ارزیابی سطح صلاحیت‌ها و مهارت‌های حرفه‌ای مدیران مدارس ابتدایی و رابطه آن با تعهد و دلبستگی شغلی معلمان

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

فاطمه اسلامیه ¹ , امیرحسین محمّدداودی ²

1 - مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرگز
2 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه. دانشکده علوم انسانی، گروه مدیریت آموزشی، ساوه، ایران

تاریخ دریافت : 1393/02/24 تاریخ پذیرش : 1393/11/08 تاریخ انتشار : 1393/09/01

کلید واژه: تعهد شغلی, دلبستگی شغلی, مهارت‌های حرفه‌ای مدیران,

چکیده مقاله :

این پژوهش به منظور ارزیابی سطح صلاحیت‌ها و مهارت‌های حرفه‌ای مدیران مدارس ابتدایی و رابطه آن با تعهد و دلبستگی شغلی در معلمان انجام شده است. هدف تحقیق، کاربردی و روش انجام آن، توصیفی (همبستگی) بوده است. جامعه آماری پژوهش را کلیه معلمان مقطع ابتدایی شهرستان بهشهر که تعداد آنها 522 نفر بوده است، تشکیل داده‌اند. حجم نمونه بر مبنای جدول مورگان 220 نفر تعیین و نمونه‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای برحسب نوع مدرسه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه دلبستگی شغلی لاداهل و کجنر (1968)، پرسشنامه تعهدشغلی بلا (1993) در ابعاد وابستگیحرفه‌ای، وابستگی سازمانی، پایبندیبهارزش‌هایکار و مشارکتشغلی و پرسشنامه محقق ساخته مهارت‌های مدیریتی بر مبنای مدل رابرت کتز (1974) شامل سه مهارت فنی، انسانی و ادراکی بوده است. مقیاس هر سه پرسشنامه پنج درجه ای بوده است. ضریب آلفای به دست آمده برای هر یک از پرسشنامه‌ها به ترتیب برابر با 78/0، 82/0 و 80/0 بوده است.داده های گردآوری شده به کمک آزمون‌های پارامتریک نظیر t تک‌گروهی، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون از طریق نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج به دست آمده وضعیت مدیران مدارس ابتدایی از نظر برخورداری از صلاحیت‌ها و مهارت‌های حرفه‌ای مدیریتی را در حد مطلوب نشان داد. به طوریکه مدیران مدارس ابتدایی مورد مطالعه از مهارت‌های انسانی بیشتر از دو مهارت فنی و ادراکی برخوردار هستند. همچنین، بین سطح برخورداری مدیران از صلاحیت‌ها و مهارت‌های حرفه‌ای مدیریتی با تعهد و دلبستگی شغلی در معلمان رابطه مثبت معنی‌داری وجود دارد. بطوریکه نتایج حاصل از رگرسیون مشخص نموده است که 1/72 درصد تغییرات تعهد شغلی و 8/57 درصد تغییرات دلبستگی شغلی معلمان را می‌توان از طریق صلاحیت‌ها و مهارت‌های حرفه‌ای مدیریتی مدیران تبیین نمود.

چکیده انگلیسی:

The present study aimed at evaluating elementary school principals` level of professional qualifications and skills and its relationship with the teachers’ job commitment and involvement. This applied research was descriptive (correlational). The statistical population included all 522 primary school teachers of Behshahr among whom 220 teachers were selected on the basis Morgan`s table by employing stratified random sampling based on school type. The data were gathered by landel and Kejner`s (1968) job involvement questionnaire, Bellas (1993) job commitment questionnaire including the dimensions of professional dependence, organizational dependence, commitment to job values and professional partnership, and finally a research-made managerial skills questionnaire based on Robret Katg`s, (1974) model including technical, human, and conceptual skills. All three questionnaires were 5-point Likert type. The obtained Cranbach`s Alpha for the questionnaires were 0.78, 0.82, and 0.80 respectively. The data were analyzed by SPSS software conducting parametric tests such as single group t, test, and Pearson correlation and regression analysis. The results indicated that the elementary school principal`s professional – managerial qualifications and skills are at an optimal level. It was found the primary school teachers possessed human skills more than technical and conceptual skills. Also, there was a significant positive relationship between the principal's professional- managerial qualifications and skills and the teacher's job commitment and involvement. In fact, the results of the regression analysis showed that 72.1% of changes in job commitment and 57.8% of changes in teachers` job involvement could be explained by the principals` professional managerial qualifications and skills.

منابع و مأخذ:

ابطحی، سیدحسین؛ مولایی، ناصر (1385). رابطه میان تعهد حرفه‌ای و سازمانی. ماهنامه تدبیر. سال 17. شماره 177. صص 61-56.

امامی، فرشاد (1383). بررسی رابطه تعهد سازمانی و دلبستگی شغلی و مقایسه آن بین دبیران مرد تربیت بدنی آموزشگاه‌های نواحی هفت‌گانه مشهد. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد.

ایمانی، جواد (1391). تبیین رابطه مهارت‌های مدیریتی مدیران با جو سازمانی مدارس و رضایت شغلی معلمان از دیدگاه معلمان. فصلنامه علوم تربیتی. سال 5. شماره 17. صص 73-45.

باقری، علیرضا (1388). بررسی تأثیرات تطابق ادراک شده شخص/شغل، شخص/سازمان و شخص گروه بر انگیزش شغلی عملکرد شغلی و نگرش‌های شغلی (خشنودی شغلی، تعهد سازمانی و دلبستگی شغلی). پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید چمران اهواز.

بنی‌طبا، سیدمصطفی؛ شاه‌طلبی، بدری؛ کریمی، فریبا (1388). بررسی وضعیت تعهد شغلی و اعتماد درون سازمانی در دبیرستان‌های شهر اصفهان. فصلنامه علوم تربیتی. سال 2. شماره 7. صص 98-69.

بیان، حسام‌الدین (1374). آیین مدیریت.تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.

جوکار، عبدالرسول؛ عفیفیان، فرزانه (1392). رابطه تعهد شغلی و رضایت شغلی کارکنان شاغل در کتابخانه‌ها: مورد مطالعه دانشگاه شیراز. فصلنامه علوم اجتماعی. سال 7. شماره 21. صص 14-1.

حجازی، الهه؛ صادقی، ناهید؛ خاکی، سکینه خاتون (1391). رابطه نگرش شغلی، احساس کارآمدی و کارآمدی جمعی با تعهد شغلی معلمان. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی. سال 11. شماره 42. صص 29-7.

رابینز، استیفن (1381). مبانی رفتار سازمانی. (ترجمه: علی پارسائیان و سیدمحمد اعرابی). تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.

رجایی‌پور سعید؛ بهرامی، سوسن (1387). رابطه شفافیت نقش و تعهد شغلی کارکنان دانشکده‌های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد. سال 2. شماره 10. صص 36-30.

ستاری، صدرالدین؛ واعظی، مظفرالدین (1384). بررسی میزان مهارت‌های مدیران از نظر معلمان و رابطه آن با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستان‌های پسرانه دولتی شهر تهران. مجله روانشناسی و علوم تربیتی. سال 35. شماره 1. صص 176-163.

سیدجوادین، سیدرضا (1386). مبانی سازمان و مدیریت. تهران: نشر نگاه دانش.

طوسی، محمدعلی (1379). مدیریت و مشارکت کارکنان. تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.

عسگری، پرویز؛ پورتراب، حدیث (1387). رابطه کیفیت زندگی کاری، دلبستگی شغلی و سلامت سازمانی با تعهد سازمانی کارمندان بانک ملی اهواز. یافته‌های‌های نو در روانشناسی. دوره 2. شماره 8. صص 18-7.

علاقه‌بند، علی (1386). مدیریت عمومی. تهران: نشر روان.

فربد، داریوش؛ بردبار، غلامرضا؛ منصوری، حسین (1388). شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی کارکنان آموزش و پرورش یزد با استفاده از فنون تصمیم‌گیری چند شاخصه. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی. سال 8. شماره 31. صص 182-149.

قربانی، رحیم؛ نفری، ندا؛ رضایی، سیمین (1391). رابطه میان شفافیت نقش و تعهد شغلی مسئولین گروه شعب بانک کشاورزی تهران. فصلنامه مدیریت دولتی. دوره 4. شماره 9. صص 98-83.

کامکار، منوچهر؛ مدنی، الهام (1389). پیش‌بینی تعارض کار/خانواده و دلبستگی شغلی بر اساس ابعاد موفقیت کارکنان شبکه بهداشت و درمان شهرستان نطنز. فصلنامه روانشناسی‌تربیتی. سال 1. شماره 3. صص 56-47.

گمینیان، وجیهه؛ رجایی‌پور سعید؛ سلیمی، قربانعلی (1383). بررسی رابطه بین آزادی عمل و تعهد شغلی دبیران مدارس متوسطه شهر اصفهان. تعلیم و تربیت. شماره 77. صص 112-91.

میرکمالی، سید محمد (1383). مبانیمدیریتمنابع انسانی. تهران: نشر یسطرون.

هرسی، پاول؛ بلانچارد، کنت (1375). مدیریت رفتار سازمانی. (ترجمه قاسم کبیری). تهران: جهاد دانشگاهی.

Abdulla, Moha Asri, Munir Shub, Zikri Muhammad, Hassan Naziri Khalil, Norizan Md. Norm and junaimah jauhar (2007). Employee organizational commitmens in smes: Evidence From the manufacturing sector in Malaysia International review. Journal of Business Research Papers. 3(2),12-26.

Akroyd, D., Legg, J., Jackowski, M. B., Adams, R. D. (2009). The impact of selected organizational variables and managerial leadership on radiation therapists' organizational commitment. Journal of Radiography. 15(2), 113-12.

Blau, G.J (1993). Job commitment and organizational commitment as interactive predictors of tardiness and absenteeism. Journal of Management. 12,577-584.

Brown, Steven P. (2007). Job involvement. Encyclopedia of Industrial and Organizational Psychology. Thusand Oaks: Sage Publications.

Brown, Steven P. (1996). A meta-analysis and review of organizational research on job involvement. Psychological Bulletin. 11(2), 235-255.

Carson Kerry D, (1999). Four commitment profiles and their relationships to empowerment, service recovery, and work attitudes. PublicPersonnelManagement. 1(28), 21-29.

Huberman, M. (1993). The Lives Teachers. London. Cassell Villiers House.

Katz, Robert. (1974). Skills Of Effective Administrators. Harvard Business Review.

Roshini, Rachel (2012). Management Skills and job Satisfaction in Jawaharlal Nehru Technological University. Journal of Educational leadership. 1(3), 143-162.

Schaufeli W, Salanova M, Gonzalez Roma V & Bakker A. (2002). The measurement of engagement and burnout: a confirmative analytic approach. Journal of Happiness Studies. 3(1): 71-92.

Steyrer, J., Schiffinger, M., Lang, R. (2008). Organizational commitment, a missing link between leadership behavior and organizational performance? Scandinavian Journal of Management. 24(4), 364-374.

Vuuren, M. V., Jong, M. D. T., Seydel, E. R. (2007). Direct and indirect effects of supervisor communication on organizational commitment. CorporateCommunications: An International Journal. 12(2), 116-128.

Wenxia, B. (2008). Study on the relationship between organizational career management and job involvement. Front, Bus Res. 2(1),116-136.

Zhang, K. (2008). How does goal orientation affect job involvement a dynamics perspective. International Conference on Management Science and Engineering (15th) Annual Conference Proceedings, ICMSE, Article number.