بررسی رابطه بین هوش هیجانی و سلامت روان با فرسودگی شغلی در پرستاران بیمارستان‌های شهر کرمان

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

مسعود پورکیانی ¹ ( استادیار بخش مدیریت دولتی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمان، گروه مدیریت دولتی، کرمان، ایران. )
حمید مرتضوی ² ( کارشناس‌ارشد تحقیقات آموزشی دانشگاه شهید باهنر کرمان )
فرشته مختاری ³ ( کارشناسی‌ارشد مدیریت دولتی. (نویسنده مسئول) )
فاطمه مهرابی فر ⁴ ( دانشجوی دکتری دانشگاه علوم تحقیقات تهران. )

تاریخ دریافت : 1395/01/21 تاریخ پذیرش : 1395/01/21 تاریخ انتشار : 1391/12/01

کلید واژه: سلامت روان, هوش هیجانی, فرسودگی شغلی,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه بین هوش هیجانی و سلامت روان با فرسودگی شغلی پرستاران انجام شده است. این پژوهش به روش توصیفی – همبستگی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه پرستاران بیمارستان‌های دولتی، خصوصی و تأمین اجتماعی شهر کرمان بود که بیش از پنج سال سابقه خدمت داشتند و برای انتخاب نمونه از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی استفاده شد و نمونه آماری با تعداد 252 نفر به پرسشنامه‌های پایا و روا شامل سه بخش: فرسودگی شغلی، هوش هیجانی و سلامت روان پاسخ دادند و داده‌های مورد نیاز جمع آوری شد. پردازش و تجزیه و تحلیل داده‌ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار SPSS صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که هوش هیجانی با فرسودگی شغلی ارتباط معنی‌دار و منفی و با سلامت روان ارتباط معنی‌دار و مثبت داشته و بین سلامت روان با فرسودگی شغلی نیز ارتباط معنی‌دار منفی وجود دارد. طبق نتایج بدست آمده با افزایش هوش هیجانی در میان پرستاران بیمارستان‌های کرمان از فرسودگی شغلی آنها کاسته می‌شود و افرادی که از نظر فکری و روانی سلامت می‌باشند، راحت‌تر می‌توانند از پس عوامل تنش زا که مخصوصاً قشر پرستاران با آن روبرو هستند، برآمده و در نتیجه کم‌تر با فرسودگی شغلی مواجه می‌شوند. همچنین افرادی که دارای هوش هیجانی بالاتری هستند از سلامت روان بیشتری برخوردارند، زیرا هوش هیجانی یک مهارت است که پیامدهای منفی استرس را به حداقل می‌رساند. بنابراین آموزش و یادگیری روش‌هایی که هوش هیجانی را بالا می‌برد می‌تواند باعث سلامت روان و کاهش فرسودگی شغلی شود.

چکیده انگلیسی:

The aim of the present study was to investigate the relationship between emotional intelligence and mental health with job burnout among the nurses in kerman hospitals (state, private and social security hospital). The sample size was 252 nurses. The research method was descriptive correlation. The sampling method was random stratified sampling. To collect the data three standard questionnaires were used, namely: emotional intelligence, job burnout, and mental health. To analyses the data descriptive and inferential statistics were used. To process the data SPSS software was used. A cording to the obtained results, increasing emotional intelligence of nurses, had reduced their job burnout. Those nurses with good mental health, can deal with tension better and consequently experience less job burnout. The nurses, who maintain high emotional intelligence, prosper the mental health, for emotional health is a skill that limits negative consequence of stress. Thus learning the methods which increase the emotional intelligence can cause mental health and reduce job burnout.      

منابع و مأخذ:

- آقایار سیروس، شریفی‌درآمدی پرویز.1386: هوش هیجانی سازمانی. اصفهان، انتشارات سپاهان، چاپ اول.

- اسدی نوقابی، احمد علی.(1385): روان پرستاری. تهران، نشر ویرایش. چاپ دوم.

- اسماعیلی، معصومه. احدی، حسن و همکاران.(1386): تأثیر آموزش مؤلفه‌های هوش هیجانی و سلامت روان. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. سال سیزدهم شماره2. ص165-158.

- احمدی رق‌آبادی، علی. (1384). بررسی ارتباط هوش هیجانی و بهداشت روان در دانش‌آموزان مقطع پیش‌دانشگاهی شهرستان رشت. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد گیلان. دانشکده ادبیات‌وعلوم‌‌انسانی.

- بحری بیناباج، نرجس. مقیمیان، مریم و همکاران (1386): بررسی ارتباط فرسودگی شغلی و سلامت روان در حرفه مامایی و پرستاری. مجله افق دانش. دانشکده پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد. ص94-104.

- ساعتچی محمود(1386): روانشناسی صنعتی و سازمانی. تهران، نشر ویرایش، چاپ اول.

- سیاروجی ژوزف، فورگاس ژوزف، دمیرجان.(1384): هوش هیجانی در زندگی روزمره. ترجمه اصغر نوری‌امام‌زاده‌ای، حبیب‌الله نصیری، اصفهان، انتشارات نوشته، چاپ دوم.

- ده بزرگی، غلامرضا، حدائق، رفیعه. (1385): گرداب پنهان فرسودگی شغلی. شیراز، انتشارات نوید، چاپ اول.

- دهشیری غلامرضا. (1382): بررسی رابطه هوش هیجانی و مدیریت زمان با استرس شغلی معلمان مقطع متوسطه. تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره، ؛سال4، شماره12، ص 64-53.

- رمضانی، ولی‌اله (1386). هوش هیجانی. فصلنامه علمی تخصصی روانشناسی و اطلاع رسانی. شماره اول. صفحات 9-15

- زارعان مصطفی، اسدالله‌ پورامین، بخشی‌پور عباس.(1386): رابطه بین هوش هیجانی و سبک‌های حل مسئله با سلامت عمومی. روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال 13، شماره2، 172-166.

- عبدی ماسوله، کاویانی فتانه، خاقانی زاده مرتضی، مؤمنی عراقی ابوالفضل.(1386): بررسی رابطه فرسودگی شغلی با سلامت روان. دانشکده پزشکی، ؛ دوره 65، شماره 6، ص75-67.

- مهرابی، طیبه. قضاوی، زهره.(1382). بررسی وضعیت روانی زنان پرستار شاغل در بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مجله بهداشت و سلامت. سال اول، شماره دوم.ص 5.

- میرزایی، پروین. (1386): هوش هیجانی. تهران، انتشارات علوم و فنون، چاپ اول.

- نجفی مصطفی، صولتی دهکردی کمال، فروز بخش فرهاد. (1379): رابطه فرسودگی شغلی با سلامت روان در بین کارکنان مرکز تحقیقات تولید و ساخت هسته‌ای اصفهان. دانشکده علوم پزشکی، ؛ 2(2) 41-34.

- Benson, S. Trusker, P. (2007). The relationship between hurnout and emotional intelligence in astralin surgens and sugical trainees. ANZ Journal of surgery, volum 77. supplement 1.A79

- Berges B.Montes, J, M. Augcusto. Exploring the relationship between perceived emotional intelligence, coping, social support and mental health in nursing students. Journal of psychiatric and mental health nursing. 2007; 14:163-171

- Donna Ricca. Emotional intelligence, negative mood Regulation Expectancies and professional Burnout among police officers. Phd. Tesis (unpblished). 2003.

Available from:http://www.systemgroup.net

- Gerits, L. Jan J, L. (2005). Emotional intelligence profiles of nurses caring for people with severe behavior problem. Personality and individual differences, 38.33-34.

- Sa,luis, Manuela fleming.(2008). Bullying, burnout and mental health amongst Portuguese. Issues in mental health nursing. volum 29. PP411-426.

- Maslach christinad, Wilmar B.Schaufeli, Michael p.leiter. Job Burnout. Annu. Rev psuchol 2001; 52: 397-422.

- Schutte, Nicola, S. Jhon, M. (2006).A mata-analytic investigation of the relationship between emotional intelligence and health. Personality and individual differences, volum 42, Issue 6.PP921-933.

- Serica maria R. Stress and burnout in nursing. Nurse educator. 2005; 3: 95-97 psychology 34,647-652.