بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت آموزش و تدریس در دانشگاه فرهنگیان (مطالعه موردی: پردیس‌های استان اردبیل)

خدیوی, اسداله; سیدکلان, سیدمحمد; حسن‌پور, توفیق; احمدی, حسن; تره‌باری, حافظ

کد مقاله : 543447 بازدید : 115 صفحه: 161 - 185

نوع مقاله: پژوهشی

بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت آموزش و تدریس در دانشگاه فرهنگیان (مطالعه موردی: پردیس‌های استان اردبیل)

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

اسداله خدیوی ¹ ( هیات علمی دانشگاه فرهنگیان )
سیدمحمد سیدکلان ² ( دکتری مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی )
توفیق حسن‌پور ³ ( عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان، اردبیل )
حسن احمدی ⁴ ( عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان، اردبیل )
حافظ تره‌باری ⁵ ( دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه محقق اردبیلی )

تاریخ دریافت : 1396/08/29 تاریخ پذیرش : 1397/03/30 تاریخ انتشار : 1397/06/01

کلید واژه: دانشگاه فرهنگیان, کیفیت‌آموزش/تدریس, عوامل برون‌ساختاری, عوامل درون‌ساختاری,

چکیده مقاله :

این پژوهش با هدف بررسی عوامل اثرگذار بر کیفیت آموزش و تدریس در دانشگاه فرهنگیان اردبیل با روش آمیخته انجام‌شده است. عوامل مؤثر بر کیفیت تدریس از دیدگاه استادان و دانشجو معلمان سرآمد دانشگاه شناسایی و دسته بندی شدند. در بخش کمّی نیز از طریق پرسشنامه محقق ساخته مستخرج از مرحله کیفی دیدگاه های 354 نفر که به روش تصادفی ساده انتخاب‌شده بودند، گردآوری و سپس، داده ها با استفاده از نرم افزار spss22 تجزیه‌وتحلیل شدند. یافته های بخش کیفی پژوهش نشان داد که هفت عامل بالاترین نقش را در کیفیت آموزش و تدریس داشته اند. در تحلیل بخش کمّی، یافته ها نشان داد از دیدگاه اساتید عوامل درون ساختاری، ویژگی های فردی و حرفه ای استادان و عوامل برون ساختاری در رتبه‌های اول تا سوم قرار داشتند و از دیدگاه دانشجو معلمان ویژگی های فردی و حرفه ای استادان در رتبه اول، عوامل محیطی – سازمانی و برون ساختاری در رتبه های دوم و سوم قرار دارند. درنتیجه، باید گفت در کیفیت تدریس عوامل زیادی دخیل بوده اند که از بین آن ها بیشترین تأثیر مربوط به ویژگی های فردی و حرفه ای استادان و عوامل درون ساختاری دانشگاه بوده؛ که نیازمند توجه ویژه ای است.

چکیده انگلیسی:

This research was carried out with the aim of investigating the effective factors on the quality of education and teaching at Ardebil University of Medical Sciences in mixed method. Factors influencing on teaching quality were identified and classified from the perspective of professors and students of the university's leading universities. In a small section, 354 people were selected through a researcher-made questionnaire that were selected by simple random sampling method. Then, the data were analyzed using SPSS22 software. The findings of the qualitative research section showed that seven factors have the highest role in the teaching quality. Also, in a quantitative study, the findings showed that from the perspective of the faculty members of the internal structural factors, Individual and professional faculty members and outsourcing factors were ranked first to third, and from the viewpoint of academic students, the individual and professional characteristics of faculty members were ranked first, environmental factors - organizational and outsourcing in the second and third ranks. As a result, it should be said that in the quality of teaching, many factors have been involved, among which the most influences are the individual and professional characteristics of faculty members and the internal structural factors of the university, which require special attention

منابع و مأخذ:

بانشی، محمدرضا؛ رضایی، ملیحه؛ شاهرودی، سمیه؛ ذوالعلی، فرزانه؛ اخوتی، مریم و حق‌دوست، علی‌اکبر (1392).کاربرد مدل‌های چند سطحی خطی و معادلات برآورد تعمیم یافته در ارزشیابی روند کیفیت تدریس استادان در ترم‌های مختلف. مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی، 11(2)، 196-204.

بریمانی، ابوالقاسم؛ صالحی، محمد؛ صادقی، محمدرضا (1390). بررسی عوامل موثر بر بهبود کیفیت آموزش عالی در دوره تحصیلات تکمیلی از دیدگاه دانشجویان. فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی، 2(4)، 51-70.

پاک‌سرشت، محمدجعفر (1376). کیفیت آموزشی، بررسی جنبه‌های شناختی آموزش وپرورش بر مبنای هدف، مجله علوم تربیتی دانشگاه چمران اهواز، 1(2)، بدون صحفه.

ترک‌زاده، جعفر و محترم، معصومه (1391). چارچوبی تحلیلی برای شناسایی مشکلات قابل بروز در مسیر کیفیت و اثربخشی تدریس در آموزش عالی. فصلنامه مدیریت بر آموزش انتظامی، 5 (19)، 95-123.

تنعمی، محمدمهدی (1391). مدیریت دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی: شناخت و اجرای کیفیت فراگیر. تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).

زابلی، روح اله؛ مالمون، زینب و حسنی، مهدی (1393). ارتباط بین عوامل مؤثر بر کیفیت تدریس اساتید: مدل یابی معادلات ساختاری. دوماهنامه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 7(5)، 315-321.

شعبانی‌ورکی، بختیار و حسین‌قلیزاده، رضوان (1385). بررسی کیفیت تدریس در دانشگاه. مجله پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 12(1)، 22-1.

شهیدی، نیما؛ جعفری، پریوش؛ قورچیان، نادرقلی و بهبودیان، جواد (1392). رابطه بین خودکارآمدی و تعهد سازمانی با کیفیت تدریس اعضای هیئت علمی در منطقه یک دانشگاه آزاد اسلامی. فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 4(3)، 44-21.

غنچی، مستانه؛ حسینی، سیدمحمود و حجازی، یوسف (1391). شناسایی و رتبه بندی مؤلفه‌های تبیین کننده کیفیت تدریس از دیدگاه اساتید پردیس‌های کشاورزی دانشگاه تهران. مجله پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، 5(3)، 31-40.

طهماسبی، رضا؛ قلی‌پور، آرین و جواهری‌زاده، ابراهیم (1391). مدیریت استعدادها: شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر جذب و نگهداشت استعدادهای علمی. پژوهش‌های مدیریت عمومی، 5(17)، 5-26.

طبرسا، غلامعلی؛ حسنوندمفرد، مهدی و عارف‌نژاد، محسن (1391). تحلیل و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر بهبود کیفیت آموزشی (مطالعه موردی: دانشگاه اصفهان). فصلنامه میان رشته‌ای در علوم انسانی، 4(4)، 53-51.

معروفی، یحیی؛ کیامنش، علیرضا؛ مهرمحمدی، محمود و علی عسکری، مجید (1386). ارزشیابی کیفیت تدریس در آموزش عالی: بررسی برخی دیدگاهها. فصلنامه مطالعات برنامه درسی، 1(5)، 112-81.

مصلح، هادی و خسروی، مهوش (1394). بررسی روش‌های ارزیابی کیفیت تدریس اساتید دانشگاهی از طریق دانشجویان. مجموعه مقالات دومین کنفرانس ملی و نهمین همایش ارزیابی کیفیت در نظام های دانشگاهی، تهران، دانشگاه فرهنگیان.

مطلبی فرد، علیرضا؛ نوه‌ابراهیم، عبدالرحیم و محسن‌زاده، فرشاد (1390). بررسی و شناسایی نشانگرهای حرفه ای و اخلاقی در آموزش و تدریس از نقطه نظر دانشجویان کارشناسی ارشد. فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوری، 6(4)، 1-8.

مهرمحمدی، محمود (1392). درآمدی بر آموزشگری در آموزش عالی: به سوی استاد آموزشپژوه. چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.

نورالنساء، رسول. سقایی، عباس. شادالویی، فائزه و صمیمی، یاسر (1387). اندازه‌گیری رضایت مشتری برای شناسایی فرصت‌های بهبود در خدمات پژوهشی آموزش عالی. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 14(3)، 49-98.

نیکنامی، مصطفی (1386). نظارت و راهنمایی تعلیمات و جایگاه آن در آموزش و پرورش. فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش، شماره 5.

هاشمی، سیداحمد و عباسی، ابوالفضل (1394). ارزیابی کیفیت فرآیند تدریس؛ دانشکده پرستاری لامرد. دوماهنامه علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 8(3)، 131-136.

Baneshi, M. R., Rezaei, M., Shahroudi, S., Zolala, F., Okhovati, M., & Haghdoost, A., A. (2014). The Application of Multilevel Linear Models and Generalized Estimating Equations to Evaluate the Quality of Professors’ Teaching in Various Semesters. Strides Dev Med Educ. 11(2), 196-204 [In Persian].

Burimani, A., Salehi, M., & Sadeghi, M. R. (2011). Study of effective factors on improving the quality of higher education in postgraduate studies from the viewpoint of students. Educational Administration Research Quarterly, 2(4), 51-70 [In Persian].

Durišová, M., Kucharčíková, A., & Tokarčíková, E. (2015). Assessment of Higher Education Teaching Outcomes (Quality of Higher Education). Procedia-Social and Behavioral Sciences, 174, 2497-2502.

Farahani, M. F., & Farahani, F. F. (2014). The Study on Professional Ethics Components among Faculty Members in the Engineering. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 2085-2089.

Ghonji, M., Hosseini, S. M., & Hejazi, Y. (2012). Identification and ranking of factors explaining the quality of teaching from the viewpoint of faculty members of agricultural campuses of Tehran University. Journal of Agricultural Extension and Education Research, 5(3), 31-40 [In Persian].

Ghonji, M., Khoshnodifar, Z., Hosseini, S. M., & Mazloumzadeh, S. M. (2015). Analysis of some effective teaching quality factors within faculty members of agricultural and natural resources colleges in Tehran University. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 14(2), 109-115. ‏

Hamiti, M., Reka, B., & Imeri, F. (2015). The Impact of Computer Components in Enhancing the Quality of Teaching and Learning Process in Universities. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 191, 2422-2426.

Hashemi, S. A., & Abbasi, A. (2015) Assessing the Quality of Teaching Process Lamerd School of Nursing. Educ Strategy Med Sci. 8(3),131-136[In Persian].

Hubackova, S. (2015). Factors Influencing the Quality of Teaching and the Foreign Language Knowledge. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 197, 1952-1956.

Marufi, Y., Kayamanesh, A., Mehrmohammadi, M. & Ali Askari, M. (2007). Assessing the quality of teaching in higher education: reviewing some perspectives. Journal of Curriculum Studies, 1(5), 81-112 [In Persian].

Mehmohammadi, M. (2013). Income on education in higher education: toward teaching professor. First Printing, Tehran: Tarbiat Modares University Press. [In Persian].

Mosleh, H. & Khosravi, M. (2015). Assessing the Quality Assessment Methods of Academic Teachers through Students. Proceedings of the 2nd National Conference and 9th Quality Assessment Conference in Academic Systems, Tehran, Farhangian University [In Persian].

Motallebifard, A., Navehebrahim, A., & Mohsenzadeh, F. (2012). Recognizing professional and ethical indicators in university teaching from the perspectives of postgraduate students: a qualitative approach. Ethics in science and Technology. 6(4), 9-17 [In Persian].

Newman, L. J. (2003). An analysis of student teacher’s representations of real life teaching problem: A neo – piagetian perspective; The University of British Columbia (Canada).

Niknami, M. (2007). Supervision and guidance of education and its place in education. Management Quarterly in Education, No. 5 [In Persian].

Noorossana, R., Saghaei, A., Shadalouie, F. & Samimi, Y. (2008). Customer Satisfaction Measurement to Identify Areas for Improvement in Higher Education Research Services. IRPHE. 14(3), 97-119 [In Persian].

Osma, I., & Radid, M. (2015). Analysis of the Students’ Judgments on the Quality of Teaching Received: Case of Chemistry Students at the Faculty of Sciences Ben M'sik. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 197, 2223-2228.

Pakseresht, M. J. (1998). Educational Quality, Cognitive Aspects of Education Based on Purpose, Journal of Educational Sciences, Chamran University of Ahvaz, 1(2) [In Persian].

Shabani Varaki, B. & Hosseingholizadeh, R. (2006). Evaluation of College Teaching Qualities. IRPHE. 12(1), 1-21 [In Persian].

Shahidi, N., Jafari, P., Ghorchian, N., & Behbudian, J. (2013). On the Relationship of Self-efficacy and Organizational commitment to Teaching Quality of Faculty Members in Zone of Islamic Azad University. Journal Management System, 4(15), 21-44 [In Persian].

Silvestro, R. (2001). "Towards a contingency theory of TQM in services ‐ How implementation varies on the basis of volume and variety", International Journal of Quality & Reliability Management, 18(3), 254 – 288.

Tabarsa, Gh., Hasanvand Mofrad, M. & Arefnejad, M. (2012). Analysis and ranking of effective factors on improving educational quality (Case study: Isfahan University). Interdisciplinary Quarterly in the Humanities(ISIH), 4(4), 53-51 [In Persian].

Tahmasebi, R., Gholipour, A. & Javaherzadeh, I. (2012). Talent Management: Identify and rank factors that affect the attraction and maintenance of academic talents. Public Management Research, 5(17), 5-26 [In Persian].

Tanaomi, M. M. (2012). Management of Universities and Higher Education Institutions: Recognizing and implementing universal quality. Tehran, Organization for the Study and Compilation of Humanities Books of Universities (SAMT) [In Persian].

Turkzadeh, J. & Muhtaram, M. (2012). An analytical framework for identifying the problems that can be addressed in the quality and effectiveness of teaching in higher education. Management Quarterly on Police Training, 5(19), 95-123 [In Persian].

Zaboli R.A., Malmoun Z., & Hassani M. (2014) Relationship of Factors Affecting the Quality of Teaching: Structural Equation Modeling. Educ Strategy Med Sci.; 7(5), 315-321 [In Persian].

_||_