اثر بخشی طرح‌واره درمانی در تعدیل طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه و کاهش حساسیت اضطرابی در دانشجویان

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

اصغر جعفری ¹ ( دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، استادیار گروه روان شناسی، ابهر، ایران. )
جعفر پویامنش ² ( دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، استادیار گروه روان شناسی، ابهر، ایران. )
ناصر قربانیان ³ ( دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران. )
مهسا کبیری ⁴ ( دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد مشاوره، ابهر، ایران. * نویسنده مسئول )

تاریخ دریافت : 1395/01/20 تاریخ پذیرش : 1395/01/20 تاریخ انتشار : 1392/10/01

کلید واژه: حساسیت اضطرابی, اثر بخشی, طرح‌واره درمانی, طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه,

چکیده مقاله :

حساسیت اضطرابی ترس از اضطراب و نشانه‌های مرتبط با آن می باشد که ممکن است به عوارض بالقوه آسیب‌زای بدنی، روان شناختی و اجتماعی منجر شود. حساسیت اضطرابی یک عامل آسیب‌زا برای ایجاد اختلالات اضطرابی محسوب می‌شود. مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر طرح‌واره درمانی در تعدیل طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه و کاهش حساسیت اضطرابی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز انجام شد. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح تحقیق پیش‌آزمون پس‌آزمون با گروه کنترل است. 10 آزمودنی به طور تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل به طور تصادفی جایگزین شدند. بوسیله پرسشنامه‌های فرم کوتاه طرح‌واره‌های ناسازگار یانگ و حساسیت اضطرابی رایس و همکاران داده‌ها جمع‌آوری و با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر تجزیه و تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد که مداخلات مبتنی بر طرح‌واره درمانی می‌تواند همه طرح‌واره‌ها بجز طرح‌واره‌های استحقاق/بزرگ منشی، انزوای اجتماعی/بیگانگی و شکست را به طور معنی‌داری تعدیل کند. هم‌چنین مداخلات مبتنی بر طرح‌واره درمانی می‌تواند حساسیت اضطرابی دانش آموزان را به طور معنی‌داری کاهش دهد. نتایج پژوهش شواهدی را پیشنهاد می‌کند که طرح‌واره درمانی روش درمانی مناسبی برای تعدیل نمودن طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه و کاهش حساسیت اضطرابی دانشجویان می‌باشد. لذا به منظور تعدیل نمودن طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه و کاهش حساسیت اضطرابی لازم است که بر اساس مداخلات طرح‌واره درمانی زمینه تغییر یا تعدیل طرح‌واره‌ها فراهم شود.

چکیده انگلیسی:

Anxiety sensitivity is fear of anxiety and anxiety-related Symptoms that may lead the potential traumatic effects of physical, psychological and social. Anxiety sensitivity is a traumatic factor for anxiety disorders. Present study aimed to determine effectiveness of Schema Therapy on moderating early maladaptive schemas and reducing anxiety sensitivity in students of Islamic Azad University. Present research was semi experimental type with inquiry pre test post test with control group. 10 subjects were selected randomly and randomly assigned to experimental and control groups. Data were Collected by YSQ (short form) and ASI and were analyzed by variance with repeated measurement. Research results indicated that interventions based on schema therapy could significantly moderate all schemas except schemas of social isolation/alienation, failure, and entitlement/grandiosity. In addition, interventions based on schema therapy can significantly reduce anxiety sensitivity. Results provided some evidences that schema therapy is an appropriate approach on moderating early maladaptive schemas and reducing anxiety sensitivity in university students. Therefore, for moderating early maladaptive schemas and reducing anxiety sensitivity, it may be useful to try changing or moderating schemas based on schema therapy.

منابع و مأخذ:

اصلانی، خالد. صیادی، علی و امان‌الهی، عباس. (1391). رابطه بین سبک‌های دلبستگی با کارکرد خانواده و سلامت عمومی. فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، 2،163-177.

حمیدپور، حسن. دولتشاهی، بهروز. پورشهباز، عباس. دادخواه، اصغر. (1389).کارآیی طرح‌واره درمانی در درمان زنان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر. روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران،4،420-431

خورشیدزاده، محسن. برجعلی، احمد. سهرابی، فرامرز. دلاور، علی. (1390). اثر بخشی طرح‌واره درمانی در درمان زنان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی. پژوهش‌های روانشناسی بالینی و مشاوره،1(2)،5-24

ریزو، لارنس پی. تویت، پیترال‌دو. استین، دان جی. یانگ، جفری.(1390). طرح‌واره‌های شناختی و باورهای بنیادین در مشکلات روانشناختی،(ترجمه: رضا مولودی و سیما احمدی).تهران: ارجمند (2007).

رسولیان، ناصر. (1390)، اثر بخشی طرح‌واره درمانی بر رفتارهای سوء مصرف مواد در افراد دارای اختلال شخصیت مرزی سوء مصرف کننده مواد. تبریز ،دانشگاه تبریز، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد.

سادوک، بنیامین‌جیمز. سادوک، ویرجینیا آلکوت. (1391). خلاصه روانپزشکی: علوم رفتاری/روانپزشکی بالینی، (ترجمه: فرزین رضاعی). تهران: ارجمند(2007).

شاهجویی، تقی(1389)، بررسی مقایسه‌ای عدم تحمل بلاتکلیفی و حساسیت اضطرابی در افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر، اختلال وسواسی-اجباری و افراد عادی. تبریز، دانشگاه تبریز، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد.

شفیع‌آبادی، عبدالله. نوابی‌نژاد، شکوه. فلسفی‌نژاد، محمدرضا. نجفلوی، فاطمه. (1390). مقایسه الگوی تعاملات خانواده‌های دارای عضو وابسته به مواد و عادی و ارایه‌ی راهبردهای مداخل‌های. فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، 3، 264-283.

شهامت، فاطمه. ثابتی، علیرضا. رضوانی، سمانه. (1389).بررسی رابطه سبک‌های فرزندپروری و طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه.مطالعات تربیتی و روانشناسی، 11(2)، 239-254.

فرجی، رباب. تکلوی ورنیاب، سمیه. (1389)، رابطه حساسیت اضطرابی و افسردگی در دانشجویان.روانشناسی معاصر، 5، 584-586 .

کاملی، زهرا. قنبری، بهرام‌علی. آقامحمدیان، حمید. (1390). بررسی اثر بخشی گروه درمانی شناختی متمرکز بر طرح‌واره بر تعدیل طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه در دختران نوجوان بی‌سرپرست و بدسرپرست. پژوهش‌های روانشناسی بالینی، 1، 83-98.

گرین برگر، دنیس. پدسکی، کریستین. (1390). آنجا که عقل حاکم است،(ترجمه: حبیب الله قاسم‌زاده). تهران: ارجمند(1996).

موسوی، فاطمه. (1390)، بررسی روابط حساسیت اضطرابی و پنج عامل بزرگ شخصیتی با پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دختر دبیرستانی شهر شیراز. تهران، دانشگاه شهید بهشتی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد.

یانگ. (1386). طرح‌واره درمانی راهنمای کاربردی برای متخصصان بالینی، (ترجمه: حسن حمیدپور و زهرا اندوز). تهران: ارجمند.

Anthony, J. R., Christopher, P. F, & Timothy. A. B. (2011). The Temporal Course of Anxiety Sensitivity in Outpatients with Anxiety and Mood Disorders: Relationships with Behavioral Inhibition and Depression. Journal of Anxiety Disord, 25(4), 615-621.

Capron DW, Kotov R, Schmidt NB. (2012). A cross-cultural replication of an interactive model of anxiety sensitivity relevant to suicide. Psychiatry Res, 25, 257-276.

Hawke, Lisa D. Provencher, Martin D. (2011).Schema Theory and Schema Therapy in Mood and Anxiety Disorders: A Review. Journal of Cognitive Psychotherapy, 25, 257-276.

Mantar A, Yemez B, Alkin T. (2011).Anxiety sensitivity and its importance in psychiatric disorders.turk psikiyatri derg, 22, 187-193

 Naifeh, James A. Tull, Matthew T. Gratz, Kim L. (2012). Anxiety Sensitivity, Emotional Avoidance, and PTSD Symptom Severity among Crack/Cocaine Dependent Patients in Residential Treatment. Cognit Ther Res, 36(3), 247–257

Reiss S, Peterson RA, Gursky DM, McNally RJ.(1986).Anxiety sensitivity, anxiety frequency and the prediction of fearfulness. Behav Res Ther, 24, 1-8

 Reiss S, McNally, R. J. (1985). The expectancy model of fear.London, England: Academic press, 107-121

Simpson, Susan G. Morrow, Emma. Vreeswijk, Michiel van. Reid, Caroline. (2010). Group schema therapy for eating disorders: pilot study. Frontiers in Psychology, 182, 1-10.

 Stewart, S. H. Conrod, P. J. Gganc, M. L & Phil, R. O. (1998). Selective processing biases in anxiety sensitivity men and women. Cognition and Emotion, 12, 105-133.

Young, Jeffrey E. Cecero, John J. (2001). Case of Silvia: A Schema-Focused Approach. Psychotherapy Integration, 11,217-229