مطالعه اثر تجویز طولانی مدت کتوکونازول بر ضرایب اسپرماتوژنز و بافت بیضه در موش سوری

محورهای موضوعی : آسیب شناسی درمانگاهی دامپزشکی

سید اسماعیل صفوی ¹ ( گروه بافت شناسی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران )
میر هادی خیاط نوری ² ( گروه فارماکولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران )
فرهاد عظیمی ³ ( دانش آموخته دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران )

تاریخ دریافت : 1387/08/09 تاریخ پذیرش : 1388/01/31 تاریخ انتشار : 1387/12/01

کلید واژه: کتوکونازول, ضرایب اسپرماتوژنز, موش سوری,

چکیده مقاله :

کتوکنازول داروی ضد قارچ وسیع‌الطیف با کاربرد وسیع در درمان بیماری‌های قارچی می‌باشد. علاوه بر اثر ضد قارچی، مطالعات نشان داده‌اند که این دارو روی تولید هورمون‌های استروئیدی از جمله گلوکوکورتیکوئید‌ها و هورمون‌های جنسی اثر مهاری دارد. همچنین مصرف کتوکنازول باعث کاهش مقدار تستسترون در خون و تغییرات بافتی مختلف در بافت بیضه حیوانات آزمایشگاهی می‌شود. هدف از این مطالعه تعیین اثر تجویز طولانی مدت کتوکنازول بر روی شاخص‌های اسپرماتوژنز در بافت بیضه موش سوری می‌باشد. در این مطالعه تجربی، از 50 سر موش سوری نر استفاده شد که به 5 گروه 10تایی تقسیم شدند. موش‌های سوری دوز 50 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن را روزانه به مدت 15 روز، 1، 2 و 3 ماه از راه خوراکی دریافت کردند. یک گروه به عنوان شاهد و 4 گروه دریافت کننده کتوکنازول بودند. بعد از گذشت زمان‌های ذکر شده نمونه بافت بیضه اخذ گردید و پس از تهیه مقاطع بافتی و رنگ‌آمیزی هماتوکسیلین و ائوزین، از لحاظ شاخص‌های اسپرماتوژنز شامل: ضریب تمایز لوله‌ای (TDI)، ضریب اسپرمیوژنز (SI) و ضریب بازسازی (RI) مطالعه شد. نتایج نشان داد که SI و RI در روز پانزدهم و TDI، SI و RI در ماه‌های اول، دوم و سوم بعد از تجویز دارو در مقایسه با گروه شاهد کاهش معنی‌دار (05/0p<) داشتند. نتایج بیانگر این مطلب است که تجویز طولانی مدت کتوکنازول باعث کاهش اسپرماتوژنز و شاخص‌های آن در بافت بیضه موش سوری می‌شود. این کاهش در مقدار TDI، SI و RI احتمالاً از طریق کاهش غلظت سرمی تستسترون می‌باشد. البته اثر این دارو در روند اسپرماتوژنز و ناباروری انسان نیاز به مطالعات بیشتر دارد.

چکیده انگلیسی:

     Ketoconazole, a broad spectrum antifungal agent has been employed widely in the treatment of fungal diseases. In addition to being antifungal, studies have indicated that this drug has an inhibitory effect on steroid hormone production including glucocorticoids and sex hormones and also its administration causes reduction in the amount of blood testosterone level and histologic changes in testicular tissue of laboratory animals. The aim of this study is to determine the effect of long term ketoconazole administration on spermatogenesis indices in testicular tissue of mice. In this experimental study 50 male mice were used which were allocated to 5 groups each containing 10 animals. The mice received a 50 mg/kg dose of ketoconazole daily for a period of 15 days, 1, 2 and 3 months orally. One group was used as the control and the other 4 groups received Ketoconazole, testicular tissue samples were collected at the end of the aforementioned time period, and after preparation of tissue sections and staining with hematoxylin and coin the spermiogenesis indices including tubular differentiation index (TDI), spermatogenesis index (SI) and repopulation index (RI) were studied. The results indicated that SI and RI decreased significantly (p<0.05) following 15 days of ketoconazole  administration in comparison with the control group and TDI, SI and RI had also decreased significantly after 1, 2 and 3 months. These results indicate that long term administration of Ketoconazole reduces spermatogenesis and its indices in the testicular tissue of mice probably via reduction in the serumic concentration of testosterone. However the effect of this drug on spermatogenesis and human infertility needs to be further investigated. 

منابع و مأخذ:

1. خدام، ر. (1384): راهنمای کاربرد داروهای ژنریک ایران، چاپ دوم، انتشارات دیباج، صفحات: 444-443.


2. شادان، ف. و صدیقی ا. (1381): فیزیولوژی پزشکی، (ترجمه)، تالیف: گایتون ا، چاپ اول، جلد دوم، تهران، انتشارات چهر، صفحات: 1506-1488.


3. ملک نیا، ن. و شهبازی، پ. (1381): بیوشیمی عمومی، جلد دوم، انتشارات دانشگاه تهران، فصل سیزدهم، صفحات: 460-433، فصل شانزدهم، صفحات: 540-497، فصل هفدهم، صفحات: 578-541.


4. Adams, M., Meyer, E. and Cicero, T. (1998): Imidazoles suppress rat testosterone secretion and testicular interstitial fluid in vivo. Biology of Reproduction, 59: 248-254.


5. Amin, A. (2008): Ketoconazol-induced testicular damage in rats reduced by gentian extract. Experimental and Toxicologic Pathology, 59: 377-384.


6. Dellman, H.D. and Eurell, J. (1998): Textbook of Veterinary Histology, 5^th ed., Williams and Wilkins, pp: 228-233.


7. Donet, A., Graybill, J., Craven, P., Galgiani, J. and Dismukes, W. (1984): High-dose ketoconazole therapy and adrenal and testicular function in humans. Arch Intern Med., 144(11): 2150-2153.


8. Hafez, B. and Hafez, E.S.E. (2000): Reproduction in Farm Animals, 7^th ed.,, Lippincott Williams and Wilkins, pp: 12-20.


9. Meistrich, M., Wilson, G. and Porter, K. (2003): Restoration of spermatogenesis in DBCP-treated rats by hormone suppression. Toxicol. Sci., 76(2): 418-426.


10. Papich, M.G., Heit, M.C. and Riviere, J.E. Antifungal and antiviral drugs. In: Adams, H.R. (2001): Veterinary Pharmacology and Therapeutics. 8^th ed., IowaStateUniversity Press / Ames., pp: 918-932.


11. Rang, H.P., Dale, M.M., Ritter, J.M. and Moore, P.K. (2003): Pharmacology. 5^th ed., Churchill Livingstone International Edition, pp: 666-671.


12. Santen, R., Bossche, H. and Symoens, J. (1983): Site of action of low dose ketoconazole on androgen biosynthesis in men. J. Clin. Endocrinol. Metabol., 57: 732-736.


13. Shetty, G., Wilson, G. and Huhtanieme, I. (2000): Gonadotropin-releasing hormone analogs stimulated and testosterone ingibits the recovery of spermatogenesis in irradiated rats. Endocrinology, 141: 1735-1745.


14. Vickery, B.H., Burns, J., Zaneveld, L. and Goodpasture, J. (1985): Orally administered ketoconazole rapidly appears in seminal plasma and suppresses sperm motility. Advances in Contraception, 1(4): 324-330.


15. Zarn, A., Braschweiler, J. and Schlatter, R. (2003): Azole fungicides affect mammalian steroidogenesis by inhibiting sterol 14-a-demethylase and aromatas. Environmental Health Perspectives, 111: 255-261.