابی محل دفن زباله با ترکیب روش میانگینگیری وزندار ترتیبی (OWA) و GIS در مشهد، مجله جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره 3، صص 105-87
طالع جنکانلو، علی؛ طالعی، محمد؛ کریمی، محمد (1394)، ارزیابی تناسب اراضی مسکونی به روش FUZZY، OWA و TOPSIS، نشریه علوم و فنون نقشه‌برداری، دوره 4، شماره 4، صص 45-29
طالعی، محمد؛ سلیمانی، حسین؛ فرجزاده اصل، منوچهر (1393)، ارزیابی تناسب اراضی برای کشت دیم بر مبنای مدل فائو و با استفاده از تکنیک تلفیقی OWA-AHP و FUZZY در محیط ARCGIS (مطالعه موردی: شهرستان میانه)، نشریه آب‌وخاک، جلد 28، شماره 1، صص 156-139
عرب عامری، علیرضا؛ شیرانی، کوروش؛ رضایی، خلیل (1396)، پهنه بندی استعداد اراضی نسبت به وقوع زمین لغزش با روشهای دمپسترشیفر و نسبت فراوانی در حوضه سرخون کارون، نشریه پژوهشهای حفاظت آب و خاک، جلد بیست و چهارم، شماره سوم
قنواتی، عزت اله؛ کرم، امیر؛ تقوی مقدم، ابراهیم (1391)، کاربرد منطق فازی در شناسایی و پهنهبندی خطر زمینلغزش (مطالعه موردی: حوضه آبخیز طالقان)، مجله علوم زمین، سال 24، شماره 93، صص 16-9
مصفایی، جمال؛ اونق، محید؛ مصداقی، منصور؛ شریعتمداری، جعفر (1388)، مقایسه کارایی مدلهای تجربی و آماری پهنهبندی خطر زمینلغزش، مجله پژوهش حفاظت آب‌وخاک، شماره 4
نیری، هادی؛ کرمی، محمدرضا؛ سالاری، ممند (1395)، پهنهبندی خطر زمینلغزش از طریق ارزیابی متغیرهای محیطی با استفاده از مدل تحلیل شبکهای (مطالعه موردی: شهر بیجار)، مجله پژوهشهای کمی، سال پنجم، شماره 4
Davis, John C., Chung, Chang-Jo & Ohlmacher, Gregory C (2006), two models for evaluating landslide hazards, journal of computers & geosciences, Elsevier,vol32. P1120-1127.
dela Cerna, M. A. and Maravillas, E. A.(2016), "An Application of Partitive Clustering Algorithm for Landslide Hazard Zonation", In Proceedings of the International MultiConference of Engineers and Computer Scientists (Vol. 1).
Garfi, G., and Bruno, D.E. 2007. Fan morphodynamics and slope instability in the Mucone River Basin (Sila Massif, Southern Italy): signification of weathering and role of land use changes, Catena. 50: 181-196.
Kosko, B. 1992- Fuzzy systems as universal approximators Fuzzy Systems (1992), IEEE International Conference on San Diego, CA
Pradhen, B. 2010. Application of an advanced fuzzy logic model for landslide susceptibility analysis. International Journal of Computational Intelligence System. 3( 3): 370-381.
Wang W., Zhang W., Xia Q., (2012), “Landslide Risk Zoning Based on Contribution Rate Weight Stack Method, International Conference on Future Energy”, Environment, and Materials.
Westen ، J. Seijmonsbergen ، A.C. and Mantovani ، F., 2000 . Comparing Landslid Hazard Maps. Kluwer Academic Publishers. 26 pp
Yalcin, A., (2008) GIS based landslide susceptibility maping using analytical hierarchy process and bivariate statistics in Ardesen(Turkey), Comparisons of result and confirmation Catena, 72: 1- 12.
_||_منابع
ابراهیمی مقدم، فهیمه؛ عباس نژاد، احمد (1395)، ارزیابی و پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش استان کرمان با مدلهای فازی و AHP، فصلنامه زمینشناسی و محیط زیست، دوره 10، شماره 37
احمدی، حسن (1374)، ژئومورفولوژی کاربردی، جلد اول، فرسایش آبی، انتشارات دانشگاه تهران
احمدی، حسن؛ اسمعلی، اباذر؛ فیض نیا، سادات؛ شریعت جعفری، محسن (1382)، هنه بندی خطر حرکت های توده ای با استفاده از دو روش رگرسیون چند متغیره (MR) و تحلیل سلسله مراتبی(AHP) (مطالعه موردی: حوزه آبخیز گرمی چای)، نشریه منابع طبیعی ایران، دوره 56، شماره 4
آقانباتی، (1383) زمینشناسی ایران، چاپ اول، انتشارات صنوبر، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور
امامی، سید نعیم؛ غیومیان، جعفر (1382)، پژوهشی بر سازوکار زمینلغزشها بر روی واریزههای دامنهای (مطالعه موردی: لغزش افسر آباد استان)، مجموعه مقالات سومین کنفرانس زمینشناسی مهندسی و محیط‌زیست ایران، دانشگاه بوعلی سینا همدان. صص 126-113
تقی زادهدیوا، سیدعلی؛ سلمانماهینی، عبدالرسول؛ خیرخواهزرکش، میرمسعود (1392)، مکانیابی چندمعیاری محل دفن مواد زائد ساختمانی با استفاده از رویکرد ترکیبی تحلیل سلسله مراتبی و فازی (مطالعه موردی: شهرگرگان)، مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال 3، شماره 10
حسنی، سحر؛ ارومیهای، علی؛ ملکی، زهرا (1396)، پهنهبندی خطر زمین لغزش جاده کن- سولقان به روش منطق فازی، فصلنامه زمین شناسی و محیط زیست، دوره 11، شماره 38
رسولی، علیاکبر؛ محمودزاده، حسن؛ یزدچی، سعید؛ زرینبال، محمد (1391)، ارزیابی روشهای تحلیل سلسله مراتبی و ترکیب خطی وزنی در مکانیابی محل دفن مواد زائد شهری (مطالعه موردی: شهر مرند)، مجله جغرافیا و آمایش شهری و منطقهای، شماره 4، صص 52-41
رهنما، محمدرحیم؛ آقاجانی، حسین؛ فتاحی، مهدی (1391)، مکانیابی محل دفن زباله با ترکیب روش میانگینگیری وزندار ترتیبی (OWA) و GIS در مشهد، مجله جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره 3، صص 105-87
طالع جنکانلو، علی؛ طالعی، محمد؛ کریمی، محمد (1394)، ارزیابی تناسب اراضی مسکونی به روش FUZZY، OWA و TOPSIS، نشریه علوم و فنون نقشه‌برداری، دوره 4، شماره 4، صص 45-29
طالعی، محمد؛ سلیمانی، حسین؛ فرجزاده اصل، منوچهر (1393)، ارزیابی تناسب اراضی برای کشت دیم بر مبنای مدل فائو و با استفاده از تکنیک تلفیقی OWA-AHP و FUZZY در محیط ARCGIS (مطالعه موردی: شهرستان میانه)، نشریه آب‌وخاک، جلد 28، شماره 1، صص 156-139
عرب عامری، علیرضا؛ شیرانی، کوروش؛ رضایی، خلیل (1396)، پهنه بندی استعداد اراضی نسبت به وقوع زمین لغزش با روشهای دمپسترشیفر و نسبت فراوانی در حوضه سرخون کارون، نشریه پژوهشهای حفاظت آب و خاک، جلد بیست و چهارم، شماره سوم
قنواتی، عزت اله؛ کرم، امیر؛ تقوی مقدم، ابراهیم (1391)، کاربرد منطق فازی در شناسایی و پهنهبندی خطر زمینلغزش (مطالعه موردی: حوضه آبخیز طالقان)، مجله علوم زمین، سال 24، شماره 93، صص 16-9
مصفایی، جمال؛ اونق، محید؛ مصداقی، منصور؛ شریعتمداری، جعفر (1388)، مقایسه کارایی مدلهای تجربی و آماری پهنهبندی خطر زمینلغزش، مجله پژوهش حفاظت آب‌وخاک، شماره 4
نیری، هادی؛ کرمی، محمدرضا؛ سالاری، ممند (1395)، پهنهبندی خطر زمینلغزش از طریق ارزیابی متغیرهای محیطی با استفاده از مدل تحلیل شبکهای (مطالعه موردی: شهر بیجار)، مجله پژوهشهای کمی، سال پنجم، شماره 4
Davis, John C., Chung, Chang-Jo & Ohlmacher, Gregory C (2006), two models for evaluating landslide hazards, journal of computers & geosciences, Elsevier,vol32. P1120-1127.
dela Cerna, M. A. and Maravillas, E. A.(2016), "An Application of Partitive Clustering Algorithm for Landslide Hazard Zonation", In Proceedings of the International MultiConference of Engineers and Computer Scientists (Vol. 1).
Garfi, G., and Bruno, D.E. 2007. Fan morphodynamics and slope instability in the Mucone River Basin (Sila Massif, Southern Italy): signification of weathering and role of land use changes, Catena. 50: 181-196.
Kosko, B. 1992- Fuzzy systems as universal approximators Fuzzy Systems (1992), IEEE International Conference on San Diego, CA
Pradhen, B. 2010. Application of an advanced fuzzy logic model for landslide susceptibility analysis. International Journal of Computational Intelligence System. 3( 3): 370-381.
Wang W., Zhang W., Xia Q., (2012), “Landslide Risk Zoning Based on Contribution Rate Weight Stack Method, International Conference on Future Energy”, Environment, and Materials.
Westen ، J. Seijmonsbergen ، A.C. and Mantovani ، F., 2000 . Comparing Landslid Hazard Maps. Kluwer Academic Publishers. 26 pp
Yalcin, A., (2008) GIS based landslide susceptibility maping using analytical hierarchy process and bivariate statistics in Ardesen(Turkey), Comparisons of result and confirmation Catena, 72: 1- 12.
