اثربخشی بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری بر علایم اختلال نقص توجه- بیش‌فعالی کودکان پیش‌دبستانی (6 ساله)

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

نعیمه محب ¹ , شاهرخ امیری ² , عاطفه بهروش ³

1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، گروه روانشناسی، تبریز، ایران.
2 - عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز
3 - روانشناس

تاریخ دریافت : 1395/01/21 تاریخ پذیرش : 1395/01/21 تاریخ انتشار : 1392/06/01

کلید واژه: : اختلال نقص توجه/ بیش‌فعالی, بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری, کنترل علایم,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری بر کنترل علایم اختلال نقص توجه-بیش‌فعالی[1] (ADHD)در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش‌فعالی پیش‌دبستانی انجام گرفته است.روش پژوهش شبه تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون بوده است. جامعه آماری شامل کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش‌فعالی که به مرکز درمانی بزرگمهر مراجعه کرده بودند با استفاده از نمونه‌گیری دردسترس 30 کودک به طور تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش قرار گرفتند.ابزارهای مورد استفاده،آزمون CSI-4 (اسپیرافکین و گادو، 1984)، فرم والد-معلم و مقیاس ADHD rating scale IV فرم والدین می‌باشد. داده‌های بدست آمده از دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس تک متغیره و آزمون من ویتنی یو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.نتایج نشان داد که بر اساس ارزیابی فرم والد-معلم، بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری، باعث کاهش معنادار علایم نقص توجه و بیش‌فعالی در آزمودنی‌های گروه آزمایش، نسبت به گروه کنترل در مرحله پس‌آزمون شده است(P<0.001).

چکیده انگلیسی:

The present study has been carried out by the aim of examining the effect of structured short- term play therapy on controlling the symptoms of attention deficiency and hyperactivity disorder (ADHD) in preschool children suffering from ADHD. The methodology of the research was semi- experimental with pre-test and post-test design. The statistical population included children affected by ADHD who referred to Bozorgmehr Therapeutic Center. Thirty children were assigned randomly in two groups of control and experimental, using accessible sampling method. The instruments used were CSI-4, parents- teacher “ADHD rating scale” form, and parents form. The obtained data in two steps of pre- test and post- test was analyzed using the statistical method of one variety covariance analysis and U- Man - Whitney test. The results showed that based on the evaluation of parent- teacher form, structured short- term play therapy leads to significant decrease in hyperactivity, and attention symptoms deficiency of subjects in experimental group in comparison with control group respectively (P< 0.01).

منابع و مأخذ:

برگ، لورا ای (1389). روانشناسی رشد، ترجمه یحیی سید محمدی، تهران: نشر رشد.

جنتیان، سیما. نوری، ابوالقاسم، شفتی، سید عباس و همکاران.(1378). اثربخشی بازی‌درمانی بر روکرد شناختی – رفتاری برشدت علایم اختلال بیش‌فعالی/ کمبود توجه، تحقیقات علوم رفتاری. دوره 6، شماره2، ص 119-109.

رضازاده، مریم‌السادات (1383). تأثیر بازی‌های آموزشی تمرکز فکر بر کاهش علایم اختلال کمبود توجه همراه با بیش‌فعالی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه اصفهان.

دهقان فائزه؛ بهنیا فاطمه؛ امیری نسرین؛ پیشیاره ابراهیم؛ اصفرخانی مریم (1389). بررسی تأثیر استفاده از تمرینات ادراکی- حرکتی بر اختلالات رفتاری کودکان پنج تا هشت ساله مبتلا به اختلال کمبود توجه بیش‌فعالی، تازه‌های علوم شناختی، سال دوازدهم، شماره 3، (مسلسل 47)، ص82-96.

فرخ‌پور (1390). روانشناسی بازی، تهران: دانشگاه پیام

علیزاده، حمید (1383). اختلال نقص توجه فزون جنبشی، ارزیابی و درمان. تهران: نشر رشد.

علیزاده، حمید (1384). تبین نظری اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی: الگوی بازداری رفتاری و ماهیت خود کنترلی. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، سال پنجم، شماره 3، ص 348-329.

قزوینی‌نژاد، حمیرا (1378). کلیات بازی‌درمانی، تهران: نشر آئین

کاپلان، ه. سادوک، ب (1388). خلاصه روانپژشکی علوم رفتاری – روانپزشکی، ترجمه نصرت ا... پورافکاری. (2007). تهران: نشر شهر آشوب.

کراتوچویل، م (1384). روانشناسی بالینی (روش‌های درمانگری)، ترجمه محمد رضا نائبیان و همکاران.(1999). تهران: نشر رشد.

محمداسماعیل، الهه (1381). بررسی اعتبار و روایی پرسشنامه (CSI-4). فصلنامه پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، سال دوم، شماره3،ص 254-241.

محمداسماعیل، الهه (1389). بازی درمانی (نظریه‌ها، روش‌ها و کاربردهای بالینی)، تهران: نشر دانژه.

موسوی‌شوشتری، مژگان. ملک‌پور، مختار و همکاران(1390). اثر بخشی مداخلات زودهنگام مبتنی بر بازی‌های توجهی بر میزان توجه کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه -بیش‌فعالی – تکانشگری، مجله روانشناسی بالینی. سال سوم، شماره 3،ص 27-17

American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statisticalanual Disorder. (4^th ed –Revised). Washington, DC: Author.

Barkley, R. A. (1997).Behavioral inhibition, sustained attention, and executive functions: Constructing a unifying theory of ADHD. Psychological Bulltian , 121,65-94.

Barzegary L, Zamini S. (2011). The effect of play therapy on children with ADHD, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 30: 2216 – 2218.

Blinn , E.L.(1999). Efficacy of play Therapy on Problem Behaviors of children with attention deficit hyperactivity disorder. Unpublished doctoral dissertation California school of professional psychology, Fresno.

Blinn,E.L.(2000). Efficacy of play Therapy on Problem Behaviors of of a Child with Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Retrieved from www.Altavista.com.

Cordier, R. Bundy, A. Hcking , C. Einfeld, s. (2009). Playing with a child with ADHD: afouce on the play mates. Australian Occupational Therapy Journal. 56(5):332-40

Dupaul, G. J. power, T. J.(1991). ADHD Rating Scale. IV. NY. Guilford press.

Faraone, S.V. Biderman, J. (2005). Neurobiology of Attention Deficit Hyperactivity Disorder.

Fischer, M. (1997). The persistence of ADHD into adulthood: It depends on whom you ask. The ADHD Report. 5:8-10

Hanser S, Meissler K, Ovevs R. (2000).Kids together A group play therapy model for children with ADHD symptom logy. Journal of children and adolescent group therapy. 10 (4).

Kaduson, H. finnerty, K. (1995). Self- control game intervention for Attention- Deficit Hyperactivity Disorder. International Journal of play therapy. (4):15-19.

Naderi, f. Heidarie, A. Bouron, L. Asgari.P.(2010). The Efficacy of play therapy on ADHD, anxiety and social maturity in 8 to 12 years clientele children of Ahwaz metro phi tan counseling clinics. Journal of Applied Science. 10. (3)0189-195.

Nazari MA, Berquin P, Missonnier P, Aarabi A, Debatisse D, De Broca A, Wallois F. (2010). Visual sensory processing deficit in the occipital region in children with attention-deficit / hyperactivity disorder as revealed by event-related potentials during cued continuous performance test, Neurophysiol Clin, 40(3):137-49.

Panksepp, J. Burgdorf, J. Turner, C. Gordon, N.(2003). Modeling ADHD – type arousal with unilateral frontal cortex damage in rats and beneficial effects of play therapy. Journal of brain and cognition. 52: 97 -105.

Piek JP, Dyck MJ. (2004). Sensory-motor deficits in children with developmental coordination disorder, attention deficit hyperactivity disorder and autistic disorder, Hum Mov Sci, 23(3-4):475-88.

Porter, M.L. Hernadez – Reif, M & Jessee, P. (2007). Play Therapy: A review. Early child Developmental and care. Taylor & Francis.

Rapport, M. D. (2001). A Model of Child Psychology: Implication for Under Standing Attention Deficit / Hyperactivity Disorder and Treatment Efficacy.

Ray, D.(2004). Supervision of basic of advanced skills in play therapy. Journal of Profesional Conseling Practice, Theory & Resarch. 32(2):28-41.

Ray, D. schottlekorb, A. Tsai, M-H..(2007). Play Therapy with Children Exhibiting Symptoms of Attention Deficit Hyperactive Disorder. International Journal of Play Therapy. 16 (2): 95 - 111

Schottelkorb, A. Ray, D.(2009). ADHD symptom reduction in elementary students: a single – case effectiveness design. Journal of professional school counseling. 13 (1):11-12.

Wilkes, S. Cordier, R. Bundy, A & etal (2011). A play – based intervention for children with ADHD: a pilot study. Australian Occupational Therapy Journal. 58: (4).231-240