تأثیر پیش تیمار بذر بر شاخص‌های جوانه‌زنی، رشدی و فیزیولوژیک گیاه مرزه (Satureja hortensis) تحت تنش شوری

محورهای موضوعی : تنش های محیطی

حشمت امیدی ¹ , سید اسماعیل موسوی ² , محمد عزیزی ³

1 - دانشگاه شاهد
2 - دانشگاه شاهد
3 - دانشگاه شاهد

تاریخ دریافت : 1398/04/27 تاریخ پذیرش : 1398/07/10 تاریخ انتشار : 1398/06/01

کلید واژه: کلروفیل, کاروتنوئید, ریشه‌چه, جیبرلیک‌اسید, پتاسیم‌نیترات,

چکیده مقاله :

به‌منظور ارزیابی اثر پیش تیمار بذر بر شاخص‌های جوانه‌زنی، رشدی و فیزیولوژیک گیاه دارویی مرزه تحت تنش شوری پتاسیم کلراید، آزمایشی در سال 96 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در دانشگاه شاهد اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح شوری (صفر، 40، 80 و 120 میلی مولار پتاسیم‌کلراید) و چهار سطح تیمار پیش تیمار (شاهد، هیدروپرایم، پرایم با جیبرلیک اسید (غلظت 500 پی پی‌ام) و پرایم با پتاسیم‌ نیترات (غلظت 3/0 میلی‌گرم در لیتر)) بودند. نتایج نشان داد اثر متقابل پیش تیمار و شوری بر درصد، ضریب سرعت، میانگین مدت زمان جوانه‌زنی، طول ریشه، ساقه و گیاهچه، کاروتنوئید و کلروفیل کل معنی‌دار بود. با افزایش سطح شوری از درصد و ضریب سرعت جوانه‌زنی کاسته شد و در همه تیمارها بیشترین درصد جوانه‌زنی مربوط به شوری سطح صفر بود. استفاده از تیمار پتاسیم‌نیترات در همین سطح شوری، درصد جوانه‌زنی را نسبت به شاهد، 13 درصد افزایش داد. شوری تاثیر منفی بر طول گیاهچه داشت و در بین همه تیمارها بیشترین میانگین‌ها مربوط به تیمار پتاسیم‌-نیترات بود. به‌طوریکه استفاده از آن باعث شد در شوری سطح 80 میلی‌مولار رشد طول گیاهچه نسبت به شاهد 40 درصد افزایش را نشان دهد. کاروتنوئید و کلروفیل کل نیز با افزایش شوری کاهش و بیشترین مقدار مربوط به آنها در شوری سطح صفر به‌دست آمد که نسبت به شاهد 26 درصد افزایش نشان دادند. به‌طور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که استفاده از پتاسیم‌‌نیترات در سطوح پایین شوری می‌تواند تاثیر بهتری روی شاخص‌های جوانه‌زنی و رشدی داشته باشد.

منابع و مأخذ:

Reference

Arin, L.E. and Kiyak, D.Y. 2003. The effect ofpre_sowing treatments on emergnce and seedlinggrowth of tomato seed (LiycopersiconesculentumMill.) under several stress conditions. PakistanJournal of Biological Sic., 6(11):990-994.

Arnon, A.N.1967.Method of extraction of chlorophyll in the plants. Agronomy Journal, 23: 112-121.

Arteca, R.N. 1982.Effect of root applications of Kinetin and Gibberellicacid on transplanting shock in tomato plants. Hort. Sci. 17:633-634.

Ashraf, M. and Foolad, M.R. 2005. Pre-sowing seed treatment-A shotgun approach to improvegermination, plant growth, and crop yield under saline and none-saline conditions. Advances inAgronomy, 88: 223-271.

Aslam, M., Travis, R.L. and Huffaker, R.C. 1994.Stimulation of nitrate and nitrateefflux by ammonium in barley (Hordeumvulgare L.) seedlings. Plant Physiol, 106,1293-1301.

Atia, A., Debez, A., Barhoumi, Z., Smaoui, A. and Abdelly, Ch. 2009.ABA, GA3, and nitratemay control seed germination of Crithmummaritimum (Apiaceae) under saline conditions.ComptesRendusBiologies, 332(8): 704-710.

Azarnivand, H., Abasi, M.and Enayati, A. 2009. Evaluate and determine the best treatment of priming and osmopriming on germination characteristics of Agropyronalengatom. Journal of Range and Watershed Iranian Journal of Natural Resource. 62(4): 431-444.

Bhatt A., Rawal, R.S. and Dhar, U. 2005. Germination improvement in Swertiaangustifolia: a high value medicinal plant of Himalaya, current science, 89(6): 1008-1012.

Cavusoglu, K. and Kabar, K. 2010. Effects of hydrogen peroxide on the germination and earlyseedling growth of barley under NaCl and high temperature stresses. EurAsian Journal ofBioScience, 4: 70-79.

Demir kaya, M., Gamze, O., Atak, M., Cikili, Y. and Kolsarici, O. 2006.Seed treatment toovercome salt and drought stress during germination in sun flower (Helianthus annuus L.).European Journal of Agronomy, 24(4): 291-295.

Ellis, R.H. and Roberts, E.H. 1981.The quantification of ageing and survival in orthodox seeds. Seed Science andTechnology, 9: 377-409.

Ghana, S.G. and Schillinger, W.F. 2003.Seed priming winter wheat for germination, emergence,and yield. Crop Science, 43(6): 2135-2141.

Golzar, S., Khan, A.M. and Ungar, I.A. 2001.Effect of salinity and temperature on the germination of Urochondrasetulosa. Seed science and Technology, 29: 21-29.

Gonzalez-Benito, M.E., Albert, M.J. Irionda, J.M.,Varela, F. and Perez- Garca,F. 2004.Seed germination of four thyme species afterconservation at low temperatures at severalmoisture contents. Page: 247-254.

Kaur, S., Gupta, A.K. and Kaur, N. 2002.Effect of osmo and hydro priming of chickpea seeds onseedling growth and carbohydrate metabolism under water deficit stress. Plant GrowthRegulation, 37(1): 17-22.

Kaya, M.D., Okcu,G.,Atak,M.,Cikili,Y. and Kolsarici, O. 2006. Seed treatments to overcome salt and drought stress during germination in sunflower (Helianthus annuus L.). European Journal of Agronomy. 24: 291-295.

Lea-Cox, J.D. and Syverttsen, J.P. 1993. Salinity reduces water use nitrate–N use efficiency of citrus. Ann Bot, 72: 47-54.

MaghsoudiMoud, A. and Maghsoudi, A. 2008.Salt Stress effects on respiration and growth of germinated seeds of different wheat (Triticumaestivum L.) cultivars. World J. Agri. Sci. 4: 351-358. (In Persian)

Manjkhola, S., Dhar U. and Rawal R.S. 2003. Treatments to improve seed germination of Arnebiabenthamii: an endangered medicinal herb of high altitude Himalaya, Seed science and technology, 31: 571-577.

Mihalilov-Krstev, T.,Radnovic, D.,Kitic, D.,Stojanovic-Radic, Z. and Zlatkovic, B. 2009.Antimicrobial activity of Saturjahortensis L. essential oil against pathogenic microbial strains.Journal of Biotechnology and Biotechnological Equipments.23(4): 1492-1496.

Mohammadi, G.R. 2009. The effect of seed priming on plant traits of late-spring seeded soybean(Glycine max L.). American-Eurasian Journal of Agriculture Environment Science, 5(3): 322-326.

Munns, R. 2002.Comparative physiology of salt and water stress. Plant, Cell and Environment, 25:  239-250.

Nadjaf, F., Bannayan, M.,Tabriz, L. and Rastgoo,M.2006.Seed germination and dormancybreaking techniques for Ferula gommosa andTeucriumpolium. Journal Arid Environments,Article in press. 2-7.

Niu, R., Bressan, A., Hasegawa, P.M. and Pardo, J.M. 1995.Ion homeosasis in NaClsress environments. Plant Physiology American Society of Plant Biologiss735- :109.742

Omidi, H., Jafarzadeh, L. and Naghdibadi, H. 2014.Seeds of medicinal plants and crops, Shahed University Press, 300 pages.

Ozkalp, B. and Ozcan, M.M. 2009.Antibacterial activity of several concentrations of Saturjahortensis L. essential oil on spoilage food-related microorganisms. World Applied Science Journal, 6(4): 509-514.

Patade, V.Y., Bhargava, S. and Suprasanna, P. 2009.Halopriming imparts tolerance to salt andPEG induced drought stress in Sugarcane. Agriculture, Ecosystems and Environment, 134(1):24-28.

Penalosa. A. and Eira,M. 1993.Hydration dehydration treatment on tomato seeds(Lycopersiconesculentum Mill.). Seed Scienceand Technology, 21:309-316.

Rashid, A., Hollington, P.A., Harris, D. and Khan, P. 2006. On farm seed priming for barely onnormal, saline-sodic soils in North West Frontier province, Pakistan. European Journal ofAgronomy, 24(3): 276-281.

Rauf, M., Munir, M., Hassan, M., Ahmad, M. and Afzal, M. 2007.Performance of wheat genotypes under osmotic stress at germination and early seedling growth stage.African Journal of Biotechnology. 6: 971-975.

Riazi, A., Sharif-Zadeh, F. and Ahmadi, A. 2008.Effect of osmopriming on seeds germination of forage millet.Pazhouhesh and Sazandegi, 77:72-82 (In Persian).

Rowse, H.R., Mckee J.M.and FinchSavage, W.E. 2001.Membrane priming -a method forsmall samples of high value seeds. Seed Science andTechnology, 29: 587-597.

Skutink, E., Lukaszews,A.,Serek, M. and Rabiza, J. 2001.Effect of growth regulators on postharvest characteristics of Zantedechiaaethiopica.Postharvest Biol. Technol. 21: 241-246.

Tavallai, V., Rahemi,M. and Panahi, B. 2008. Calcium induces salinity tolerance in pistachio rootstocks. Fruits. 63: 201-208.

Tawfik, A. and Noga, A. 2001.Priming of Cumin (Cuminumcyminum L.) seeds and its effects of germination, emergence and storability. J. Applied Botany. 75: 216-220.

Tobe, K., Li, M.X.and Omasa, K. 2004.Effects of five different salts on seed germination and seedling growth ofHaloxylonammodendron. Seed Science Research 14: 345-353.

Ungar, I.A. 1995. Seed germination and seed bank ecology in halophytes In Seed development and germination, (Eds, J.Kigel and G. Galili), pp: 599-628, Marcel Dekker Inc. New York.

Viera Santos, C. 2004.Regulation of chlorophyll biosynthesis and degradation by salt stress in sunflower leaves.Scientia Horticulture, 103(1): 93-99.

Wahid, A. Noreen, A., Basra, S.M.A.,Gelani, S.and Farooq,M. 2008. Priming-induced metabolicchanges in sunflower (Helianthus annuus)achenes improve germination and seedlinggrowth. Botanical Studies, 49: 343-350

Windauer, L., Altuna, A.and Benech-Arnold, R. 2007.Hydrotime analysis of Lesquerellafendleriseed germination responses to priming treatments.Industrial Crops and Products. 25: 70-74.

Yagmur, M. and Kaydan, D. 2008.Alleviation of osmotic stress of water and salt in germinationand seedling growth of triticale with seed priming treatments. African journal of biotechnology,7(13): 2156-2162.

Yari, L., Aghaalikani, M.and Khazaei, F. 2010.Effect of seed priming duration and temperature onseed germination behavior of bread wheat. ARPN Journal of Agricultural and BiologicalScience, 5(1): 5-8.