فراتحلیل رابطه‌ی هوش‌هیجانی و پیشرفت‌تحصیلی در پایگاه‌های اطلاعاتی فارسی زبان

سیّدکلان, سیّدمحمّد; ملکی آوارسین, صادق; نجفی, حسین

کد مقاله : 538064 بازدید : 92 صفحه: 129 - 149

نوع مقاله: پژوهشی

فراتحلیل رابطه‌ی هوش‌هیجانی و پیشرفت‌تحصیلی در پایگاه‌های اطلاعاتی فارسی زبان

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

سیّدمحمّد سیّدکلان ¹ (دانشجوی دکتری دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران)
صادق ملکی آوارسین ² (گروه علوم تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران)
حسین نجفی ³ (استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1395/08/16 تاریخ پذیرش : 1396/05/31 تاریخ انتشار : 1396/12/01

کلید واژه: فراتحلیل, موفقیت تحصیلی, پیشرفت‌تحصیلی, هوش‌هیجانی, پایگاه اطلاعاتی فارسی زبان,

چکیده مقاله :

با توجه به اهمیت نقش هوش هیجانی در پیشرفت تحصیلی، هدف پژوهش حاضر عبارت از فراتحلیل تحقیقات انجام شده پیرامون رابطه میان هوش هیجانی و پیشرفت تحصیلی می‌باشد. این پژوهش با استفاده از تکنیک فرا تحلیل با یکپارچه کردن نتایج حاصل از انجام تحقیقات مختلف، میزان اندازه اثر رابطه هوش هیجانی با پیشرفت تحصیلی را مشخص نموده است. جامعه آماری پژوهش را، کلیه تحقیقات انجام شده تا مورخ 20/4/1392 تشکیل می‌داد که براساس روش نمونه گیری غیراحتمالی هدف مند، 16سند پژوهشی به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. ابزار پژوهش عبارت از چک لیست فراتحلیل بود. روش فراتحلیل استفاده شده در این تحقیق، رویکرد ترکیب هانتر و اشمیت بود که تفسیر نتایج آن مبتنی برمدل کوهنی انتخاب شده است. نتیجه تحقیق نیز نشان داد، رابطه بین هوش هیجانی و پیشرفت تحصیلی معنادار بود، چرا که میزان اندازه اثر رابطه بین هوش هیجانی و پیشرفت تحصیلی معادل 432/0 به دست آمد که براساس تفسیر کوهنی بالاتر از حد متوسط می‌باشد. در نتیجه، هوش هیجانی بالاتر ارتباط معناداری با پیشرفت تحصیلی دارد.

چکیده انگلیسی:

Given the importance of emotional intelligence in academic achievement, the purpose of this study is a meta-analysis of the studies which were conducted on the relationship between emotional intelligence and academic achievement. Through meta-analysis method, this study integrates the results of various studies and then determines the effect size of the relationship between emotional intelligence and academic achievement. The population composed of all the research done up to 1392/4/20. Through the non-probabilistic targeted sampling method, 16 research documents were selected as the research samples. The research tool for the study was meta-analysis checklist. Meta-analysis method used in this study was bead on the Hunter and Schmidtʼs approach to model-based interpretation of the Cohen model. The results showed a significant relationship between emotional intelligence and academic achievement since the effect size of the relationship between emotional intelligence and academic achievement, (432.0), was above average, interpreted according to Cohen. It can be concluded that higher emotional intelligence has a significant correlation with academic achievement.

منابع و مأخذ:

آقایار، سیروس و شریفیدرآمدی، پرویز (1386). هوشهیجانی کاربرد هوش درقلمرو هیجان، (چاپ دوم). انتشارات سپاهان اصفهان.

اکبرزاده، نسرین (1383). هوشهیجانی، دیدگاه سالووی و دیگران. تهران: انتشارات فارابی.

اکبری، مهرداد و آقایوسفی، علیرضا (1389). رابطه بین هوشسیال، ابعاد شخصیت و هوشهیجانی با موفقیتتحصیلی دانشآموزان مقطع دبیرستان. فصلنامه روانشناسی‌کاربردی، 4-2(14)،57-44.

بشارت، محمدعلی؛ شالچی، بهزاد و شمسیپور، حمید (1385). بررسی رابطهی هوشهیجانی با موفقیتتحصیلی دانشآموزان،اندیشههای نوین تربیتی، 2(3 و 4)، 84-73.

پیشقدم، رضا و قنسولی، بهزاد (1387). نقش هوشهیجانی در یادگیری زبان انگلیسی و موفقیتتحصیلی. پژوهش زبانهای خارجی، 43، 54-41.

تمناییفر، محمدرضا؛ صدیقی ارفعی، فریبرز و سلامی‌محمدآبادی، فاطمه (1389). رابطهی هوشهیجانی، خودپنداره و عزت نفس با پیشرفت تحصیلی. فصلنامهی پژوهش و برنامهریزی در آموزش عالی، 56، 113-99.

جمالی پاقلعه، سمیه؛ عابدی، احمد؛ آقایی، الهام و زارع، راضیه (1389). فراتحلیل جامع رابطه هوشهیجانی و سلامت روان.فصلنامهی علمی- پژوهشی پژوهش در سلامت روانشناختی، 4(3 و4)، 31-21.

چینیپرداز، زهرا؛ غفوریان بروجردنیا، مهری؛ پاسالار، پروین؛ شیرویخوزانی، ابوالفضل و کشاورز، عاطفه (1390). بررسی هوش هیجانی و ارتباط آن با پیشرفت تحصیلی در دانشجویان پزشکی کار آموز دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران سال ۸۸-۸۶. گامهای توسعه در آموزش پزشکی. ۸ (۲) :۱۶۷-۱۷۲

حاتمی، جواد (1385). فراتحلیل، روشی مغفول در ارزیابی پ‍‍ژوهشهای قلمرو برنامهریزی درسی در ایران، تهران: انتشارات سمت.

حدادیکوهسار، علیاکبر (1388). رابطه مولفه های هوشهیجانی با سلامت روانشناختی و موفقیتتحصیلی: نقش تعدیل کنندگی جنس، دانش و پژوهش در علوم تربیتی – برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، 22، 118-99.

حنیفی، فریبا و جویباری، آزیتا (1389). بررسی رابطه هوشهیجانی و پیشرفتتحصیلی دانشآموزان دوره متوسطه شهر تهران، فصلنامهی علمی – پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی، ، 44-29.

خائفالهی، احمدعلی و دوستار، محمد (1382). ابعاد هوشهیجانی، مدیریت و توسعه، ماهنامهی تدبیر، 18، 52-62.

خلیلیآذر، هایده (1386). مقایسه هوشهیجانی دانشآموزان تیزهوش و عادی و رابطه آن با پیشرفتتحصیلی، دانش و پژوهش در علومتربیتی، دانشگاهآزاداسلامی واحدخوراسگان،14، 124-107.

سیدکلان، میرمحمد؛ صوری، صداقت و ملکیآوارسین، صادق (1391). بررسی رابطه بین هوشهیجانی و یادگیریسازمانی کارکنان ادارات آموزش و پرورش شهرستانهایمغان،فصلنامهی رهبری و مدیریتآموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، 6(4)، 60-45.

سیف، علیاکبر (1384). اندازه‌گیریسنجشوارزشیابیآموزشی، (چاپ هفتم ویرایش سوم). تهران: نشر دوران.

شریفی، نسترن؛ گنجی، حمزه؛ هاشمیان، کیانوش و نجفیزند، جعفر(1390). مقایسه سهم هوششناختی، خلاقیت و هوشهیجانی در پیش بینی پیشرفتتحصیلی دانشآموزان و دانشجویان در سطوح مختلفتحصیلی، فصلنامهی تازههای روانشناسیصنعتی/سازمانی، 2(6)، 29-17.

شیخالاسلامی، راضیه و احمدی، ساره (1390). رابطه هوشهیجانی و رضایت از تحصیل در دانش‌آموزان، مجلهی علوم رفتاری، 5(2)، 135-142.

طالبزاده نوبریان، محسن؛ ابولقاسمی، محمود؛ عشورینژاد، فاطمه و موسوی، سیدحسین (1390). بررسی روابط ساختاری خودپنداره، یادگیریخودتنظیمی و موفقیتتحصیلی دانشجویان. روشها و مدلهای روانشناختی، 1(4)، 80-65.

طالبزاده نوبریان، محسن و نوروزی، عباسعلی (1390). رابطهی بین هوشهیجانی و آگاهی فراشناختی از راهبردهای خواندن با عملکرد تحصیلی دانشجویان گروه علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی. فصلنامهی علمی- پژوهشی رهیافتی نو در مدیریتآموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، 2(2)، 22-1.

عریضی، حمیدرضا؛ عابدی، احمد و احمدیفروشانی، سیدحبیب‌اله (1392). فراتحلیل اثربخشی مداخلات روانشناختی بر میزان اضطراب امتحان در ایران باروش روزنتال و رابین.مجلهی روانشناسی مدرسه، 2(2)، 118 -99.

فرمهینیفراهانی، محسن؛ عبدالملکی، جمال و رشیدی، زهرا (1387). بررسی رابطه هوشهیجانی، یادگیریخودتنظیمی و ساختارهدف با پیشرفتتحصیلی در دانشآموزان پایه اول متوسطه شهرستان قروه. دوماهنامه علمی– پژوهشی دانشگاه شاهد، 1(30)، 97-85.

لطفیعظیمی، افسانه (1385). رابطه هوشهیجانی و پیشرفتتحصیلی. مجلهی روانشناسی کاربردی، دانشگاه آزاد اسلامی رودهن،1(2)، 82-76.

لعلیفاز، احمد و عسگری، عباس (1387). توان پیشبینی هوشهیجانی و متغیرهای جمعیتشناختی در پیشرفتتحصیلی دانشآموزان تیزهوش. مطالعات تربیتی و روانشناسی، 9(1)، 181-167.

نیکوگفتار، منصوره (1388). آموزش هوشهیجانی، ناگویی خلقی، سلامتعمومی و پیشرفتتحصیلی. فصلنامهی روانشناسان ایرانی، 5(19)، 198-187.

نورعلی، زهره و عابدین، علیرضا (1389). مقایسهی متغیرهای هوشهیجانی و راهبردهای مقابلهای در موفقیت و عدم موفقیت در آزمون سراسری. فصلنامهی مطالعات روانشناسیتربیتی، 7(11)، 124-109.

هومن، حیدرعلی (1387). راهنمای عملی فراتحلیل در پژوهش عملی. تهران: انتشارات سمت.

Adeyemo, D. A. (2007). Moderating influence of Emotional intelligence on the link between academic self-efficacy and achievement of University students. Psychology and Developing Societies, 19(2), 199-213.

Aghayar, S., & Sharifi daramadi, P. (2007). Emotional Intelligence «application realm of emotional intelligence» (2 ed.). Esfahan: Sepahan Press [In Persian].

Akbarzadeh, N. (2004). Emotional intelligence, vision of Salovey and others. Farabi Publications [In Persian].

Akbari, M., & Aghayousefi, A. R. (2010). The relationship between fluid intelligence, personality dimensions and emotional intelligence and academic achievement of high school students. Journal of Applied Psychology, 4- 2 (14), 44-57 [In Persian].

Areizi, H., Abedi, A., & Ahmadi Forooshany, S. H. (2013). Applying Rosenthal and Robin's method to meta-analysis of the effectiveness of psychological interventions on the rate of test anxiety in Iran. Journal of School Psychology, 2(1), 127-133 [In Persian].

Bar-On, R., & Parker, J. D. A. (2000). The handbook of emotional intelligence: Theory, development, assessment, and application at home, school, and in the workplace. San Francisco, Calif: Jossey-Bass.

Besharat, M. A., Shalchi, B., & Shamsi Pour, H. (2006). The relationship between emotional intelligence and academic achievement. New Ideas in Education, 2(3), 73 – 84 [In Persian].

Brackett, M. A., Mayer, J. D., & Warner, R. M. (2003). Emotional intelligence and its relation to everyday behavior. Personality and Individual Differences, 36,1387–1402.

Busari, A. O. (2000). Stress inoculation training and Self-statements monitoring techniques on the reduction of. test anxiety among adolescent underachievers in Ibadan metropolis Nigeria. (Unpublished Ph. D. thesis), university of Ibadan.

Cherniss, C. (2002). The Business Case for Emotional Intelligence, Rutgers University, 2002, www.einconsortium.org Ciarrochi, Joseph. Forgas, Joseph. D. Mayer, John, Emotional Intelligence in Everyday's Life, 2001, Philadelphia, PA: Psychology press.

Cherniss, C. (2001). Emotional Intelligence and Organizational Effectiveness. Annual Meeting of society for Industrial and organizational Psychology New. Chapter one. LA, Aprill 15.

Chinipardaz, Z., Ghafourian Boroujerdni, M., Pasalar, P., Shiravy khozany, A., & Keshavarz, A. (2012). Investigation of Emotional Intelligence and Its Relationship with Academic Achievement in Medical Students of Tehran University of Medical Sciences in 2008-2009. Strides in Devlopment of Medical Education, 8 (2),167-172 [In Persian].

Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis for theBehavioral Sciences (Seconded). Hillsdale, N J: Lawrence Erlbaum Associates.

Cotton, K., & Wikelund, K. (2005). Parent involvement in education. Available at: http:/www.nwrel.org/.

Farmahini Faraha, M., Rashidi, Z., & Abdolmaleki, J. (2008). An Investigation of the Effect of Emotional Intelligence, Self- Regulation Learning and Classroom Goal Orientation on Educational Progress of the Male Students of the First Year of High School in Qorve. TLR, 1(30), 85-98 [In Persian].

Golman, D. (1995). Emotional Intelligence, New York. Bantam Books.

Golman, D. (1998). Working with Emotional Intelligence. Bantam Book.

Haddadi, kuhsar, A. (2009). The relationship between emotional intelligence and mental health and academic success: Moderating Role of Gender. Science and Research in Education - Curriculum, Islamic Azad University, 22, 99-118 [In Persian].

Hanifi, F., & Juybari, A. (2009). A study on the relationship between emotional intelligence and academic achievements of high school students of Tehran. Scientific–Reserch Journal of Educational Management Research, 5, 29-44 [In Persian].

Hatami, J. (2006). Meta-analysis a neglelected method to evaluate the research in curriculum development in Iran. Tehran: samt Publisher [In Persian].

Hein, S. )2004(. Short definition of emotional intelligence. Emotional Intelligence, Homepage.

Houman, H. A. (2009). Practical guide of meta-analysis in scientific research. Tehran: SAMT Publications [In Persian].

Jamali Pagaleh, S., Abedi, A., Agaye, A. & Zare, R. (2010). Comprehensive meta-analysis of emotional intelligence and mental health. Mental Health Journal of Research, 4(3 & 4), 21-31 [In Persian].

Khaef, Elahi, A., & Doustar, M. (2003). Dimensions of emotional intelligence. Management and Development. Tadbir Monthly, 18, 52-63 [In Persian].

Khalil-azar, H. (2007). Comparing Emotional Intelligence of Gifted and Normal Students and its Effects on Educational Progress. Danesh va Pazhouhesh in Educational Science, 4(14), 107-124 [In persian].

Kierstead, J. (1999). Human resource management trends and issues: Emotional intelligence (EI) in the workplace. Research Directorate, Policy Research and Communications Branch, Public Service Commission Branch, Public Service Commission of Canada.

Lalifaz, A., & Asgari, A. (2008). The predictive power of Emotional Intelligence and Demographic Variables in Gifted Students Academic Achievement. Psychology and Education Studies of Mashhad University, 9(1), 167-181 [In Persian].

Lotfi Azimi, A. (2007). The relationship between Emotional Intelligence and Academic Progress. Journal of Applied Psychology, Islamic Azad University Branch, 1 (2), 76-82 [In Persian].

MacCann, C., Fogarty Gerard, J., Zeidner, M., & Roberts Richard D. (2011). Coping mediates the relationship between emotional intelligence (EI) and academic achievement. Contemporary Educational Psychology, 36(1), 60-70.

Marquez, P. G., Martin, R.P., & Bracket, M. A. (2006). Relating emotional intelligence tosocial competence and academic achievement in high school students. Psichotema, 18(l), 18-23.

Mayer, J. D., Salovey, P. & Caruso, D. (2000). Models of emotional intelligence. In R.J. Sternberg (Ed.) Handbook of human intelligence, (pp. 396-420) New York: Cambridge University Press.

Mikolajczak, M., Petrides, K. V., Coumans, N., & Luminet, O. (2009). The moderating effect of trait emotional intelligence on mood deterioration following laboratory- induced stress. International Journal of Clinical and Health Psychology, 9, 455–477.

Migdely. C., Kaplan, A., Middleton, M., & Meaner. M. L. (1998). The development and valida tion of scales assessing student's achievement goall arienta tion. Contemporary Edacational Psychology, 23, 113 –131.

Nikoogoftar, M., (2008). Emotional intelligence training, alexithymia, general health and academic achievement. Iranian Journal of Psychology, 5(19), 187-198 [In Persian].

Nourali, Z., & Abedin, A. (2010). Comparing the Variables of Emotional Intelligence and Coping Strategies in University Entrance Examination Success and Failure. Journal of Educational Psychology Studies,7(11),109-124 [In Persian].

Talebzade, M., Abolghasemi, M., Ashore, Nejad, F., & Mosavi H. (2011). Structural relationship between self-concept, self-regulated learning and academic achievement of students. Psychological Methods & Models, 1(4), 65–80 [In Persian].

Talebzadeh Nobarian, M., & Norouzi, A. A. (2011). The relationship between emotional intelligence and metacognitive awareness of reading strategies with the academic performance of students of education. Journal of Science Research New Approach, Manag Islam Azad Univ Shiraz, 2(2), 1-22 [In Persian].

Tamannaifar, M. R., Sedighi Arfai, F., & Salami Mohammadabadi, F. (2010). Correlation between emotional intelligence, self-concept and self-esteem with academic achievement. Education Strategy Med Science, 3(3), 121-126 [In Persian].

Pishghadam, R., & Ghonsooly, B. (2008). A quantitative analysis of the relationship between emotional intelligence and foreign language learning. Foreign Language Study, 43(1), 41-56 [In Persian].

Parker, J. D. A., Creque Sr., Ronald E., Barnhart, David L., Harris, Jan I., Majeski, Sarah A.; Wood, Laura M., Bond, Barbara J., Hogan, Marjorie J. (2004). Academic achievement in high school: Does emotional intelligence matter? Personality and Individual Differences, 37(7), 1321-1330.

Parker, J. D.A., Summerfeldt, L. J., Hogan, M. J., & Majeski, S. A. (2004). Emotional intelligence and academic success: examining the transition from high school to university. Personality and Individual Differences, 36(1), 163–172.

Payton, J., Weissberg, R. P., Durlak, J. A., Dymnicki, A. B., Taylor, R. D., Schellinger, K. B., & Pachan, M. (2008). The positive impact of social and emotional learning for kindergarten to eighth-grade students: Findings from three scientific reviews. Chicago, IL: Collaborative for Academic, Social, and Emotional Learning.

Qualter, P., Gardner, K. J., Pope, D., Hutchinson, J. M., & Whiteley, H. E. (2012). Ability emotional intelligence, trait emotional intelligence, and academic success in British secondary schools: A 5-year longitudinal study. Learning and Individual Differences, 22, 83-91.

Salovey, P., & Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition, and Personality, 9, 185-211.

Seyyed kalan, M. S., Suri, S., & Maleki Avarsin, S. (2012). The relationship between emotional intelligence and organizational learning of the staff in the education departments of Moghan. Journal of Leadership and Educational Administration, 4, 45-60 [In Persian].

Sharifi, N., Ganji, H., Hashemiyan, K., & Najafi Zand, J. (2011). A comparison of the proportion of the cognitive intelligence, creativity, and emotional intelligence in predicting the academic achievement at different educational stages. Journal of Modern Industrial/Organization Psychology, 2(6),17-29 [In Persian].

Sheykholeslami, R., & Ahmadi, S. (2011). The relationship between emotional intelligence and academic satisfaction among students. Behavioral Science, 5(2), 135-142 [In Persian].

Weisinger, H. (1998). Emotional Intelligence at work. (1^st ed.) Jossey Bass.

_||_