نقدی بر غزل پست مدرن

محورهای موضوعی : زبان و ادبیات فارسی

سمانه جعفری ¹ (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/10/14 تاریخ پذیرش : 1397/06/12 تاریخ انتشار : 1397/08/15

کلید واژه: پست مدرنیسم, غزل معاصر, غزل پست مدرن, شعر کلاسیک معاصر,

چکیده مقاله :

چکیده نفوذ جریان پست مدرنیسم به عرصة شعر کلاسیک و به طور خاص غزل، در فرم و محتوای آن تحولی قابل اعتنا ایجاد کرده است. این تغییرات از منظر گسست شعر کلاسیک از سنت‌های تکراری و کهنه، ارائه فرصت نگاهی تازه به منتقدان و کمک به شاعران برای خلق اثر در فضاهای جدید بسیار مفید بوده اما ورود ترجمه وار پست مدرنیسم به شعر کلاسیک و بهره گیری از تفسیر سطحی این مکتب اغلب به اصطکاک با اصول و قواعد شعر انجامیده و محتوا و شیوة بیان آن در شعر معاصر را با چالش رو به رو ساخته است. در این مقاله به روش تحقیق کتابخانه‌ای پس از مطالعه و تحلیل بسیاری از این اشعار، به سوء برداشت‌‌های جریان شعر کلاسیک دو دهة اخیر از پست مدرنیسم و آثار منفی آن بر سه ساحت معنایی و محتوایی، بلاغی و دستوری پرداخته، با ذکر شواهدی نشان دادیم که این دست از اشعار هم در محتوا و هم در زبان ارائه آن دچار آسیب‌هایی جدی گشته اند.

منابع و مأخذ:

1. احمدی، بابک، (1389)، مدرنیته و اندیشه انتقادی، چاپ هشتم، تهران: مرکز.


2. اکسیر، اکبر، (1384)، بفرمایید بنشینید صندلی عزیز، تهران: نیم نگاه.


3. باباچاهی، علی، (1375)، «با نوآمدگان و نوآوران شعر»،آدینه، ش 113، آبان .


4. ----------، (1376)، منزل‌های دریا بی نشان است، تهران: تکاپو.


5. ----------، (1377)، گزاره‌های منفرد، ج 2، تهران: نارنج.


6. بدیع، علی رضا، (1387)، شعر؛ نشریه همین فردا بود (فصل‌نامۀ غزل پست مدرن)، ش3، بهار.


7. براهنی، رضا، (1374)، خطاب به پروانه‌ها، تهران: مرکز.


8. پاینده،حسین، (1388)، نقد ادبی و دموکراسی، جستارهایی در نظریه و نقدادبی، تهران:  نیلوفر.


9. حسینی مقدم، محمد، (1389)، چگونه زرافه را توی یخچال بگذاریم، مشهد: سخن گستر.


10. حکمت شعار، منصوره، (1389)، باروت حرف‌های پس برف، شیراز: دستان‌سرا‌.


11. خراسانی، محبوبه (1392)، «سبک­شناسی غزل پست­مدرن»، پژوهش‌های نقد ادبی و سبک‌شناسی، سال 4، شمارۀ 14، صص129-156.


12. خلیلی، احمد، (1393)، «بررسی شعر پست مدرن فارسی»، فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، س7، ش2 (پیاپی24)، صص1-16.


13. خواجات،بهزاد، (1381)، منازعه در پیرهن، تهران: نشر رسش.


14. داودی مقدم، فریده، خراسانی، محبوبه، (1393)، «گروتسک در غزل پست مدرن»، پژوهش‌های ادبی، سال 11، شمارۀ 44، صص 39- 70.


15. ---------------------------------، (1392)، «بازتاب دفاع مقدس در غزل پست مدرن»، هشتمین همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، زنجان.


16. دستغیب،عبدالعلی، (1380)، «شعر پست مدرن جای امیدواری دارد»، روزنامه همشهری،31 اردیبهشت.


17. صحرایی، رضا، (1384)، "گریه روی شانه تخم مرغ"، مجموعه آثار نخستین جشنواره برگزیدة غزل پست مدرن، ناشر الکترونیک، کتابناک.


18. طاهری، قدرت اله، (1384)، «پست مدرنیسم و شعر معاصر ایران»، فصلنامه پژوهش‌های ادبی، ش8، تابستان ، 29-49.


19. طیب، محمود، (1389)، «پست مدرنیسم در ادبیات و غزل فارسی»،کتاب ماه ادبیات، ش40 (پیاپی 154)، 27-34.


20. عاشوری، علی رضا، (1387)، شعر؛نشریه همین فردا بود (فصل‌نامۀ غزل پست مدرن)، ش3.


21. عاصی، محسن، (1387)، شعر؛نشریه همین فردا بود (فصل‌نامۀ غزل پست مدرن)، ش3.


22. فوکو، میشل، (1377)، نقد و حقیقت، ترجمه شیرین دخت دقیقیان، تهران: مرکز.


23. قره باغی، علی اصغر، (1380)، تبارشناسی پست مدرنیسم، تهران: دفترپژوهش­های فرهنگی.


24. گلدمن، لوسین، (1369)، نقد تکوینی، ترجمه محمد تقی غیاثی، تهران: بزرگمهر.


25. مالپاس،سایمون، (1388)، پسامدرن، ترجمه بهرام بهین، تهران: ققنوس.


26. موسوی، مهدی، (1389)، پرنده کوچولو نه پرنده بود نه کوچولو، مشهد: سخن گستر.


27. نوذری، حسینعلی، (1377)، "پست مدرنیته و پست مدرنیسم"، مجموعه مقالات، تهران: نشر آموزش.

------------، (1389)، صورت بندی مدرنیته و پست مدرنیست، تهران: نقش جهان.