نگاشت آسیب‌پذیری تولید محصولات زراعی به خشکسالی در منطقه سیستان و بلوچستان
غلامعلی مظفری
1
(
عضو هیات علمی دانشگاه یزد
)
خدیجه جوجی زاده
2
(
جغرافیا، پردیس علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
)
مهدی پورطاهری
3
(
گروه جغرافیا دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس
)
پیمان محمودی
4
(
دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، گروه جغرافیای طبیعی
)
کلید واژه: حساسیت, ", آسیب‌پذیری", ظرفیت سازگاری", کشاورزی", سیستان و بلوچستان",
چکیده مقاله :
تغییرات آب‌وهوا ممکن است باعث وقوع خشک‌سالی‌های شدید با خسارات سنگین اقتصادی - اجتماعی شود؛ بعلاوه، ارزیابی آسیب‌پذیری، نخستین گام درزمینه مدیریت ریسک و افزایش توانایی کشاورزان در برابر خشکسالی است، بنابراین هدف از این مطالعه ارزیابی آسیب‌پذیری منطقه‌ای سیستان و بلوچستان و ارائه استراتژی‌های مناسب برای کاهش آسیب‌پذیری در برابر خشکسالی است. در این مقاله، شاخص‌های بیوفیزیکی و اجتماعی - اقتصادی برای اندازه‌گیری آسیب‌پذیری در برابر خطر خشکسالی و سه مؤلفه آن (مواجه، حساسیت و ظرفیت تطبیقی) به کار گرفته شد؛ نتایج تحقیق نشان داد که روند تغییرات بلندمدت بارش در تمامی ایستگاه های مورد مطالعه در استان سیستان و بلوچستان کاهشی است. بیشترین کاهش در ایستگاه خاش و کمترین آن در ایستگاه زاهدان مشاهده شده است. اما در بین روندهای آشکار شده، تنها روند بارش ایستگاه زابل در سطح اطمینان 0.05 معنادار بود. نتایج نشان داد که شهرستان‌های چابهار (2) و خاش (79/1) در برابر خشکسالی آسیب‌پذیرترند علاوه بر این، این مطالعه نشان داد که آسیب‌پذیری در برابر خشکسالی با توسعه اجتماعی و اقتصادی منطقه مرتبط است. به‌طور‌کلی، مکان‌هایی با بالاترین سطح مواجه، در شاخص کلی، بیشترین آسیب‌پذیری را تجربه نمودند، همچنین، مکان‌های با ظرفیت سازگاری بالا الزاماً حساسیت کمتری نسبت به خشکسالی نداشتند.
چکیده انگلیسی :
climate changes may cause severe droughts with heavy economic-social losses. Vulnerability assessment is the first step in the field of risk management and increasing the ability of farmers against drought. In this article, biophysical and socio-economic indicators (exposure, sensitivity and adaptive capacity) were used to measure vulnerability to drought risk. The results of the research showed that the trend of long-term changes in precipitation in all studied stations in Sistan and Baluchistan province is decreasing. The highest decrease was observed in Khash station and the lowest in Zahedan station. But among the revealed trends, only the rainfall trend of Zabul station was significant at the confidence level of 0.05. The results showed that the cities of Chabahar (2) and Khash (1.79) are more vulnerable to drought. In addition, this study showed that vulnerability to drought is related to social and economic development of the region. In general, regions with the highest level of exposure experienced the most vulnerability in the overall index. Also, regions with high adaptive capacity were not necessarily less sensitive to drought.
_||_
