بررسی رابطه هوش هیجانی و عزت‌نفس با مهارت‌های اجتماعی*

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

بهرام اصل‌فتاحی ¹ , سعید نجارپوراستادی ²

1 - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شبستر، شبستر، ایران.
2 - مربی و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شبستر، شبستر، ایران.

تاریخ دریافت : 1395/01/20 تاریخ پذیرش : 1395/01/20 تاریخ انتشار : 1392/09/01

کلید واژه: : مهارت‌های اجتماعی, هوش هیجانی و عزت‌نفس,

چکیده مقاله :

هدف از اجرای پژوهش حاضر بررسی رابطه هوش هیجانی و عزت‌نفس با مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه شهر شبستر بود. بدین منظور از جامعه مورد نظر 341 نفر با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی بر اساس پایه تحصیلی و جنسیت انتخاب شد. از آزمون‌های سنجش مهارت‌های اجتماعی ماتسون، هوش هیجانی بار- آن و عزت‌نفس کوپر اسمیت برای سنجش متغیرهای پژوهش استفاده به عمل آمد. نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که بین هوش هیجانی و عزت‌نفس با مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان 531/0 همبستگی وجود دارد که با سطح اطمینان بیش 99 درصد معنی‌دار است و این دو متغیر 28 درصد از تغییرات مهارتهای اجتماعی را پیش بینی می کنند. نتایج تحلیل آماری بیانگر این بود که از بین مؤلفه‌های هوش هیجانی، مؤلفه‌های شادمانی، روابط بین فردی، کنترل تکانه و مسئولیت‌پذیری اجتماعی، پیش‌بینی‌های معنی‌داری برای متغیر مهارت‌های اجتماعی هستند. هم‌چنین مشخص شد که بین هوش هیجانی با مهارت‌های اجتماعی و بین عزت‌نفس با مهارت‌های اجتماعی ارتباط وجود دارد و این رابطه با سطح اطمینان بیش از 99 درصد معنی‌دار است.

چکیده انگلیسی:

The aim of the present study was to investigate the relationship between emotional intelligence and self-esteem with male and female high-school students' social skills. The statistical population was all the students (male and female) which added to 2896 people. Using Morgan's table the sample size was 341 people. The sampling method was stratified random sampling. To gather the data Matson's social skills, Bar-on's emotional intelligence and cooper smith's self-esteem tests were used. To analyses the data inferential statistics (AVOVA and Pearson's correlation) was used. The results showed that there was a significant difference between emotional intelligence and self-esteem with skills. These two variables predicted 28% of changes in social skills. The statistical analysis showed that among the emotional intelligence components (Festivity, interpersonal, control, social responsibility are significant anticipators social kills variables.  

منابع و مأخذ:

اتکینسون، ریتاال و همکاران.(1385). زمینه‌روانشناسی‌هیلگارد (ویراست‌ جدید). ترجمة محمدنقی‌براهنی‌ و همکاران، تهران: انتشارات‌رشد.

ارجمندی، زهرا و بیان زاده، سید اکبر.(1382). تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی بر رفتار سازگارانه کودکان عقب‌مانده ذهنی خفیف. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران(اندیشه و رفتار). 19، 1، 35-27.

افروز، غلامعلی.(1381). روانشناسی کمرویی و روش‌های درمان آن. تهران: انتشارات فرهنگ اسلامی.

امامی، طاهره؛ فاتحی زاده، مریم و عابدی، محمدرضا.(1385). مقایسه اثربخشی دو شیوه شناختی– رفتاری و آموزش والدین در افزایش عزت‌نفس دانش‌آموزان. دانشور رفتار، شماره 19، 65- 74.

بخشی سورشجانی، لیلا.(1387). رابطه هوش هیجانی با سلامت روانی و عملکرد تحصیلی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان. دانش و پژوهش در علوم تربیتی – برنامه‌ریزی تحصیلی، شماره نوزدهم، 97 - 116.

بشارت، محمدعلی.(1384). بررسی تأثیر هوش‌هیجانی بر کیفیت روابط اجتماعی. مطالعات روان‌شناختی، شماره1(3-2)، 38- 25.

به‌پژوه، احمد؛ خانجانی، مهدی؛ حیدری، محمود و شکوهی یکتا، محسن.(1386). بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی بر عزت‌نفس دانش‌آموزان نابینا. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، شماره سوم، 31 - 37.

به پژوه، احمد؛ سلیمانی، منصور؛ افروز، غلامعلی و غلامعلی لواسانی، مسعود. (1389). تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی بر سازگاری اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دیرآموز. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، شماره 33، سال 9، 163- 186.

براندن، ناتانیل.(1385). روانشناسی عزت‌نفس. ترجمه مهدی قراچه داغی، تهران: انتشارات نخستین.

ثابت، مهرداد.(1375). بررسی عملی بودن روایی، اعتبار و نرم یابی تست عزت‌نفس کوپراسمیت در مناطق نوزده گانه آموزش و پرورش تهران. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.

ثمری، علی اکبر و طهماسبی، فهیمه.(1386). بررسی رابطه هوش‌هیجانی و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان. اصول بهداشت روانی، 9، 121-128.

جواهری کامل، عابدین.(1385). بررسی رابطه سبک‌های دلبستگی و هوش هیجانی با مهارت‌های اجتماعی در دانش‌آموزان راهنمایی شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تربیت مدرس تهران.

حیدرپور، سوزان؛ دوکانه‌ای‌فرد، فریده و بهاری، سیف‌الله.(1387). تأثیر آموزش مهارت‌های برقراری ارتباط مؤثر بر افزایش عزت‌نفس و کاهش کم رویی معلولان جسمی- حرکتی استان تهران. فصلنامه اندیشه‌های تازه در علوم‌تربیتی، شماره 4، صفحه 41 -52.

حیدری، علیرضا؛ پاشا، غلامرضا؛ مامی، شهرام و آتش‌پور، سیدحمید.(1384). میزان شیوع اختلالات تغذیه و رابطة آن با عزت‌نفس، خودپنداره و افسردگی در دانشجویان دختر دانشگاه علوم پزشکی ایلام. فصلنامه دانش و پژوهش در روانشناسی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، شماره 26، زمستان 84، 1- 16.

خلیل ارجمندی، فاطمه.(1383). مقایسه هوش هیجانی، مهارت‌های اجتماعی از نظر همسالان و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان تیزهوش و عادی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد رشته روانشناسی عمومی، دانشگاه تهران.

ساعتچی، محمود.(1382). روانشناسی کار (کاربرد روانشناسی در کار، سازمان و مدیریت). تهران: نشر ویرایش.

شاهی، یوسف؛ میرزمانی، سیدمحمود؛ افروز، غلامعلی؛ پورمحمد رضای‌تجریشی، معصومه و صالحی، مسعود.(1388). تأثیر سطح تحصیلات والدین بر مهارت‌های اجتماعی و مشکلات رفتاری دانش‌آموزان مبتلا به نشانگان داون. مجله علمی پژوهشی اصول بهداشت روانی، شماره 2، 141 - 148.

شهیم ، سیما.(1382). مقایسه مهارت‌های اجتماعی و مشکلات رفتاری در دو گروه از کودکان عادی و مبتلا به اختلالات یادگیری در خانه و مدرسه. مجله روانشناسی و علوم تربیتی، شماره 1، 121 - 138.

صاحب‌الزمانی، محمد؛ فشارکی، محمد و عبداللهی‌مفرد، زهره.(1389). بررسی ارتباط سبک زندگی با عزت‌نفس دختران نوجوان دبیرستان‌های دولتی روزانه شهر تهران. مجله علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، شماره 1، 45 - 51.

طارمیان، فرهاد.(1380). سوء مصرف مواد مخدر در نوجوانان. تهران: تربیت.

عبدی، بهشته.(1387). مهارت‌های اجتماعی و مشکلات رفتاری کودکان پیش‌دبستانی. فصلنامه روانشناسی تحولی(روانشناسان ایرانی)، تابستان1387، 4(16)، 341-333.

فاطمی، محسن.(1385). هوش‌هیجانی. تهران: انتشارات سارگل.

کیاروچی، جوزف؛ جوزف. پ، فورگاس و جان، دمییر.(1385). هوش‌هیجانی در زندگی روزمره (کندوکاوی علمی). ترجمه دکتر جعفر نجفی‌زند، تهران: نشر سخن.

مستعلمی، فروزان؛ حسینیان، سیمین و یزدی، سیدمنور.(1384). تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی بر افزایش اعتماد به نفس دختران نابینای شهر تهران. پژوهش در حیطه کودکان اسثنایی، شماره 4، 437 - 450.

وفائیان، محبوبه.(1385). بررسی رابطه سبک‌های دلبستگی با مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان دوره پیش‌دانشگاهی شهر یزد. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه اصفهان.

یوسفی، فریده و خیر، محمد.(1381). بررسی پایایی و روایی مقیاس سنجش مهارت‌های اجتماعی ماتسون و مقایسه عملکرد دختران و پسران دبیرستانی در این مقیاس. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، شماره 2، 147 - 158.

یوسفی، فریده.(1385). رابطه هوش هیجانی و مهارت‌های ارتباطی در دانشجویان. فصلنامه روانشناسان ایرانی، شماره 9، 5 - 13.

Betlow, M. (2005). The effect of social skills intervention on the emotional intelligence of children with limited social skills. Unpublished thesis. Hall University.

Botvin. G. J. (2000). Preventing drug abuse in schools: social and competence enhancement approaches targeting individual-level etiologic factors. Addict behavior. 25(6):887-97.

Coopersmith, S. (1967). The antecedents of Self- esteem. Sanfransisco, Freemand Company.

Evans, M. A; Whigham, M. & Wang, M. C. (1995).The effect of a role model project upon the attitudes of ninth-grade science students. Journal of Research in Science Teaching, 32, 195–204.

Gresham, F. M. & Elliott, S. N. (1990). The Relationship Between Adaptive Behavior & Social Skill: Issues in Definition & Assessment. The Journal of Special Education, 21, 167- 181.

Goleman D. (1995). Emotional intelligence. New York. Bantam Books.

Hargie, O. (1986). The  Handbook  of  communication skills. New York: New York University.

Krejcie, Robert. V. & Morgan . Dayle. W.(1970). Determining sample size for Research. Activities, Educational and Psychological Measurement, 30:608.

Leaper, C. & Friedman, C.K. (2007). The Socialization of Gender.  Handbook of socialization: Theory and Research. NewYork and London: Guilford Press.

Slaby, T & Guara, T.(2003). Self -efficacy and personal goal setting. American Education   Research   Journal, N, 29, 663-669.

Strayer, K. (1989). The important of social skills in the employment interview, Education of visually Handicapped, N 14, 7-12.