اولویت بندی شاخص های حکمروایی خوب شهری از دیدگاه شهروندان در شهر بیستون
محورهای موضوعی : برنامه ریزی شهریمجید شمس 1 , محمودرضا هاشمی بیستونی 2
1 - استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی،واحد ملایر، ملایر، ایران
2 - دانشجوی جغرافیا و برنامه ریزی شهری - دانشگاه آزاد ملایر دبیر آموزش و پرورش بیستون
کلید واژه: شهروندان, مدیریت شهری, حکمروایی خوب شهری, شهر بیستون,
چکیده مقاله :
حکمروایی در واقع فرایندی بر اساس کنش متقابل میان سازمان ها و نهادهای رسمی اداره شهر از یک سو و سازمانهای غیردولتی و تشکلهای جامعه مدنی، از طرف دیگر است. سیستم حکمروایی شهری مطلوب مبتنی بر هفت اصل است که عبارتند از: مشارکت، قانونمندی، پاسخگویی، اجماع سازی، کارایی و اثربخشی، شفافیت و عدالت. در این پژوهش به بررسی و اولویت بندی شاخص های حکمروایی خوب شهری از دیدگاه شهروندان در شهر بیستون پرداخته شده است. این پژوهش از نوع پیمایشی و با رویکردی توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی تنظیم واطلاعات بصورت میدانی و با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته بدست آمده است. جامعه آماری شامل کلیه شهروندان شهر بیستون بوده که 365 نفر با روش تعیین حجم نمونه با فرمولکوکران مشخص و با استفاده از روش نمونه گیری سیستماتیک، پرسشنامه ها توزیع گردیده است پس از جمع آوری اطلاعات به تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای آماری پرداخته و برای ارزش گذاری متغیرها نیز از طیف لیکرت بهره گرفته شده است. همچنین جهت بررسی و رتبه بندی شاخص ها ازآزمون فریدمن وآزمون تی تک نمونه ای استفاده شده است نتایج تحقیق نشان می دهدکه از بین هفت متغیر، شاخص شفافیت رتبه نخست، عدالت رتبه دوم، پاسخگویی رتبه سوم، مشارکت رتبه چهارم، اجماع سازی رتبه پنجم، اثر بخشی و کارایی رتبه ششم و قانونمندی رتبه هفتم را ازحیث اهمیت بدست آورده اند. همچنین براساس آزمون تی تک نمونه ای، پاسخ دهندگان، سطح حکمروایی خوب را در شهر بیستون کمتر از حد متوسط طیف لیکرت ارزیابی نموده اند.
Governance in fact, is a process based on mutual interaction on one hand between organizations and official bodies of a city, and on the other hand between NGOs and civil society organizations. The optimal city governance system is based on seven key principles: "Participation, Legitimacy, Accountability, Socialization, Effectiveness, Transparency, and Justice". In this research, prioritization of good urban governance indicators from citizens' points of view of Bistoun city has been investigated. This survey that has been conducted is a type of survey research method based on a descriptive-analytical approach with the purpose of applying regulation through field information and using the researcher-made questionnaire tool. Statistical population of the study consisted all citizens of Bisotun city. 365 people were specified by using sample size determination method via Cochran formula and Questionnaires through systematic sampling were distributed among the statistical sample. After data collection, data analysis by using statistical softwares: Spss and Excel and variables estimation by the Likert scale were performed. Friedman test and One-Sample T-Test were used to rank the indices. The results of the research showed that among the seven variables in terms of importance, the first-rank goes for transparency index, the second for justice, the third for accountability, the fourth for participation, the fifth for consensus, the sixth for effectiveness and efficiency, and the seventh for law.Also, based on One-Sample T-Test, respondents assessed the good governance level in Bisotun less than the average Likert scale.
1-آدینه وند، علی اصغر، حاجی‌زاده، مریم قدمی، مصطفی (1392): «بررسی عملکرد شهرداری در چهارچوب حکمرانی خوب شهری(نمونه موردمطالعه:شهربابلسر)»، مدیریت شهری،شماره31،صص 64-41.
2-عباس‌زاده، محسن، سوری، فرزاد (1392):«کثرت گرایی سیاسی:میان نظریه و واقعیت»، پژوهش سیاست نظری، دوره جدید، شماره 13، صص71-53.
3- ابراهیم زاده،عیسی، اسدیان مرتضی (1392) «تحلیل و ارزیابی میزان تحقق پذیری حکمروایی خوب شهری درایران موردشناسی: کاشمر»، جغرافیا و آمایش شهری، شماره 6، صص 30-17.
4- اسماعیل‌زاده، حسن، صرافی، مظفر (1385): جایگاه حکمروایی خوب برنامه‌ریزی شهری، طرح مترو تهران، ویژه نامه جغرافیا، تهران.
5-افروغ، عماد (1377): فضا و نابرابری اجتماعی، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
6- اکبری، غضنفر(1385): سرمایه اجتماعی و حکمرانی شهری، تحقیقات جغرافیایی، چاپ اول، تهران.
7- ایران،(1375):وزارت کشور، معاونت سیاسی و اجتماعی، دفتر تقسیمات کشوری، سازمان تقسیمات کشوری جمهوری
اسلامی ایران، تهران، ص359.
8- باستین، علی و همکاران (1397) : «سنجش و ارزیابی اثرات حکمروایی خوب شهری بر زیست پذیری شهرها، مطالعه موردی: شهر بوشهر»، فصلنامه علمی، پژوهشی برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد مرودشت، دوره 9، شماره 34، صص238-1.
9- برک پور، ناصر، اسدی، ایرج (1388): «مدیریت وحکمرانی
شهری»، شهرداریها، چاپ سوم، تهران.
10- پاداش، حمید، جهانشاهی، بابک و صادقین، علی (1386): «مؤلفه‌هاوشاخص حکمرانی شهری»، جستارهای شهرسازی.
11- تابعی، نادر، کریمی، آرام، مرادی، ثروت‌اله (1396): توسعه پایدار محله‌ای در چارچوب حکمروایی خوب شهری (مورد مطالعه: محلات
شش شهرداری تهران)»، فصلنامه علمی، پژوهشی جغرافیا و مطالعات محیطی، دانشگاه آزاد نجف آباد، دوره 6، شماره 22، صص36 -21.
12-ترابی، علیرضا (1383): مدیریت پایدار شهری در گرو حکمرانی خوب، نشریه شهرداریها، شماره 69، ص 10.
13-توکلی‌نیا، جمیله، اسکندرپور، مجید، برغمندی، مجتبی (1391): «درآمدی بر حکمروایی خوب شهری، فصلنامهنگرش‌های نو در جغرافیای انسانی»، ش. اول، صص 152-135.
14-رفیعیان، مجتبی، حسینپور، علی (1390): حکمروایی خوب شهری ازمنظریات شهرسازی، طحان،چ اول، تهران.
15-رهنما، محمد رحیم، مافی، عزت اله، اسدی، روح اله(1389)، تحلیل جایگاه حکمروایی خوبشهری در مشهد با الگوی SWOT، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه ای، شماره15، صص224-197.
16-زندیه، الناز(1395): «بررسی عملکرد شهرداری ها در چارچوب رویکرد حکمروایی خوب شهری، (نمونه موردی: شهرداریملایر)»، فصلنامه آمایش محیط دانشگاه آزاد ملایر، دوره10، شماره39، صص76-60.
17-شریفیانثانی،مریم(1380):مشارکت شهروندی حکمرانی شهری و مدیریت شهری، چاپ اول، تهران.
18- صرافی، مظفر، عبدالهی، مجید(1387)، تحلیل مفهوم شهروندی و ارزیابی جایگاه آن در قوانین، مقررات و مدیریت شهری، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 63.
19-صدیقی سروستانی، رحمت اله و همکاران (1386):«حکمروایی خوب: تحلیل مدلهای حمکرانی شهری در انتخاب سومین دورهی شورای اسلامی شهر تهران، فصلنامه علمی– پژوهشی رفاه اجتماعی، سال هفتم، شماره 26، صص 33-9.
20- غلامی، محمد و همکاران (1396):«اولویتبندی مؤلفه‌های حکمروایی شایسته شهری ازدیدگاه فعالان بخش مدیریت شهری، (مورد مطالعه:شهر بوکان)»، فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقهای)، دوره 28،شماره 1،
21-لالهپور، منیژه (1386): «حکمرانی شهری مدیریت شهری در کشورهای درحال توسعه، جستارهای شهرسازی.
22- لطفی، حیدر و همکاران (1388): «مدیریت شهری و جایگاه آن در ارتقاء حقوق شهروندان»، فصلنامه علمیپژوهشی جغرافیای انسانی، سال دوم، شماره اول.
23-مقیمی، محمد (1382): اداره امورحکومتهای محلی، انتشارات سمت. تهران.
24- ملک حسینی، عباس(1397):«بررسی نقش حکمروایی خوب شهری در مدیریت و برنامه‌ریزی گردشگری شهرسمنان،فصلنامه علمی پژوهشی نگرش‌های نودرجغرافیای انسانی»، سال نهم، شماره سوم.
25- موحد، علی‌سجاد، قاسمی کفرودی، موسی، کمندرودی، ساسان پورفرزانه، (1393): «بررسی توسعه محله‌های شهری با تأکید بر الگوی شهری، (مورد مطالعه:شهر بوکان)»، فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقهای)، دوره 28،شماره 1،
26- موحد، علی سجاد، قاسمی کفرودی، موسی، کمندرودی، ساسان پورفرزانه، (1393): «بررسی توسعه محله‌های شهری با تأکید بر الگوی حکمروایی خوب شهری (موردمطالعه: منطقه 19 شهرداری تهران)»، مدرس علوم انسانی، دوره نوزدهم، شماره1: صص180-147.
27- مهندسین مشاورتدبیر شهر(1394): طرح جامع ویژه فرهنگی – تاریخی شهر بیستون، اداره کل راه و شهرسازی استان کرمانشاه، مرحله اول، ج1.
28- مهندسین مشاورتدبیر شهر(1394): طرح جامع ویژه فرهنگی – تاریخی شهر بیستون، اداره کل راه و شهرسازی استان کرمانشاه، مرحله اول، ج1.
29-میدری، احمد، خیرخواهان، جعفر (1383): حکمرانی خوب؛ بنیانتوسعه،دفتربررسیهای اقتصادی مرکزپژوهشهای مجلس شورای اسلامی، چاپ اول، تهران.
30-نادری چکنی،زهرا(1393):«تحلیل وارزیابی میزان تحقق پذیری حکمرانی خوب شهری درشهرخرم آباد»، پایان نامه ارشد، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ص124.
31-ه. لوشای(1344):«حفریات بیستون»،نشریهانجمن فرهنگ ایران باستان، ترجمه کیکاوس جهانداری، دور دوم، شماره اول.
32-Brenener , Nile, (2003) ,metropolitan
institutional reform and reclosing of state space in contemporary Western Europe, European urban and regional studies.
33-Kioe sheng.(2010): yap Good Urban
Governancein Southeast Asia ،SAGE Publications ،Environment and Urbanization
34- Mc Gill, R.(2016): Integrated Urban planning and governance: Is there a Barcelona model. International Planning Studies , 11(1), 35-42
35- Meethen, Dijk. (2017): Managing Cities in Developing Countries: the Theory and Practice of Urban Management. Edward Elgar Publishing.
36- Rotmans, J., & Van Asslt, M.). Policies and innovations in developing countries. Westport: Greenwood Praeger Press. (NIUA). 2015.
37- Taylor P. (2000): "UNCHS (Habitat) - the Global Campaign for Good Urban Governance", Environment and Urbanization, Vol. 12., No. 1. April. [9]
38-UN-HABITAT.(2009): Urban governance index (UGI) a tool to measure progress in achieving good urban governance, Available in www.unhabitat.org.
39- UN- HABITAT. (2000): Campaign on urban governance. Campaign on urban governance. www.un habitat.org
40-UNDP, Human development report(2002& 2009) United Nations Development Programme
_||_