عوامل محیطی و اجتماعی مؤثر در ترک تحصیل (بازماندگان از تحصیل) دانش آموزان دختر دبیرستان‌های شهرستان میاندوآب در سال تحصیلی 90-89

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

علی‌نقی اقدسی ¹ ( استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران. )
افسانه زینال‌فام ² ( کارشناس ارشد رشته برنامه ریزی درسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران. )

تاریخ دریافت : 1395/01/21 تاریخ پذیرش : 1395/01/21 تاریخ انتشار : 1391/03/01

کلید واژه: دانش آموزان دختر, عوامل محیطی و اجتماعی, ترک تحصیل,

چکیده مقاله :

این پژوهش با هدف بررسی عوامل محیطی و اجتماعی مؤثر در ترک تحصیل دانش آموزان دختر دبیرستان‌های شهرستان میاندوآب انجام شد. جامعه آماری این تحقیق دو گروه دختران ترک تحصیل نکرده و ترک تحصیل کرده در سال تحصیلی 90 - 89 در سه پایه متوسطه شهرستان میاندوآب هستند که تعداد دختران ترک تحصیل نکرده 4085 نفر و تعداد دختران ترک تحصیل کرده 604 بود که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای و حجم نمونه بر اساس فرمول تعیین حجم نمونه کوکران انجام پذیرفت و از هر دو گروه به تعداد 234 نفر ترک تحصیل و به همین تعداد نیز دانش آموزعادی (مشغول به تحصیل) که مجموعاًً 468 نفر بود به عنوان نمونه تصادفاً گزینش گردید. روش تحقیق حاضر علی- مقایسه‌ای بوده و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است برای تعیین میزان تاثیر میزان متغیرها در فرضیه‌ها دو گروه از دختران (مشغول به تحصیل و بازماندگان از تحصیل) مقایسه گردیدند و اطلاعات به دست آمده از طریق آمار توصیفی و استنباطی (آزمونt) مورد بررسی قرار گرفت و نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که عوامل محیطی، خانوادگی، اقتصادی، عوامل مربوط به مدرسه‌ی ترک تحصیل، گروه همسالان بین دانش‌آموزان عادی و بازمانده از تحصیل متفاوت است و این تفاوت از لحاظ آماری معنادار است یعنی عوامل ذکر شده بیشترین نقش را در ترک تحصیل دختران داشته است و همچنین اختلاف میانگین ترک تحصیل دانش آموزان براساس محیط زندگی (محیط روستایی وشهری) برابر 28/1 است که نشانگر ترک تحصیل بیشتر دانش آموزان درمحیط روستایی به محیط شهری ‌می‌باشد ولی این اختلاف از لحاظ آماری معنی دار نمی‌باشد. یعنی محیط زندگی نقش عمده‌ای در ترک تحصیل دانش آموزان دختر نداشته است.

چکیده انگلیسی:

The study aimed at investigating the effective social and environmental factors on the high-school female students` drop-out in MiandoabTownship in 2010-2011. The statistical population included two groups (4085 drop-out and 604 non-dropouts) students. The research method was causal – comparative. The sample size was selected through multistage cluster sampling. Using Cochran's formula the sample size was 234 drop-out student. The sample size was randomly selected from non- dropout students. To gather the data researcher made questionnaire was used. The descriptive and inferential statistics were used to analyses the data. To test the hypotheses the t-statistic was used. The results showed that there was a significant difference between drop-out and non-dropout students. So the social, environmental, family. Economical and per groups factors are very effective in female drop-out. The mean difference for drop-out based on the living environment (rural or urban) was 1.28 which shows the rate of drop-out is higher in rural area, but it is not statistically significant. 

منابع و مأخذ:

امجدیان ، فیروز وصیدی ،بهروز .(1380). بررسی عوامل موثر درترک تحصیل دانش آموزان دورهابتدائی استان کرمانشاه درسال تحصیلی 81-80 ، شورای تحقیقات اداره کل آموزش وپرورش استان کرمانشاه .

انزابی ، ابوالفضل .( 1372) . پژوهش بررسی علل مردودی و ترک تحصیل در پایه های اول ابتدایی و اول راهنمایی تحصیلی در مناطق آموزش و پرورش استان اذر بایجانشرقی  . وزارت آموزش  و پرورش، پژوهشکده تعلیم و تربیت .

ترکاشوند ،علی اکبر.(1376). پایان نامه بررسی نقش زمینه شغلی در ترک تحصیل دانش‌آموزان پسر مقطع راهنمایی روستای اشترمل تویسرکان – همدان مرکز ضمن خدمت فرهنگیان ابن سینا.

حسینی،سید خالد (1375). «بررسی رابطه سنت ها و فرهنگ مردم در مورد ترک تحصیل دختران درمنطقه دهگلان ». شورای تحقیقات اداره کل آموزش و پرورش استان کردستان.

داش خانه ، فاطمه .(1380 ).بررسی عوامل موثر در نابرابری آموزشی دردوره آموزش عمومی به منظور ارائه مدل نظری برای آموزش دختران . فصلنامه تعلیم و تربیت، صص 58- 45.

سخایی، داود. (1382) .بررسی عوامل موثر برترک تحصیل دختران روستایی در شهرستان فریدن در سال تحصیلی 1382-1381، شورای تحقیقات اداره کل آموزش وپرورش استان اصفهان.

سلطانی، سعیداللّه. (1375). پایان‌نامه بررسی علل ترک تحصیل دانش آموزان مدارس راهنمایی پسرانه کبودرآهنگ، همدان مرکز ضمن خدمت فرهنگیان ابن سینا.

سیف، الله داد .(1378) . پایان نامه بررسی میزان و علل ترک تحصیل دانش آموزان کلاس پنجم ابتدایی بخش فیروزان از دیدگاه معلمین این پایه، همدان، مرکز ضمن خدمت فرهنگیان ابن سینا.

صداقت، کامران.(1386). بررسی علل بازماندن از تحصیل دختران مناطق روستایی استان آذربایجان شرقی و ارائه راهکارهای مناسب، وزارت آموزش و پرورش ،پژوهشکده تعلیم و تربیت کاربردی تبریز.

عارفی ، مرضیه. ( 1382). بررسی علل ترک تحصیل زود هنگام دختران در دوره راهنمایی استانآذربایجان غربی ، سازمان آموزش و پرورش استان اذربایجان غربی.

عسگری، محمد .(1382) . بررسی عوامل مرتبط با ترک تحصیل دانش آموزان دختر و پسردوره راهنمایی منطقه فامنین از نظردانش آموزان و دبیران ،شورای تحقیقات سازمان آموزش و پرورش  استان همدان .

محسنی ،سیف اللّه. (1379). پایان نامه بررسی میزان علل ترک تحصیل دانش آموزان مدارس راهنمایی بخش گل تپه ، همدان مرکز ضمن خدمت فرهنگیان ابن سینا .

مطهری، ابوالفضل .(1381) . بررسی عوامل درون مدرسه ای موثر برترک تحصیل دانش آموزان دوره راهنمایی تحصیلی در سال 80-79 ، شورای تحقیقات سازمان آموزش و پرورش استان قم .

معتمدیان، جمشید و صادق موسوی ، خسرو.(1370) . بررسی علل مردودی و ترک تحصیل در پایه‌های اول ابتدایی و اول راهنمایی  تحصیلی کشور ؛ وزارت آموزش و پرورش : پژوهشکده تعلیم و تربیت .

معیری ،محمد طاهر. (1376). مسائل آموزش و پرورش ، تهران : انتشارات امیر کبیر.

 مهران ،گلنار.( 1382 ).بررسی علل ترک تحصیل دختران در مقطع آموزش ابتدایی درمنطقهخاور میانه و شمالافریقا و بویژه درایران؛فصلنامه تعلیم و تربیت ، ص 10 الی 35 .

نادری بلداچی ، فرود  .( 1381).پایان نامه کارشناسی ارشد،بررسی عوامل فرهنگی و اجتماعی  مؤثر برترکتحصیل دانش آموزان مدارس عشایری لردگان و اردل؛ دانشگاه علامه طباطبایی: دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.

 Chow ,Stanley and Others (2003),Dropping Out in Ogden City Schools : THE voice of the student , Rural Education and Small Schools .,West ED . San Francisco , CA .ERIC Accession No.- ED405160 .           

Finn, M .( 1989) . Why urban  adolescence drop into and out  of public  high school.  teachers College record , 87 , 393- 409 .    

Janosz , M., Blanc , M., Boulerice, B., and Tremblay, R, E. (2000) . Predicting Different Types, of school Dropouts: A Typological Approach With Two Longitudinal Samples. Journal of Educational Psychology Vol. 92, No. 1,171-190.     

McMillan , M. M. and Kaufman, P. (2007),, Dropout  rates  in the United States, Washington, DC: Government  printing  Office.      

Pearson , S.B.,& Newcomb, M. D. (2002). Predictors of early high school dropout: A test of five theories. Journal of educational psychology. Vo.l. 92, No, 3.568- 582.     

Rumberger, R.W.(2001), Dropping out of middle school : A multilevel  analysis of students and schools ,, American Educational Research  Journal , Vol. 32.   

Wells, Amy Stuart. ( 1989 ) . Middle School Education- The Critical Link in DropoutPrevention. ERIC Accession No.-ED 31114.