ساختار و ویژگی‌های داستان‌های عاشقانه ـ حماسی

محورهای موضوعی : زبان و ادبیات فارسی

ابراهیم استاجی ¹

1 -

تاریخ دریافت : 1390/10/24 تاریخ پذیرش : 1390/11/10 تاریخ انتشار : 1390/10/01

کلید واژه: ساختار, شاهنامه, داستان عاشقانة حماسی, ویژگی‌های داستان‌ها,

چکیده مقاله :

چکیده تجلی عشق در حماسه‌ها داستان‌های عاشقانة‌ حماسی است که چنان که از نامشان پیداست، از دیدگاه انواع ادبی آمیزه‌ای از نوع حماسی و غنایی است. در این مقاله کوشش شده است ساختار و ویژگی‌های این داستان‌ها در یکی از بزرگ‌ترین حماسه‌های ایران و جهان یعنی شاهنامه بحث و بررسی شود و آن‌ها را از نظر راوی، وزن، استقلال یا عدم استقلال، هدفدار بودن، منجر شدن به ازدواج، نوع عشق مطرح شده، حوادث و حالات عشق، پند و موعظه و... مورد بررسی قرار داده شود و به نتایجی دست یافته شود که آن‌ها را از منظومه‌های غنایی متمایز ‌نماید و وجوه تشابه و افتراق آن‌ها بر شمرده گردد.

منابع و مأخذ:

منابع

1. احمدی، بابک (1370)، ساختار و تأویل متن، 2 جلد، تهران: نشر مرکز، چاپ اول.

2. بصاری، طلعت (1350)، زنان شاهنامه، تهران: انتشارات دانشسرای عالی، [چاپ اول].

3. بنی‌صدر، ابوالحسن (بی‌تا)، زن در شاهنامه، بی‌جا: ویژه‌نامة شفق، نشریة دانشکدة خدمات اجتماعی، کانون نشر و پژوهش‌های اسلامی، [چاپ اول].

4. رحیمی، مصطفی (1369)، تراژدی قدرت در شاهنامه، تهران: انتشارات نیلوفر، چاپ اول.

5. رضا، فضل الله (1374)، پژوهشی در اندیشه‌های فردوسی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم.

6. ستاری، جلال (بی‌تا)، پیوند عشق میان شرق و غرب، بی‌جا: انتشارات وزارت فرهنگ و هنر.

7. سرّامی، قدمعلی (1373)، از رنگ گل تا رنج خار (شکل‌شناسی قصه‌های شاهنامه)، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم.

8. شمیسا، سیروس (1373)، انواع ادبی، تهران: انتشارات فردوس، چاپ دوم.

9. صفا، ذبیح الله (1363)، حماسه‌سرایی در ایران، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ چهارم.

10. فردوسی، حکیم ابوالقاسم (1344)، داستان بیژن و منیژه، با مقدمه و زیرنظر ابراهیم پورداوود، بی‌جا: انتشارات شرکت‌های عامل نفت ایران.

11. ــــــــــــــــــــــــــ، (1363 الف)، شاهنامة فردوسی، 7 جلد، تصحیح ژول مول، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی، چاپ سوم.

12. ــــــــــــــــــــــــــ، (1363ب)، غمنامة رستم و سهراب، به کوشش جعفر شعار و حسن انوری، تهران: نشر ناشر، چاپ اول.

13. ــــــــــــــــــــــــــ، (1966-1965م)، شاهنامة فردوسی، 9 جلد، تصحیح آکادمی علوم شوروی، زیر نظر ی. ا. برتلس و ع. نوشین، مسکو: ادارة انتشارات دانش ـ شعبة ادبیات خاور، چاپ اول.

14. ــــــــــــــــــــــــــ، (1357)، بیژن و منیژه، به کوشش مصطفی موسوی، تهران: انتشارات سروش، چاپ اول

15. مظاهری، علی‌اکبر، (1373)، خانوادة ایرانی در دوران پیش از اسلام، ترجمة عبدالله توکل، تهران: نشر قطره، چاپ اول.

16. مهذّب، زهرا، (1374)، داستان‌های زنان شاهنامه، تهران: مرکز فرهنگی نشر قبله، چاپ اول.

17. میرصادقی، میمنت (ذوالقدر)، (1373)، واژه‌نامة هنر شاعری، تهران: کتاب مهناز، چاپ اول.

18. وحیدیان کامیار، تقی، (1370)، بررسی منشأ وزن شعر فارسی، مشهد: موسسة چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول.

19. ـــــــــــــــــــ، (1372)، وزن و قافیة شعر فارسی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ سوم.