تاثیر آموزش ایمن سازی در مقابل استرس براضطراب امتحان و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دوره راهنمایی ناحیه یک ارومیه

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

رحیم بدری ¹ (استادیار دانشکده روانشناسی دانشگاه تبریز)
سید داود حسینی نسب ² (استاد و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
اصغر رشیدی ³ (دانش آموخته دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)

تاریخ دریافت : 1395/01/30 تاریخ پذیرش : 1395/01/30 تاریخ انتشار : 1387/12/01

کلید واژه: اضطراب امتحان, عملکرد تحصیلی, آموزش ایمن سازی روانی در مقابل استرس,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر برای بررسی تاثیر آموزش ایمن سازی روانی در مقابل استرس بر اضطراب امتحان و عملکرد تحصیلی بود. جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان راهنمایی شهر ارومیه تشکیل می دادند. نمونه شامل 60 نفر دختر و پسری بودند که به صورت تصادفی از آزمودنی هایی که دارای اضطراب امتحان تشخیص داده شده بود انتخاب شده بودند. آزمودنی ها بصورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و دو گروه گواه ( دختر و پسر جداگانه ، هر گروه 15 نفری )قرار داده شدند روش های مداخله شامل برنامه هایی جهت آموزش تکنیک های آرامش دهی، خود فرمانی، کنترل تنفس، تصویرسازی هدایت شده و مهارت حل مسئله برای مقابله با اضطراب امتحان بود. ابزارهای بکار گرفته شده در این پژوهش پرسشنامه اضطراب امتحان فیلیپس بود. فرضیه ها با استفاده از تحلیل واریانس یکراهه و تحلیل واریانس چند راهه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از پژوهش موید آن است که آموزش ایمن سازی روانی در مقابل استرس اضطراب امتحان آزمودنی ها را کاهش داده و بر عملکرد تحصیلی آنها تاثیر مثبت گذاشته است. همچنین نتایج نشان داد که تعامل اضطراب امتحان و عملکرد تحصیلی معنادار است . بعبارت دیگر آموزش ایمن سازی در مقابل استرس اثر متفاوتی بر اضطراب امتحان و عملکرد تحصیلی گروه های دختر و پسر داشته است.

چکیده انگلیسی:

The study was for to examine the effectiveness of stress inoculation training on test anxiety and educational performance. The population of the study consisted of guidance school students of Orumia city. The sample consisted of 60 boys and girls randomly selected from the subjects who were diagnosed as with test anxiety. Subjects were assigned randomly in two experimental and two control groups (boys and girls separately, each group containing 15 individuals). Intervention methods included programs for training: Relaxation, Self- instruction (guided self-dialogue), Breath control, guided imagery and problem-solving skills for confronting anxiety in testing situations. The instrument employed in this research was Phillips Test Anxiety Inventory. The hypotheses were tested using the factorial analysis of covariance (ANCOVA) and Multivariate analysis of covariance (MANCOVA). The result of the study shows that stress inoculation training reduces of subjects and has positive effect on educational performance of students. . Furthermore, the results indicated a significantly group*sex effect for test anxiety and educational performance. In otherwise, stress inoculation training had a different effect on test anxiety and educational performance in the both girls and boys groups.

منابع و مأخذ:

-   ابوالقاسمی، ع (1374)، ساخت و اعتباریابی مقدماتی پرسشنامه اضطراب امتحان وبررسی رابطه اضطراب امتحان با اضطراب عمومی– عزت نفس ، پایگاه اجتماعی- اقتصادی، عملکرد تحصیلی و انتظارات معلم در دانش آموزان پسر سال سوم راهنمایی شهرستان اهواز،پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی تربیتی، دانشگاه شهید چمران.

-   ابوالقاسمی، ع (1381) ، بررسی میزان همه گیر شناسی اضطراب امتحان و اثر بخشی دو روش درمانی در کاهش اضطراب امتحان    دانش آموزان دوم دبیرستان شهر اهواز ، پا یان نامه دکتری روانشناسی ، دانشگاه شهید چمران اهواز.

-   ابوالقاسمی، ع (1382) ،  اضطراب امتحان، اردبیل: انتشارات نیک آموز .

-   ابوالقاسمی، ع. مهرابی زاده، م. کیامرثی، آ.درتاج، ف(1385)، بررسی کارآمدی دو روش شناختی و منطقی- هیجانی در کاهش اضطراب آزمون و بهبود کارکرد تحصیلی، اندیشه های نوین تربیتی . دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه الزهراس . دوره ی دو ، شماره 1 و 2 بهار و تابستان 1385 صص، 123-137.

-   بیابانگرد، ا (1381) ، اثربخشی درمان چند وجهی لازاروس، عقلانی – عاطفی الیس و آرام سازی بر کاهش اضطراب امتحان دانش آموزان ، مجله اندیشه و رفتار، سال هشتم ، شماره 3، صص 42-36.

-   بیابانگرد، ا (1386)،اضطراب امتحان. تهران: دفتر نشر فرهنگ ا اسلامی.

-   دادستان، پ. منصور، م (1374) ، روانشناسی ژنتیک 2 نظام های تحولی از روان تحلیل گری تا رفتارشناسی و نظامهای عینی.، تهران: مجتمع بهزیستی نابینان رودکی.

-    دادستان، پ (1376)، سنجش و درمان اضطراب امتحان، مجله روان شناسی، سال اول، شماره 1، صفحه 31-60.

-   ربیعی، م. صالحی، ر (1386)، روان درمانی گام به گام اضطراب امتحان،شهرکرد: انتشارات صدرامنتهی، چاپ اول.

-   ساردوبی، غ. خسروپور، ف (1381)، بررسی کارایی آموزش مهارتهای مقابله با استرس در دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان، دومین کنگره روانشناسی بالینی ایران، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، معاونت پژوهش.

-   صاحبی، ع. اصغری، م (1381)، اعتباریابی مقیاس اضطراب انتحان در بین دانشجویان دانشگاه فردوسی.

-   صبحی قراملکی، ن (1385)، بررسی اثر بخشی شناخت درمانی و آموزش مهارت های مطالعه در کاهش اضطراب امتحان و افزایش عملکرد تحصیلی با توجه به مولفه های شخصیتی، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس ، دانشکده علوم انسانی.

-   عابدی، م. رشیدی، ع (1376)، تاثیر روش ایمن سازی روانی بر کاهش اضطراب ناشی از امتحان در دانش آموزان دختر سال دوم متوسطه ناحیه 2 شهرستان اصفهان، شورای تحقیقات آموزش و پرورش استان اصفهان.

-   عالی، ک (1380)، اضطراب امتحان و شیوه های درمان آن. تبریز: انتشارات فجر امید.

-   علی محمدی، ح (1375)، بررسی رابطه اضطراب امتحان، دون گرایی- برون گرایی دانش آموزان، تحصیلات و شغل والدین با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان سال سوم راهنمایی، پایان نامه چاپ نشده کارشناسی ارشد ، دانشگاه شیراز.

-   مایکنبام، د.، ترجمه: سیروس مبینی (1386)، آموزش ایمن سازی در مقابل استرس، تهران: نشر رشد.

-   میرزائی، پ (1380)، روشهای غلبه بر اضطراب امتحان و کنکور. تهران: انتشارات    تازه های روز

-   نریمانی، م. اسلامدوست، ث. غفاری، م (1385)، علل اضطراب امتحان در دانشجویان و راه های مقابله با آن، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی. شماره 39، صص 23-40.

 

-  Ergene, T. (2003), Effective interventions on test anxiety reduction: A meta-analysis, School Psychology, vol. 24, pp 313.

-  Eniola, M. (2007), the effects of stress inoculation training on test anxiety and academic performance of adolescents with visual impairment, Pakistan Journal of Sciences 4, pp 496 – 499.

-  Horan, H .,and Sheehy, R (2004), Effects of stress inoculation training for 1st-Year law students, International Journal of Stress Management, Vol. 11, PP 41-55.

-  Ntoumanis, N., and Jones, G. (2008), Interpretation of competitive trait anxiety symptoms as a function of locus of control beliefs, International Journal of Educational Research, Vol. 4, pp 1-8.

-  Saunders, T., and Johnston, S. (1996), the effect of stress inoculation training on anxiety and performance, Journal of Occupational Health Psychology, vol. 1, pp 170-86.