ارزیابی کیفیت زندگی شهری با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره (مطالعه موردی : نواحی شهر یاسوج)

محورهای موضوعی : هیدرولوژی

صدیقه لطفی ¹ ( )
سجاد صابری ² ( )

تاریخ دریافت : 1391/04/25 تاریخ پذیرش : 1391/12/19 تاریخ انتشار : 1391/10/01

کلید واژه: کیفیت زندگی, یاسوج, امکانات, سطح برخورداری,

چکیده مقاله :

امروزه کیفیت زندگی شهری به عنوان کلیدی ترین مفهوم در برنامه ریزی شهری است. بر این اساس در بسیاری از کشورهای توسعه یافته برنامه ریزان در تلاش برای نمایش سطوح کیفیت زندگی در سطوح مختلف جغرافیایی هستند تا از این طریق بتوانند راهکارهای بهینه ای را برای بهبود کیفیت زندگی نواحی عقب مانده از نظر شاخص های مورد بررسی بیابند.در مطالعه حاضر، کیفیت زندگی به عنوان بر هم کنش میان منابع، امکانات و فرصت های فراهم شده برای تامین نیازهای انسانی و همچنین دریافت، ارزیابی و رضایت افراد و گروهها از براورد شدن نیازهایشان در یک مکان خاص در نظر گرفته شده است. هدف از این مقاله، بررسی و ارزیابی کیفیت زندگی شهروندان و نابرابری این سطح کیفیت در سطح ناحیه ای در شهر یاسوج است. روش پژوهش در این تحقیق توصیفی –تحلیلی است که از طریق اسناد و مدارک موجود با استفاده از روش کتابخانه ای و پرسشنامه ای اطلاعات حاصله را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. برای شناخت سطح کیفیت ناحیه ای 21 شاخص مورد بررسی از طریق مدل آنتروپی شانون وزن دهی شده و در این راستا، تاپسیس به عنوان روش تصمیم گیری چند شاخصه ای استفاده شده است. بر مبنای یافته های تحقیق نواحی شهر در سه سطح برخوردار، نیمه برخوردار ویا متوسط، و محروم و یا فرو برخوردار طبقه بندی شده اند. نتایج نشان می دهند که در میان ناحیه های شهر یاسوج ناحیه4 با ضریب اولویت 04/0 در پایین ترین سطح برخوردار قرار گرفته، و ناحیه های 1و3 هر کدام در ضریب048/ 0 و 043/0در سطحی نزدیک به یکدیگر در سطح دوم و یا نیمه برخوردار و ناحیه 2با برخورداری کامل در سطح و با ضریب 089/0در ناحیه ها قرار دارند.یافته های تحقیق می تواند به پیشبرد مطالعات زندگی شهری کمک نماید

منابع و مأخذ:

بانک جهانی، (1383): مترجمان حبیبی، علی، گرائی نژاد، غلامرضا، قبادی، نسرین، توسعه پایدار در جهان در حال تحول(نهادهای انتقالی، رشد، و کیفیت زندگی) ناشر سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، معاونت امور پشتیبانی، مرکز مدارک علمی و انتشارات.

بیگدلی، الهه(1385): توسعه پایدار در شهرهای جدید، مجموعه مقالات طرح های توسعه شهری، اقتصاد، مدیریت، حمل و نقل و ترافیک در شهرهای جدید، کتاب سوم

جاجرمی، کاظم، کلته، ابراهیم(1385): سنجش وضعیت شاخص های کیفیت زندگی در شهر از نظر شهروندان مطالعه موردی(گنبد قابوس)، مجله جغرافیا و توسعه صص18-5

چپ من، دیوید(1384): مترجمان،  فریادی، شهرزاد، طبیبیان، منوچهر،  آفرینش محلات و مکان ها در محیط انسان ساخت، انتشارات دانشگاه تهران.

رضوانی، محمد رضا ،منصوریان، حسین، احمدی، فاطمه (1388): ارتقای روستاها به شهر و نقش آن در بهبود کیفیت زندگی ساکنان محلی (مطالعه موردی: شهرهای فیروزآباد و صاحب در استان‌های لرستان و کردستان)   

رضوانی، محمد رضا، متکان، علی اکبر، منصوریان، حسین، سناری، حسین( پاییز 1388): توسعه و سنجش شاخص کیفیت زندگی شهری(نمونه موردی نوراباد،لرستان) ، مطالعات پژوهشی شهری و منطقه ای ، سال اول ،شماره دوم ، ص45

سازمان مسکن و شهرسازی استان کهگیلویه و بویراحمد(1383): طرح تفضیلی شهر یاسوج جلد چهارم

سیف الدینی، فرانک 1381، مبانی برنامه ریزی شهری ، انتشارات آییژ.

علی اکبری ،اسمائیل ، امینی ،مهدی(1389): کیفیت زندگی شهری در ایران- فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی ، سال دهم، شماره 36. ص21

غفاری، غلامرضا، امیدی، رضا(8 138): کیفیت زندگی شاخص توسعه اجتماعی،ا ندیشه مدرن جامعه.

فرجی ملائی، امین، عظیمی، آزاده، زیاری، کرامت الله(1389): تحلیل ابعاد کیفیت زندگی در نواحی شهری ایران، مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ، سال اول ، شماره دوم ، پاییز، صص16-1

لطفی ، صدیقه(1388 ): مفهوم کیفیت زندگی شهری: تعاریف، ابعاد و سنجش ان در برنامه ریزی شهری . فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیای انسانی، سال اول ، شماره 4 صص80-65

معاونت امار و اطلاعات (1369) نشریه فهرست الفبایی نقاط جغرافیایی استان کهگیلویه و بویراحمد ،شماره نشریه5-69.

نوغانی، محسن، اصغرپور ماسوله، اصغر، صفا، شیما، کرمانی، مهدی(تابستان1387): کیفیت زندگی شهروندان و رابطه ان با سرمایه اجتماعی در شهر مشهد-مجله علوم جغرافیا دانشکده علوم انسانی دانشگاه فردوس شماره مجله 501

Apparicio, Philippe,  Anne-Marie Se´guin ,  Daniel Naud, The Quality of the Urban Environment Around Public Housing Buildings in Montre´al: An Objective Approach Based on GIS and Multivariate Statistical Analysis,  Soc Indic Res (2008) 86:355–38

Azahan ,A, Jamaluddin, M.J, Lukman, Z. M, Kadaruddin, A, Kadir, A (2009): The Quality of Life in Malaysia’s Intermediate City: Urban,European Journal of Social Sciences – Volume 9, Number1، 161-165

-        Das, Daisy, Urban Quality of Life: A Case Study of Guwahati, Soc Indic Res   (2008) 88:297–310    

Diener, E,  Eunkook, S (1997): Measuring quality of life: Economic, social, And subjective  indicators, Social Indicators Research 40، 1997 : 189–216

Martins , I, Sá Marques, T(2009): Evaluating  quality of life in cities – Towards new tools to support urban planing (internet, Accessed in 14April 2012)

-        Lambiri, Dionysia, biagi,  bianca ,  royuela vicente  quality Urban Economic of Life in  The conomic and literature, Social Indicators Research (2007) 84:1–25

Oktay , D  and Rustemla, A (2010): Measuring the quality of urban life and neighbourhood satisfaction: Findings from Gazimagusa (Famagusta) Area study international journal of social sciences and humanity studies Vol 2, No 2, ISSN: 1309-8063 Online

Pacione, M (2003): Urban environmental quality and human wellbeing—a social geographical perspective, Landscape and Urban Planning 65 (2003) 19–30

Richard D. Young (2008): Quality of Life Indicator Systems–Definitions, Methodologies, Uses, and Public Policy Decision Making (Internet, Accessed in 14 April 2012).

Royuela, V )2005): Quality of life, urban size and urban growth. A case of study inBarcelona, Grup d'Anàlisi Quantitativa Regional (Universitat de Barcelona)Facultad CC. Económicas, Av. Diagonal, 690, 08034 Barcelona (Spain)

Senlier, Nihal, Yildiz, Reyhan, E. Dig˘dem Aktas, (2009):  A Perception Survey for the Evaluation of Urban Quality of Life in Kocaeli and a Comparison of the Life Satisfaction with the European Cities, Soc Indic Res: 94:213–226