مقایسه اثر بخشی آموزش مهارت حل مسأله و آموزش هوش هیجانی بر کاهش پرخاشگری دانش‌آموزان دختر دوره اول متوسطه تبریز

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

غلامرضا گلمحمدنژادبهرامی ¹

1 - استادیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

تاریخ دریافت : 1395/12/12 تاریخ پذیرش : 1396/09/01 تاریخ انتشار : 1398/06/01

کلید واژه: پرخاشگری, هوش هیجانی, مهارت حل مسأله,

چکیده مقاله :

این پژوهش به منظور مطالعه اثر بخشی آموزش مهارت حل مسأله و هوش هیجانی برکاهش پرخاشگری دانش‌آموزان انجام شده است. تحقیق حاضر از نوع نیمه آزمایشی (نیمه تجربی) بوده و جامعه آماری آن کلیه دانش‌آموزان دختر دوره اول متوسطه ناحیه 3 تبریز که در سال 95 -1394 مشغول به تحصیل بودند می‌باشد. به منظور انتخاب نمونه ابتدا با استفاده از روش نمونه گیری خوشه‌ای از بین مدارس ناحیه 3 ، یک مدرسه انتخاب و پرسشنامه پرخاشگری در بین دانش‌آموزان آن مدرسه (385نفر) اجرا شد. سپس از بین دانش‌آموزانی که نمره بالایی گرفته بودند 90 نفر انتخاب و به روش تصادفی در 3 گروه قرار گرفتند. از بین دانش‌آموزان 60 نفر به عنوان گروه آزمایش (30 نفر گروه آزمایش اول و 30 نفر گروه آزمایش دوم) و 30 نفر هم به عنوان گروه کنترل در نظر گرفته شد. برای گروه آزمایشی اول 8 جلسه گروهی آموزش حل مسأله و برای گروه آزمایشی دوم 8 جلسه گروهی آموزش هوش هیجانی تشکیل گردید. در این تحقیق پرسشنامه پرخاشگری باس و پری به عنوان ابزار اندازه‌گیری به کار گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل آماری داده ها از تحلیل کوواریانس استفاده به عمل آمد. نتایج نشان داد آموزش مهارت حل مسأله و هوش هیجانی برکاهش پرخاشگری دانش‌آموزان مؤثر است. همچنین نتایج نشان داد بین میزان اثر بخشی این دو روش آموزش تفاوت معناداری وجود ندارد

چکیده انگلیسی:

The present study set out to investigate the level of effectiveness of problem-solving skill and emotional intelligence on decreasing the aggression of students. This study is semi experimental. The population included all the girl students of the first grade high school of the third area of Tabriz in 1394-95 educational year. For selecting the sample, firstly by using cluster sampling method, one school was selected out of the third educational area schools (385students) and the aggression questionnaire was distributed among them. Then 90 students that achieved high scores were selected and placed randomly in three groups. 60 students were selected as the experimental group (30 students in the first experimental group and 30 students in the second experimental group) and 30 students were selected as the control group. Problem-solving training was held in 8 sessions for first experimental group and emotional intelligence training was held in 8 sessions for second experimental group. Boss and Perry Aggression General Questionnaire (AGQ) was used as measurement instrument. Analysis of covariance (ANCOVA) was used to analyze data. The results indicated that training problem-solving skill and emotional intelligence were effective on decreasing the aggression of the students. There was no significant difference between the effectiveness of these two methods

منابع و مأخذ:

افتخارصعادی، زهرا.، مهرابی زاده هنرمند، مهناز.، نجاریان، بهمن.، احدی،حسن.، عسگری، پرویز(1388). بررسی تأثیر آموزش هوش هیجانی برکاهش پرخاشگری و افزایش سازگاری فردی- اجتماعی در دانش‌آموزان دختر سال دوم متوسطه شهرستان اهواز. یافته‌های نو در روان شناسی، 4(12)، 137-149.

اکبر زاده، نسرین (1392). هوش هیجانی و دیدگاه سالووی و دیگران. تهران: انتشارات فارابی.

بولتون، رابرت (1998). روانشناسی روابط انسانی (مهارت‌های فردی). ترجمه حمیدرضا سهرابی، (1389). تهران: انتشارات رشد.

بهرامی، فاطمه (1384). کارایی آموزش مهارت حل مسأله در کاهش پرخاشگری دختران دانش‌آموز. مجله روانپزشکی و روان شناسی بالینی ایران.11(4)، 469-467

زاهدی فر، شهین. (1379). ساخت و اعتباریابی مقیاسی برای سنجش پرخاشگری. مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران، 7(2-1)، 102-73

صباغیان، زهرا (1394). مدرسه و تقویت نشاط و امید به زندگی. مجله پیوند، شماره‌های 309 الی311 .

کیمیایی، سید علی.، رفتار، محمدرضا.، سلطانی فر، عاطفه (1390). آموزش هوش هیجانی و اثربخشی آن بر کاهش پرخاشگری نوجوانان پرخاشجوی.  پژوهشهایروانشناسیبالینیومشاوره ،1(1)، 153-166.

گلدفرید، ماروین آر. دیویسون، جرالدسی (1976). آموزش مهارت‌های اجتماعی. ترجمه فرهاد ماهر، انتشارات آستان قدس رضوی.

  گلمن، دانیل (1995). هوش هیجانی. ترجمه نسرین پارسا (1380). تهران: انتشارات رشد.

مانرو، آن، مانتی، باب و اسمال، جان(2001). مشاوره مهارت‌های حل مسأله. ترجمه فریده کمالی، (1384). تهران: نشر نی.

گنجه، سیدعلیرضا، دهستانی، مهدی، زاده‌محمدی، علی(1392). مقایسه اثربخشی آموزش مهارت حل مسأله و هوش هیجانی در کاهش پرخاشگری دانش­آموزان پسر دبیرستانی. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 14(52)،38-50

محمدی، نوراله (1385). بررسی مقدماتی شاخص‌های روانسنجی پرسشنامه پرخاشگری باس و پری. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 25(4)، 135-151.

نقدی، هادی، ادیب‌راد، نسترن، نورانی پور، رحمت اله(1391).بررسی اثر بخشی آموزش هوش هیجانی بر پرخاشگری دانش‌آموزان پسر سال اول دبیرستان. فصلنامهعلمیپژوهشیدانشگاهعلومپزشکیکرمانشاه، 4(3)، 211-218

نوابی نژاد، شکوه (1387). رفتار بهنجار و نابهنجار کودکان و نوجوانان.  تهران: انتشارات اولیاء و مربیان.

Akbarzadeh, N. (2013). Emotional intelligence and Solloway` view and others, Tehran: Farabi [In Persian].

Bahrami, F. (2005). Efficacy of Problem Solving Skills Education for High School Girl Students Aggression Reduction. IJPCP, 11 (4) ,467-469 [In Persian].

Bolton, R. (1998). People skills, Translated by Hamidreza Sohrabi, Tehran: Roshd [In Persian].

Buss, A. H., Perry, M. (1992). The Aggression Questionnaire. Journal of Personality and Social Psychology. 63 (3), 452-459.

Cassidy, T., & Long, C. (2006). Problem solving style, aggression and   psychological illness: Development of a multifactorial. British Journal of   Clinical Psychology. 35, 256-277.

Eftekhar saadi, Z., Mehrabizadeh, M., Najarian, B., Ahadi, H., Asgari, P.(2009). The effect of emotional intelligence training on reducing aggression and increasing individual-social adaptability among second grade high school girls, Journal of social psychology (New findings in psychology), 4(12), 137-149 [In Persian].

Eniola, M. S. (2014). The influence of emotional intelligence and self- regulation strategies on remediation of aggressive behaviors in adolescent with visual impairment. Etheo- Med, 1(1), 71- 77.

Freedman, J. & Belss, K. (2009). Emotion intelligence and matters. Journal of educational and psychological consultation, 301-319.

Ganjeh, S., Dehestani, M., Zadeh Mohammadi, A. (2017). Comparison of Effectiveness of Problem-Solving Skills and Emotional Intelligence Training on Decreasing Aggression in male High School Students. Knowledge & Research in Applied Psychology, 14(52), 38-50 [In Persian].

Goldfried, M., Davison, G. (1976). Clinical behavioral therapy, Translated by Farhad Maher, Mashhad: Astan-e ghods-e razavi. (In Persian)

Goleman, D. (1995). Emotional Intelligence, Translated by Nasrin Parsa, Tehran: Roshd [In Persian].

Goleman, D. (1995). Emotional Intelligence. 1^st ed. New York: Bantam; 55-86.

Gresham, F. M., Baovan, M., Cook, C. R. (2012). Social skills training for teaching replacement behaviors: Remediation acquisition deficits in at- risk students. http/www. Proquest. Com

Kazdin, A.L., Karenesveldt, D.G., French, N.D., and Alans, U.H.  (1987).  Effects of Parent Management Training and Problem-solving Skills Training Combined in the Treatment of Antisocial Child Behavior.  Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 26.

Kimiaee, A., Raftar, M., & Soltanifar, A. (2011). Emotional intelligence training and its effectiveness on aggression of aggressive adolescence. Research in Clinical Psychology and Counseling, 1(1). https://doi.org/10.22067/ijap.v1i1.3116 [In Persian].

Mohammadi, N. (2006). Primary study of psychometrics measures of Buss and Perry` aggression questionnaire, Journal of social sciences (Shiraz un), 25(4), 135-151 [In Persian].

Monroe, O., Monty, B., & Small, J. (2001). Problem solving skills, Translated by Farideh kamali, Tehran: Ney [In Persian].

Naghdi, H., Adib rad, N., & Nooranipour, R. (2012). The study of effectiveness of emotional intelligence treatment on male high school students` aggression, Journal of Kermanshah University of Medical Sciences, 4(3), 211-218 [In Persian].

Navvabi Nezhad, Sh. (2008). Children and teenagers` normal and abnormal behaviors, Tehran: Olia and Morabbian publications [In Persian].

Perla, E. & O Donnel, B. (2011). Encouraging problem solving in orientation and mobility. Journal of visual impairment Blindnes, 98, 47 - 52.

Sabbaghian, Z. (2015). School and joy strengthening and life hop, journal of Peyvand, No: 309-311 [In Persian].

Selcuk, G, S., Calishan, S., & Erol, M. (2007). The Effect of gender levels on Turkish physics teacher candidates. Problem solving start goes. Journal of Turkish since education. V .4, 10.

Sharp, Kay Colby (1981). Impact of interpersonal problem-solvingtraining on preschoolers' social competency. Journal of Applied Developmental Psychology, Volume2.

Siu, Angel. Y.  (2009).  Trait emotional intelligence and its relationships with problem behavior in Hong Kong adolescents, Personality andIndividual Differences. Journal of Applied Developmental Psychology, Volume 4.

Van Manen, T. A., Prins, J. M., & Emmelkamp, P. M. G. (2014). Reducing aggressive behavior in boys with a social cognitive group treatment: Results of a randomized, controlled trial. Journal of American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 43 (12), 1478- 1487.

Zahedifar, Sh. (2000). Construction and reliability scale for aggression assessment, journal of educational sciences (Chamran un), 7(1-2),73-102 [In Persian].

Akbarzadeh, N. (2013). Emotional intelligence and Solloway` view and others, Tehran: Farabi [In Persian].

Bahrami, F. (2005). Efficacy of Problem Solving Skills Education for High School Girl Students Aggression Reduction. IJPCP, 11 (4) ,467-469 [In Persian].

Bolton, R. (1998). People skills, Translated by Hamidreza Sohrabi, Tehran: Roshd [In Persian].

Buss, A. H., Perry, M. (1992). The Aggression Questionnaire. Journal of Personality and Social Psychology. 63 (3), 452-459.

Cassidy, T., & Long, C. (2006). Problem solving style, aggression and   psychological illness: Development of a multifactorial. British Journal of   Clinical Psychology. 35, 256-277.

Eftekhar saadi, Z., Mehrabizadeh, M., Najarian, B., Ahadi, H., Asgari, P.(2009). The effect of emotional intelligence training on reducing aggression and increasing individual-social adaptability among second grade high school girls, Journal of social psychology (New findings in psychology), 4(12), 137-149 [In Persian].

Eniola, M. S. (2014). The influence of emotional intelligence and self- regulation strategies on remediation of aggressive behaviors in adolescent with visual impairment. Etheo- Med, 1(1), 71- 77.

Freedman, J. & Belss, K. (2009). Emotion intelligence and matters. Journal of educational and psychological consultation, 301-319.

Ganjeh, S., Dehestani, M., Zadeh Mohammadi, A. (2017). Comparison of Effectiveness of Problem-Solving Skills and Emotional Intelligence Training on Decreasing Aggression in male High School Students. Knowledge & Research in Applied Psychology, 14(52), 38-50 [In Persian].

Goldfried, M., Davison, G. (1976). Clinical behavioral therapy, Translated by Farhad Maher, Mashhad: Astan-e ghods-e razavi. (In Persian)

Goleman, D. (1995). Emotional Intelligence, Translated by Nasrin Parsa, Tehran: Roshd [In Persian].

Goleman, D. (1995). Emotional Intelligence. 1^st ed. New York: Bantam; 55-86.

Gresham, F. M., Baovan, M., Cook, C. R. (2012). Social skills training for teaching replacement behaviors: Remediation acquisition deficits in at- risk students. http/www. Proquest. Com

Kazdin, A.L., Karenesveldt, D.G., French, N.D., and Alans, U.H.  (1987).  Effects of Parent Management Training and Problem-solving Skills Training Combined in the Treatment of Antisocial Child Behavior.  Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 26.

Kimiaee, A., Raftar, M., & Soltanifar, A. (2011). Emotional intelligence training and its effectiveness on aggression of aggressive adolescence. Research in Clinical Psychology and Counseling, 1(1). https://doi.org/10.22067/ijap.v1i1.3116 [In Persian].

Mohammadi, N. (2006). Primary study of psychometrics measures of Buss and Perry` aggression questionnaire, Journal of social sciences (Shiraz un), 25(4), 135-151 [In Persian].

Monroe, O., Monty, B., & Small, J. (2001). Problem solving skills, Translated by Farideh kamali, Tehran: Ney [In Persian].

Naghdi, H., Adib rad, N., & Nooranipour, R. (2012). The study of effectiveness of emotional intelligence treatment on male high school students` aggression, Journal of Kermanshah University of Medical Sciences, 4(3), 211-218 [In Persian].

Navvabi Nezhad, Sh. (2008). Children and teenagers` normal and abnormal behaviors, Tehran: Olia and Morabbian publications [In Persian].

Perla, E. & O Donnel, B. (2011). Encouraging problem solving in orientation and mobility. Journal of visual impairment Blindnes, 98, 47 - 52.

Sabbaghian, Z. (2015). School and joy strengthening and life hop, journal of Peyvand, No: 309-311 [In Persian].

Selcuk, G, S., Calishan, S., & Erol, M. (2007). The Effect of gender levels on Turkish physics teacher candidates. Problem solving start goes. Journal of Turkish since education. V .4, 10.

Sharp, Kay Colby (1981). Impact of interpersonal problem-solvingtraining on preschoolers' social competency. Journal of Applied Developmental Psychology, Volume2.

Siu, Angel. Y.  (2009).  Trait emotional intelligence and its relationships with problem behavior in Hong Kong adolescents, Personality andIndividual Differences. Journal of Applied Developmental Psychology, Volume 4.

Van Manen, T. A., Prins, J. M., & Emmelkamp, P. M. G. (2014). Reducing aggressive behavior in boys with a social cognitive group treatment: Results of a randomized, controlled trial. Journal of American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 43 (12), 1478- 1487.

Zahedifar, Sh. (2000). Construction and reliability scale for aggression assessment, journal of educational sciences (Chamran un), 7(1-2),73-102 [In Persian].