آسیب شناسی خانه های دوم در نواحی روستایی شهرستان لاهیجان در دو دهه اخیر

محورهای موضوعی : برنامه ریزی روستایی

منوچهر مهدی پور ¹ ( گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران )
تیمور آمار ² ( گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران )
عیسی پوررمضان ³ ( گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران )

تاریخ دریافت : 1400/05/29 تاریخ پذیرش : 1400/07/20 تاریخ انتشار : 1401/02/01

کلید واژه: گردشگری, آسیب پذیری, خانه های دوم, شهرستان لاهیجان,

چکیده مقاله :

شهرستان لاهیجان با داشتن جاذبه های طبیعی و فرهنگی فراوان همواره به عنوان یکی از کانونهای گردشگری در استان گیلان بوده است. نواحی روستایی این شهرستان نیز با برخورداری از محیط طبیعی بکر در هر یک از بخشهای نواحی کوهستانی، کوهپایه‌ای و جلگه‌ای- ساحلی و همچنین جاذبه‌های فرهنگی و انسانی، یکی از مقاصد اصلی گردشگری این شهرستان به شمار می‌آید. اما گسترش جریانهای گردشگری دراین شهرستان که عموماً بدون برنامه ریزی و عدم مدیریت کافی همراه می‌باشد اثرات مثبت و منفی فراوانی را در زمینه‌های، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی- فضایی به همراه داشته است. هدف این پژوهش بررسی رابطه خانه‌های دوم با آسیب‌شناسی نواحی روستایی شهرستان لاهیجان می‌باشد. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش شناسی توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کارشناسان و خبرگان شهرستان لاهیجان بودند که به شیوه هدفمند 125 نفر از آن‌ها انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه محقق ساخته زیست‌پذیری بود که روایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 79/0 بود. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss و amos و با استفاده از ضریب همبستگی و تحلیل واریانس مورد تجریه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد بین تمام مؤلفه‌های زیست پذیری و گردشگری خانه‌های دوم رابطه معنادار وجود دارد و گسترش خانه‌های دوم در مناطق کوهستانی و جنگلی بیشتر از مناطق ساحلی بوده است و تاثیرات بخش کالبدی- فیزیکی از گردشگری خانه‌های دوم بیشتر از بخش‌های دیگر بوده است.

چکیده انگلیسی:

Lahijan city with its many natural and cultural attractions has always been one of the tourist centers in Gilan province. The rural areas of this city, with its pristine natural environment in each of the mountainous, foothill and plain-coastal areas, as well as cultural and human attractions, is one of the main tourist destinations of the city. However, the expansion of tourism flows in this city, which is generally accompanied by insufficient planning and management, has had many positive and negative effects in the fields of economic, environmental and physical-spatial.The purpose of this study is to investigate the relationship between second homes and vulnerabilities in rural areas of Lahijan city. The research method was applied in terms of purpose and descriptive-correlation in terms of methodology. The statistical population of the study included experts and experts of Lahijan city, 125 of whom were purposefully selected.The instrument used was a researcher-made viability questionnaire whose validity of the questionnaire using Cronbach's alpha was 0.79. Data were analyzed using SPSS and AMOS software and correlation coefficient and analysis of variance. The results of data analysis showed that there is a significant relationship between all components of livability and tourism of second homes and the expansion of second homes in mountainous and forested areas has been more than coastal areas and the effects of the physical part of home tourism. The second has been more than other sections.

منابع و مأخذ:

امینی، ع؛ زیدی، ز (1396)، تاثیرات فرهنگی گردشگری در مناطق روستایی از دید جامعه محلی (مطالعه موردی: روستای ابیانه)فصلنامه تحقیقات جغرافیایی – دوره 30، شماره 2، صص 32- 13.

اشتری مهرجردی اباذر، میرزایی حسین، فیروزآبادی سید احمد، ایمانی جاجرمی حسین، بررسی جامعه شناختی خانه‌های دوم درایران و بررسی پیامدهای آن (مطالعه موردی شهرستان فراهان) (1395)، فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، سال هفتم، شماره 28، صص 69-41.

آمار، ت. (1392)، آسیب شناسی توسعه گردشگری در سکونتگاههای روستایی استان گیلان مورد: دهستان دیلمان، شهرستان سیاهکل، فصلنامه اقتصاد و فضا و توسعه روستایی، سال دوم، شماره 1، صص 192- 171.

بدری، ع. بیات، ن. فتاحی، ا. عبدی، ن. باقری، ف. (1394)، بخشبندی گردشگران روستایی براساس انگیزه‌های گردشگری (مطالعه موردی:‌دهستان سروستان، شهرستان بوانات)، پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره 4، صص 787- 773.

جعفری، ح؛ حاتمی شاه خالی، م. (1395)، نقش گردشگری در تحولات کالبدی کارکردی سکونتگاههای روستایی مطالعه موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان لاهیجان، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، شماره 23، صص 200-191.

جلالیان، ح؛ نامداری، ف؛ پاشازاده، ا (1394)، اثرات گردشگری روستایی بر توسعه روستای هجیج کرمانشاه، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 36، صص 228- 205.

حاتمی‌نژاد حسین، بیرانوند محمد، حاتمی احمد (1398)، ارزیابی و تحلیل اثرات خانه‌های دوم گردشگری بر مکان‌های روستایی (نمونه موردی:‌ روستای قلعه حاج عبدالله)، مجله کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامه‌ریزی، شماره 1، صص 39-19.

حسوند، ا.حسوند، ا. (1390)، امکانسنجی گردشگری روستایی و آثار آن بر توسعه روستایی (بررسی موردی منطقه کهمان در شهرستان سلسله)، فلصنامه توسعه روستایی، شماره2، صص200- 187.

خسرو بیگی رضا، بازقندی افسانه (1398)، ارزیابی نگرش ساکنان مناطق روستایی نسبت به گسترش خانه‌های دوم مطالعه موردی: روستاهای پیرامون شهر سبزوار، جغرافیا و توسعه، شماره 54، صص142-121.

رضایی، پ (1396)، بررسی اثرات گردشگری در توسعه کارآفرینی روستاهای ساحلی (منطقه مورد مطالعه: روستاهای ساحلی شهرستان سامان،استان چهارمحال و بختیاری)، مطالعات جغرافیای انسانی نواحی ساحلی، شماره 1، صص 139- 115.

علی پور، خ؛ ظاهری، م. (1396)، ایجاد خانه‌های دوم و تأثیر آن در پایداری، ناپایداری سکونتگاههای روستایی مطالعه موردی شمیران (بخش رودبارقصران)، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، شماره 55، صص 16- 1.

یعقوبی، م؛ قرشی مینا آباد، م؛ مولایی هشتجین، ن. (1395)، بررسی نقش گردشگری بر تغییر الگوی مسکن در نواحی روستایی(مطالعه موردی: شهرستان رضوانشهر(، فصلنامه برنامه ریزی منطقه‌ای، سال6، شماره 24، صص 188- 179.

Farstad, M., Fredrik Rye, J. (2013). Second home owners, locals and their perspectives on rural development, Journal of Rural Studies, 30(1), 41-51.

Fredrik Rye, J. (2011). Conflicts and contestations. Rural populations’ perspectives on the second homes phenomenon, Journal of Rural Studies, 27(2), 263-274.

Habib Alipour, Hossein G.T. Olya, Bahareh Hassanzadeh, Hamed Rezapouraghdam, (2017) , Second home tourism impact and governance: Evidence from the Caspian Sea region of Iran, Ocean & Coastal Management, Volume 136, Pages 165-176

Kondo, M.C., Rivera, R., and Rullman, S. (2012). Protecting the idyll but not theenvironment: Second homes, amenity migration and rural exclusion in Washington State. Landscape and Urban Planning, 106(2), 174-182.

Maria Trinitat Rovira Soto, Salvador Anton Clavé, (2017), Second homes and urban landscape patterns in Mediterranean coastal tourism destinations, Land Use Policy, Volume 68, Pages 117-132.

Muller, D.K. (2004) a. Mobility, tourism and second homes. In LEW, A.A., Hall, C.M. and Williams, A.M. (Eds) A companion to Tourism, pp.387-398. Oxford: Blackwell.

Scott, d., Lemieux, c,(2010): Weather and Climate Information for Tourism, Environmental Sciences, No 1, pp 146-183.

Vepsa¨la¨inen, M. Pitka¨nen, K.(2010). Second home countryside. Representations of the rural in Finnish popular discourses, Journal of Rural Studies, 26(1), 194–204.