بررسی وضع موجود فضای فیزیکی و تجهیزات آموزشی متوسطه‌ی عمومی مدارس شهر تبریز با توجه به استانداردها و شاخص‌های برنامه توسعه کشوری در سال تحصیلی90-1389

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

سیّدداود حسینی‌نسب ¹ , یوسف ادیب ² , لیلا عمرانی ³

1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، استاد گروه علوم تربیتی، تبریز، ایران
2 - دانشیار دانشگاه تبریز
3 -

تاریخ دریافت : 1390/11/05 تاریخ پذیرش : 1391/03/28 تاریخ انتشار : 1392/03/01

کلید واژه: فضاهای آموزشی و پرورشی, تجهیزات, سرانه استاندارد نوسازی مدارس کشور, شاخص‌های برنامه توسعه کشوری,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت فضای فیزیکی و تجهیزات(آموزشی و پرورشی) و مقایسه آنها با استانداردها و شاخص‌های برنامه توسعه کشوری در مدارس دولتی و غیردولتی متوسطه عمومی در شهر تبریز در سال تحصیلی 1390-1389 انجام شده است. روش تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ نوع، توصیفی پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه مدارس عمومی دولتی و غیردولتی به همراه مدیران مدارس، 321 می‌باشد. حجم نمونه‌ی آماری شامل 114 مدرسه متوسطه به همراه مدیران و 20 کارشناس آموزش متوسطه می‌باشد که به صورت تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. برای سنجش وضعیت فضا و تجهیزات از پرسشنامه و استانداردهای سازمان نوسازی مدارس و شاخص‌های برنامه توسعه کشوری استفاده شده است. نتایج مستخرج از SPSS وضعیت فضاهای آموزشی و ساختمان مدارس از نظر موقعیت مکانی(دور بودن از آلودگی هوا، صوتی، کارخانجات، ...) در حالت مطلوب و تجهیزات آموزشی و پرورشی در سطح متوسط و فضاهای پرورشی نامطلوب می‌باشند. میانگین سرانه فضاهای آموزشی و پرورشی به جز فضاهای پرورشی پایین‌تر از میانگین سرانه استاندارد نوسازی مدارس هستند. کلیه مدارس متوسطه نظری شهر تبریز به شاخص اوّل برنامه توسعه کشوری(شاخص تراکم دانش‌آموزی) رسیده‌اند و در حالت مطلوب می‌باشند و در سایر شاخص‌ها با سند توسعه کشوری فاصله دارند.

چکیده انگلیسی:

This paper studied physical space conditions and equipment (educational and training) and compared them with the standards and indicators of national development programs in both public and non-public secondary schools in the city of Tabriz in the academic year. The methodology of this research in terms of objective was practical and in terms of the type, was descriptive survey. The population of this paper was 321, which consisted of all public and non-public schools along with their principals. Statistical samples included 114 secondary schools and their principals and 20 secondary educational experts that were stratified randomly selected.  Questionnaires and organization of renovations school's standards and indicators of national development programs were used to evaluate the space and equipment conditions. The extracted SPSS results of this research are as follows: The status of educational spaces and school buildings from the location point of view (distance from air pollution, noise pollution, factories and etc.) was desirable, the level of educational equipment was average and the qualification of training spaces was undesirable. The average of per capita educational spaces, except training spaces is lower than the average of per capita standards of schools renovation. All secondary schools in the city of Tabriz had reached the first indicator of national development program (the student's population indicator) and were desirable and in other indicators were far from the document of country development

منابع و مأخذ:

منابع

آفاقی، آ. (1378). موقعیت مکانی فضاهای آموزشی. فصلنامه مدرسه نو. شماره 12، 12 – 8.

بختیاری نصرآبادی، ح.‌ ع. (1380). بررسی مقایسه‌ای وضعیت فیزیکی مدارس شهر اصفهان با استانداردهای سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس. اصفهان: شورای تحقیقات اداره کل آموزش و پرورش استان.

دانش‌مهر، ز. (1377). تحلیل منطقه‌بندی نظام توزیع فضاهای‌ آموزشی در استان آذربایجان‌شرقی. تبریز: سازمان آموزش و پرورش آذربایجان‌شرقی.

رضائیان، ر. (1375). بررسی وضعیت موجود فضای نظام جدید آموزش متوسطه در مناطق شهری شیراز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز.

سازمان برنامه و بودجه. (1380). مستندات برنامه سوم توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. تهران: مؤلف.

سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور، دفتر تحقیقات و پژوهش. (تیرماه 1386). استانداردهای فضاها و سطوح مورد نیاز آموزش متوسطه آموزش و پرورش(جزوه). تهران: مؤلف.

سفردوست، ا. (1371). بررسی توزیع پراکندگی فضاهای آموزشی و هماهنگی آن با توزیع جمعیت. رشت: شورای تحقیقات اداره کل آموزش و پرورش استان گیلان.

سمیع‌آذر، ع. ر. (1376). تاریخ تحولات مدارس در ایران. تهران: سازمان نوسازی، توسعه و تجهیزات مدارس کشور.

سیاوش‌حقیقی، ح. (1373). بررسی ویژگی‌های فیزیکی محیط کلاس‌های دروس نظری در مدارس راهنمایی نواحی چهارگانه شیراز. شیراز: شورای تحقیقات اداره کل آموزش و پرورش فارس.

شاه‌کرم، ا. (1375). بررسی وضع موجود و مطلوب کاربرد رسانه‌های آموزشی در دوره متوسطه نظام جدید. تهران: شورای تحقیقات آموزش و پرورش استان تهران.

عمادزاده، م. (1386). اقتصاد آموزش و پرورش. اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان.

قاضی‌زاده، ب. (1373). اصول و معیارهای طراحی فضاهای آموزشی و پرورشی. تهران: سازمان نوسازی، توسعه و تجهیزات مدارس کشور.

کریمی جشنی، ج. (1378). تحلیلی از وضعیت موجود و مطلوب فضاها و تجهیزات آموزش متوسطه استان فارس. پایان‌نامه کارشناسی ارشد.

لاکهید، م. ‌ا.، ودرسپور، آ. (1371). توسعه کمّی و بهبود کیفی آموزش ابتدایی در کشورهای در حال توسعه  (سید جعفر سجادیه و حسن محمدعلیزاده هنجی، مترجم). تهران: مدرسه.

محمدی‌قاضی محله، م. (1386). دفتر تحقیقات و پژوهش سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور. استانداردهای فضاها و سطوح مورد نیاز آموزش متوسطه (جزوه). تهران: انتشارات مؤلف.

مرتضوی، ش. (1376). فضاهای آموزشی از دیدگاه روانشناسی محیط. تهران: سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور.

مولائی، س. (1384). بررسی مقایسه‌ای وضعیت فیزیکی مدارس ابتدایی شهر تبریز با استانداردهای کشور. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تبریز.

مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران. (1384). آیین کار اصول کلی مکان‌یابی و تأمین بهداشت ساختمان‌های آموزشی(جزوه). تهران: انتشارات مؤلف، آبان ماه 1384.

ممقانی، ج. و نیرومند، ع. (1380). بررسی تأثیر عوامل فیزیکی ساختمان مدارس بر فرآیند آموزش و مقایسه وضعیت و وجود ساختمان‌های آموزشی با استانداردهای موجود در شهرستان بناب در سال‌های 78 – 77 و 79 – 78. تبریز: سازمان آموزش و پرورش آذربایجان‌شرقی.

موسوی‌پور، ع. ح. (1367). بررسی میزان استفاده از آزمایشگاه‌های علوم در دبیرستان‌های شهرستان قم. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه تهران، دانشکده علوم تربیتی.

نویدادهم، م. (1374). بهره‌وری در سازمان نوسازی مدارس. فصلنامه مدرسه نو، شماره 1، 11 – 6.

وزارت آموزش و پرورش. (1363). واحد تحقیقات دفتر فنی ضوابط و معیارهای ساختمان‌های آموزشی در ایران (جزوه). تهران: انتشارات مولف.

یزدان‌پناه نوذری، ق. ع. (1373). بررسی وضع موجود فضاهای آموزشی مدارس ابتدایی شهرهای استان مازندران در مقایسه با استانداردهای مطلوب آموزشی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی.

American library association and national educational association. (1979). Standadrds of media programs. Printed in U.S.A. coping in 198 by American library association

Ary, D. J. (1990). Introduction to research in education: Hollt, Rinehart and Winston.

.Bruss L.R. (1989). Space planning Guide lines for elementary and secondary schools in the U.S.A and Canada. Cefpl's educational facitity planners, july – Au, 6 – 8.

Chan, T.C. (1997). Detemining Reslistic school capacity. Cefpl's educational facitity planners, 34/3.

EL–Kadi, Adel, Fanny. Mona (2003). Architectural designs and thermal performances of school sports – halls.

Evans, w, junyoo, M, sipple John (20100. School bulding quality effects are exacerbated by high levels of student mobility. Journal of frviron mental psychology, pages 239 – 244.

Seals, J, R(1991). Recommendation of standards for educational space for public school facilities. Doctoral Dissertation. Texas university. Printed by digital xeroyraphic processon acid free paper.

Urwick, Jumes, Junaidu sanusi usman(1991). The effects of school physical facitities on the processes of education: International journal of educational development. Pages 19 – 29.