محاسبه کشش‌های قیمتی و درآمدی تقاضای گردشگری داخلی شهر اصفهان در سالهای 88 و 90 (قبل و بعد از اجرای یارانه)

محورهای موضوعی : هیدرولوژی

جواد میرمحمد صادقی ¹ , مهناز رضازاده ²

1 -
2 -

تاریخ دریافت : 1390/11/24 تاریخ پذیرش : 1391/06/08 تاریخ انتشار : 1391/05/01

کلید واژه: سیستم تقاضای تقریباً ایده‌آل(آیدز), کشش قیمتی¬تقاضا, گردشگری داخلی, کشش¬مخارجی (درآمدی) تقاضا,

چکیده مقاله :

گردشگری نقش مهمی در اقتصاد جوامع ایفا میکند و شناسایی تقاضای آن، می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های توسعه‌ی اقتصادی کمک شایانی بنماید. از طرفی قانون هدفمندی یارانه‌ها به عنوان یکی از شاخص‌ترین برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی دولت تبعات و تاثیرات گوناگونی در برنامه ریزی‌های آینده به دنبال خواهد داشت. اما هدفمندی یارانه‌ها هزینه سفر مردم را در داخل کشور بالا برده و بدون برنامه‌ریزی دولت میتواند اثرات منفی بر گردشگری داشته باشد. هدف از این تحقیق محاسبه کشش‌های قیمتی و درآمدی گردشگری داخلی در شهر اصفهان قبل و بعد از اجرای یارانه‌ها می‌باشد. اطلاعات به کار رفته از نوع مقطعی‌ شامل یک نمونه‌ی۵۰۰ خانوار گردشگر داخلی است که حداقل یک شب در شهر اصفهان در تابستان ۱۳۸۸و یا تابستان ۱۳۹۰ اقامت داشته‌اند. نمونه مورد مطالعه به صورت تصادفی طبقه‌‌بندی شده انتخاب شده و اطلاعات از طریق مصاحبه شفاهی با سرپرست خانوار وتکمیل پرسشنامه جمع‌آوری گردیده است. برای برآورد تابع تقاضای گردشگری از مدل آیدز (سیستم تقاضای تقریباً ایده‌آل1) به شکل مدل رگرسیون، استفاده شده است. رگرسیون‌های مجزا برای برآورد تقاضا برای هرکدام از پنج کالای غذا، محل اقامت، ایاب و ذهاب، بازدید از نقاط دیدنی و سوغات محاسبه و نیز کشش‌های قیمتی تقاضا و مخارجی (درآمدی) تقاضا برای آنها محاسبه شده است. نتایج نشان می‌دهد که کشش قیمتی تقاضای غذا، محل اقامت، ایاب و ذهاب، بازدید از نقاط دیدنی و سوغات به ترتیب در تابستان سال۱۳۸۸ برابر با ۲۶۴/۰-، ۰۵۸/0-، 760/0-، 043/0- و 132/0- و کشش مخارجی (درآمدی) تقاضا به ترتیب 040/1، 904/0، 035/0، 516/0 و 534/0 می‌باشد. همچنین کشش قیمتی تقاضای غذا، محل اقامت، ایاب و ذهاب، بازدید از نقاط دیدنی و سوغات به ترتیب در تابستان سال 1390 برابر با 333/0-، 526/0، 111/1، 777/0 و 973/0 و کشش مخارجی (درآمدی) تقاضا به ترتیب 587/0، 308/ ، 563/0، 426/0 و 165/0 می‌باشد این ارقام نشان می‌دهد که در سال 1388 همه‌ی کالاها از نظر کشش قیمتی تقاضا، کم کشش می‌باشند و با توجه به کشش‌های مخارجی، کالای غذا یک کالای لوکس و بقیه‌ کالاهای ضروری می‌باشند.1- AIDS (An Almodt Ideal Demand Systemو در سال 1390 تنها کالای غذا یک کالای معمولی و از نظر کشش قیمتی یک کالای کم کشش می‌باشد اما بقیه کالاها از نوع گیفن2 می‌باشند. اما از نظر کشش‌های مخارجی همه کالاها از نوع ضروری محسوب می‌شوند. در این تحقیق از مخارج گردشگر به جای درآمد آنها استفاده شده است.

منابع و مأخذ:

منابع

1- الیوت، جیمز (1379): مدیریت توریسم، ترجمه مهدی جمشیدیان و اکبر مهدی پور، نشر مانی، اصفهان.

2- بلانک، جنیفر (2008): جای خالی ایران در میان ۱۲۴ کشور پیشرو در گردشگری، ترجمه میترا اسدنی، سایت خبر ایران.

www.Irannewsagency.com/rss/rss.php?wccategory=0&weheadline=5 (2008/7/17)   

3- جمشیدی، محمد (1382): تعیین عوامل موثر بر تقاضای گردشگری داخلی در استان همدان، پایان‌نامه تحصیلی کارشناسی­ارشد، دانشکده کشاورزی، گروه توسعه روستایی، دانشگاه صنعتی اصفهان.

4- حبیبی، فاتح (1382): تصریح و برآورد تابع تقاضای گردشگری ایران با استفاده از داده‌های سری زمانی- مقطعی، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره ٧۰ پاییز ٨۴ صص ١١٥-٩١.    

5- دفتر آماروفن آوری اطلاعات (مصاحبه شفاهی با کارشناسان در بهار (1388): سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان.

6- رضایی‌پور، محمد (1384): برآورد کشش‌های تقاضای کالا و خدمات مشمول مالیات بر مصرف و فروش در ایران، فصلنامه مالیات و توسعه، صص 30-8 .

7- زیرک باش، دیبا (1384): تحلیل بازار گردشگری داخلی شهر اصفهان، مجله جغرافیا و توسعه، صص 153-131.

8- ژیلایی، جعفر (1380): تحلیل رفتار مصرفی مناطق شهری استان اصفهان با کاربرد یک مدل تقاضای تقریباً ایده آل طی دوره 78-1350، پایان نامه تحصیلی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشگاه اصفهان.

9- صمدی، علی حسین(1383): ارزیابی انتقادی کاربرد سیستم تقاضای تقریباً ایده­آل(AIDS)  در تحلیل رفتار مصرفی: مطالعه موردی خانوارهای شهری و روستایی استان کهگیلویه و بویر احمد، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، شماره 20، صص 187-157 .

10- کریمائی، سمیه (1387)، تخمین تابع تقاضای اکوتوریسم (مطالعه موردی استان گیلان)، پایان نامه تحصیلی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشگاه اصفهان.

11- کوپر، کریس؛ جان، فلچر؛ دیوید،گیلبرت و استفان، ون هیل، (1380)، اصول و مبانی جهانگردی، ترجمه اکبر غمخوار، انتشارات فرآماد، تهران.

12- لاندبرگ، دانلد؛ کریشنا، مورتی و استاونگا، مینک، (١۳٨9)، اقتصاد گردشگری، ترجمه محمد رضا فرزین، شرکت چاپ و نشر بازرگانی وابسته به موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، تهران.

13- مرکز آمار ایران (1387)، سالنامه آماری استان اصفهان سال١٣۸۶.

14- موسائی، میثم (1383)، تخمین تابع تقاضای توریسم به ایران، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 32، صص 244-225 .

15- Coenen, M. and L.V Eekeren,. (2001), Demand for domestic tourism by Swedish households . Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, Vol.3, No.2, PP 114-133.                                     

16- Deaton, A. and , J. Muellbaur.(1980), An Almost Ideal demand System, American  Economic. Review, Vol. 70, No.3 , PP 312-326.

27- De Mello, M. and A, Pack and. M.T Sinclair. (1999), UK Demand tourism in its  Southern Neghbours, Tourism and Travel Research Institute, PP 1-33.

18- Mangion, M.L. and R, Durbarry and M.T Sinclair, M. (2005), Tourism competitiveness: Price and Quality, Tourism Economics, Vol. 11, No.1, pp 45-68.

19- Mervar, A. and J.E.Payne (2007), An Analysis of Foreign Tourism Demand for Croation Destinations: Long-Run Elasticity Estimates, Working Paper, PP 1-21.

20- Syriopoulos, T.C. and M.T. Sinclair (1993), An Econometric Study Demand: The AIDS Model of US and E uropean Tourism in Mediterranean Countries, Journal of Applied Economics, Vol.12, No,25, pp 1541-1552.