پاسخ گیاه دارویی چای‌ترش (Hibiscus sabdariffa) به تنش‌های اسمزی و شوری در مرحلة جوانه‌زنی و رشد گیاهچه

محورهای موضوعی : تکنولوژی بذر

مهسا اقحوانی شجری ¹ (دکتری بوم‌شناسی کشاورزی، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد)
حمیدرضا فلاحی ² (استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند)
مرتضی رمضانی زنوک ³ (کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی سرایان، دانشگاه بیرجند)

تاریخ دریافت : 1397/02/04 تاریخ پذیرش : 1397/03/15 تاریخ انتشار : 1397/04/01

کلید واژه: ساقه‌چه, درصد جوانه‌زنی, سرعت جوانه‌زنی, گیاهچه, پلی‌اتیلن‌گلایکول,

چکیده مقاله :

جوانه زنی به عنوان یکی از مهم ترین مراحل رشدی گیاهان تحت تاثیر تنش های محیطی قرار می‌گیرد. تنش های شوری و خشکی از عوامل مهم کاهندة شاخص های جوانه زنی، رشد و عملکرد گیاهان در نواحی خشک و نیمه خشک محسوب می شوند. در این تحقیق تأثیر سطوح مختلف تنش‌های خشکی (0، 2-، 4-، 6-، 8-، 10-، 12- و 14- بار ناشی از پلی اتیلن گلایکول) و شوری (0، 50، 100، 150، 200، 250، 300 و 350 میلی مولار ناشی از کلرید سدیم)، در قالب دو آزمایش جداگانه بر مبنای طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار بر روی خصوصیات جوانه زنی گیاه دارویی چای ترش در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشکده کشاورزی سرایان (دانشگاه بیرجند) بررسی شد. شمارش بذور جوانه زده به صورت روزانه صورت پذیرفت و در پایان روز هشتم که جوانه زنی ثابت شده بود، شاخص های جوانه زنی گیاه مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس حاکی از اثر معنی دار تنش های خشکی و شوری بر تمامی صفات مورد مطالعه در مرحلة آغازین رشد گیاه چای‌ ترش بود. اعمال تنش خشکی باعث کاهش شاخص های جوانه زنی گردید، به طوری که بیشترین مقادیر درصد و سرعت جوانه زنی در تیمار شاهد ( به ترتیب 37/84 درصد و 02/6 روز1-) و کمترین مقادیر آن ها (به ترتیب 37/4 درصد و 19/0 روز1-) در سطح 12- بار بدست آمد. تفاوت بین کمترین مقادیر طول ریشه چه و ساقه چه تحت تأثیر تنش خشکی در مقایسه با تیمار شاهد، 4/99 درصد بود. در ارتباط با تنش شوری نیز تیمار شاهد باعث حصول بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی و نیز طول ساقه چه و ریشه چه گیاه چای ترش ( به ترتیب 25/91 درصد، 68/6 روز1-، 10/45 و 39/31 میلی متر) گردید و درصد و سرعت جوانه زنی در سطح 350 میلی مولار به صفر رسید. در مجموع گیاه چای ترش نسبت به تنش خشکی تا سطح 6- بار و تنش شوری تا سطح 100 میلی مولار مقاومت نسبی نشان داد.