ارائه الگوی مفهومی راهبری شرکتی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

محورهای موضوعی : راهبری شرکتی

عقیل فرهنگیان ¹ , احمد حشمتی ² , رویا دارابی ³

1 - دانشجوی دکتری حسابداری، دانشکده اقتصاد و حسابداری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - دانشجوی دکتری حسابداری، دانشکده اقتصاد و حسابداری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - دانشیار، گروه حسابداری، دانشکده اقتصاد و حسابداری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/04/25 تاریخ پذیرش : 1403/03/08 تاریخ انتشار : 1403/10/30

کلید واژه: ارکان راهبری شرکتی, نظارت درون و برون سازمان, ساختار مالکیت, ارتباطات درون‌سازمانی و برون‌سازمانی.,

چکیده مقاله :

باتوجه‌به اهمیت موضوع راهبری شرکتی نقش مهم آن در اطمینان از شفافیت، پاسخگویی و ایجاد ارزش در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران، این پژوهش باهدف تبیین ابعاد و مولفه های آن تدوین شده است. در این پژوهش گردآوری داده ها از طریق مصاحبه با اساتید دانشگاهی و فعالان حرفه ای حسابداری و حسابرسی انجام شده است. روش این پژوهش تحلیل محتوا با رویکرد کیفی است. روش نمونه‌گیری و انتخاب خبرگان نیز به‌صورت گلوله‌برفی می باشد. ماحصل مصاحبه با خبرگان در ۸۵ کد مفهومی ارائه شده است که پس از تجزیه‌وتحلیل و ادغام و هم پوشانی، کدها در ۸ مقوله فرعی و ۴ مقوله اصلی طبقه بندی شدند. مقولات فرعی هیئت مدیره، مدیرعامل و مشاوران در مقوله اصلی ارکان راهبری شرکت، مقولات فرعی حسابرس مستقل، حسابرس داخلی و کمیته حسابرسی در مقوله اصلی نظارت درون و برون‌سازمانی، مقوله فرعی سرمایه گذاران نهادی و کنترلی در مقوله اصلی ساختار مالکیت و مقولات فرعی ارتباطات درون‌سازمانی و ارتباطات برون‌سازمانی در مقوله اصلی ارتباطات طبقه بندی شدند.

چکیده انگلیسی:

Considering the importance of corporate governance, its important role in ensuring transparency, accountability and value creation in companies accepted in Tehran Stock Exchange and OTC Iran، This research has been developed with the aim of explaining its dimensions and components. In this study, data collection was conducted through interviews with academic professors and professional accounting and auditing activists. The method of this research is content analysis with a qualitative approach. The method of sampling and selecting experts is also snowballed. The result of interviews with experts is presented in 85 conceptual codes, which after analysis and integration and overlap, codes were categorized in ۸ sub-categories and ۴ main categories. Sub-categories of the Board of Directors, Managing Director and Consultants in the main category of the pillars of the management of the company, sub-categories of independent auditor, internal auditor and audit committee in the main category of internal and external supervision، The sub-category of institutional and control investors in the main category of ownership structure and sub-categories of intra-organizational communication and external organizational communication were categorized in the main category of communication.

منابع و مأخذ:

استراوس، انسلم. (۱۳۹۰). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه¬ای. ترجمه ایرج افشار. تهران: نشر نی.
افسری، نیما؛ ترابی، تقی؛ نیکو مرام، هاشم و دارابی، رویا. (۱۴۰۰). تبیین تأثیر سازوکارهای راهبری شرکتی بر سیاست تقسیم سود در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه علمی‌پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال دهم، شماره ۳۷، ص‏ص ۸۲-۶۹.
امیر آزاد، میر حافظ؛ زینالی، مهدی؛ شاهی، رضا. (۱۳۹۳). بررسی تأثیر مکانیزم‌های راهبری شرکتی بر گزینش اظهارنظر حسابرس. دانش حسابرسی، ۱۴ (۵۷)، ۶۵-۸۸.
امیری، سید خسرو؛ رضائی، فرزین و خلعتبری لیماکی، عبدالصمد. (۱۴۰۱). تأثیر راهبری شرکتی بر خوش‏بینی مدیران و قابلیت مقایسه صورت‏های مالی، فصلنامه علمی‌پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، دوره ۱۱، شماره ۳ (پیاپی ۴۳)، ص‏ص ۱۶۱-۱۴۵.
بادآور نهندی، یونس و حشمت، نسا. (۱۳۹۷). اثر سازوکارهای راهبری شرکتی بر ارتباط بین توانایی مدیران و
ایجاد ارزش برای سهام‌داران، فصلنامه علمی‌پژوهشی حسابداری مدیریت، سال ۱۱، شماره ۳۸، ص‏ص ۲۵-۱.
بدیعی، حسین؛ حساس یگانه، یحیی؛ ثقفی، علی و باباجانی، جعفر. (۱۳۹۸). آزمون کیفیت حسابرسی و سازوکارهای راهبری شرکتی، فصلنامه علمی‌پژوهشی دانش حسابرسی و حسابداری مدیریت، سال هشتم، شماره ۳۱، ص‏ص ۲۷۱-۲۶۱.
پاول، رونالدار (۱۳۷۹). روش¬های اساسی پژوهش برای کتابداران. ترجمه نجلا حریری. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
پژوهی، سحر؛ ناظمی، امین و نمازی، نوید رضا. (۱۴۰۱). تأثیر ریسک بر قیمت سهام بانک‏ها و شرکت‌های بیمه باتوجه‌به نقش سازوکارهای راهبری شرکتی، فصلنامه قضاوت و تصمیم‎‏گیری در حسابداری و حسابرسی، دوره ۱، شماره ۲، ص‏ص ۵۷-۲۷.
حساس یگانه، یحیی (۱۳۸۵). راهبری شرکتی در ایران. تهران: حسابرس، شماره ۳۲.
حساس یگانه، یحیی؛ سلیمی، محمدجواد (۱۳۹۰). مدلی برای رتبه‌بندی راهبری شرکتی در ایران. مطالعات تجربی حسابداری مالی، ۹ (۳۰)، ۱-۳۵.
رحمانی، علی و کدخدایی الیادرانی، مژده. (۱۳۹۶). ارزیابی راهبری شرکتی توسط حسابرسان داخلی در ایران، فصلنامه دانش حسابرسی، سال هفدهم، شماره ۶۷، ص‏ص ۱۲۲-۹۹.
سحری، محمدرضا و حیدرپور، فرزانه. (۱۴۰۲). ویژگی‌های راهبری شرکتی، حسابداری مدیریت استراتژیک و حسابداری مدیریت. فصلنامه دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، ۱۲(۴۵)، ص‏ص ۱۶۳-۱۴۹.
سیرانی، محمد و قاسم‏نژاد، فاطمه. (۱۴۰۱). تأثیر مؤلفه‏های راهبری شرکتی بر سودآوری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه پژوهش‏های حسابداری و راهبری شرکتی، دوره ۱، شماره ۱، پیاپی ۱، ص‏ص ۶۲-۴۳.
فلیک، اووه (۱۳۸۷). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمه هادی جلیلی. تهران: نشر نی.
قاسمی‏پور، بهروز؛ احمدی، فایق و وکیلی فرد، حمیدرضا. (۱۴۰۲). فراتحلیل راهبری شرکتی و افشای اطلاعات شرکت، فصلنامه علمی‌پژوهشی دانش حسابداری و حسابداری مدیریت، دوره ۱۲، شماره ۳ (پیاپی ۴۷)، ص‏ص ۴۰۶-۳۹۱.
قدرتی، حسن و فیضی، سعید. (۱۳۹۴). تأثیر راهبری شرکتی بر میزان مدیریت سود در بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه دانش حسابرسی، شماره ۵۸، ص‏ص ۲۳۲-۲۰۵.
منصوریان، یزدان (۱۳۸۸). امیدها و تردیدهای پژوهشگران به رویکرد کیفی در فرایند پژوهش. کتاب ماه کلیات، ۳ (۱۳)، ۶۰-۶۵.
نصرت، قاسم و بادآور نهندی، یونس. (۱۳۹۷). ارتباط بین راهبری شرکتی و رشد شرکت با تأکید بر نقش محدودیت مالی، مجله مدیریت توسعه و تحول، شماره ۳۲، ص‏ص ۳۵-۲۵.
Beasley, M. S. (1996). An Empirical Analysis Of The Relation Between The Board Of Director Composition And Financial Statement Fraud. The Accounting Review, 71 (4), 443–65.
El Diri .M, Lambrinoudakis. C, Alhadab. M. (2020), Corporate governance and earnings management in concentrated markets, Journal of Business Research, Volume 108, Pages291-306, ISSN 0148-2963, https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2019.11.013.
Hartono, Suldja, Mochammad Al Musadieq, Kusdi Rahardjo, and Tri Wulida Afrianty. (2023). The Critical Factors Affecting the Implementation of Corporate Governance in Indonesia: A Structural Equation Modeling Analysis. Economies 11: 139. https://doi.org/10.3390/economies11050139.
Istianingsih & Mukti A.H. (2017). Does Governance as Moderatining Variable Influence the Relationships Between Asmmetry Information and Earning Mamagement? , International Business Management. https:// DOI: 10.36478/ibm.2017.859.864
Jill, S. & Aris, S. (2004). Corporate Governance And Accountability. John Wiley & Sons1td.
Jinbu, Zh. & Wang, Y. (2016). Accounting Information Quality, Governance Efficiency And Capital Investment Choice, China Journal Of Accounting Research., 251-266.
Kapopoulos, P. & Lazaretou. S. (2007). Corporate Ownership Structure And Firm Performance: Evidence From Greek Firms. Corporate Governance: An Institutional Review, 15 (2), 144- 158.
Nguyen, Quynh, H. Kim Maria, Ali Searat. (2024). Corporate governance and earnings management: Evidence from Vietnamese listed firms. International Review of Economics and Finance, 89 , 775–801. doi.org/10.1016/j.iref.2023.07.084.
Polit-O'Hara D, B. (2006). Essentials Of Nursing Research: Methods, Appraisal, And Utilization. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
Srivastava, Varnita, Das, Niladri, Jamini Kanta Pattanayak. (2019). "Impact of corporate governance attributes on cost of equity: Evidence from an emerging economy", Managerial Auditing Journal, Vol. 34 Issue: 2, pp.142-161.
Süsi, Virgo, Lukason, Oliver. (2019). "Corporate governance and failure risk: evidence from Estonian SME population", Management Research Review, Vol. 42 Issue: 6, pp.703-720.
Ullah, Md Shahid, Mohammad Badrul Muttakin, Arifur Khan. (2019). "Corporate governance and corporate social responsibility disclosures in insurance companies", International Journal of Accounting & Information Management, Vol. 27 Issue: 2, pp.284-300.