مبانی فقهی - حقوقی امکان طرح دعوای پیشگیرانه با شروع به خسارت در حقوق ایران با تاکید بر رویه قضایی فرانسه

محورهای موضوعی : فقه و حقوق جزا و جرم شناسی

حسین علی میرزاجانی رودپشتی ¹ , مهدی فلاح خاریکی ² , سید حسن حسینی مقدم ³

1 - دانشجو دکتری حقوق خصوصی ، واحد آیت اله آملی ، دانشگاه آزاد اسلامی، آمل، ایران.
2 - استادیار گروه حقوق خصوصی، ,واحد آیت الله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی، ؛آمل؛ ایران.
3 - استادیار گروه حقوق خصوصی ، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/11/29 تاریخ پذیرش : 1400/09/17 تاریخ انتشار : 1402/06/01

کلید واژه: قواعد فقهی, دعوای پیشگیرانه, شروع به خسارت, ضرر ونفع,

چکیده مقاله :

مقارن با طرح دعوی و برابر قواعد عمومی مسئولیت مدنی ، خواهان باید اثبات نماید که دارای نفعی منجز می باشد . بنابراین اگر موضوع دعوی ، جبران خساراتی است که در اثر اقدام خوانده به خواهان وارد شده است ، این خسارات باید در زمان اقامه دعوی به خواهان وارد شده باشد . مقاله حاضر با روش توصیفی و تحلیلی و با رویکرد مقایسه ای در صدد واکاوی و پاسخگویی به این پرسش است که آیا با قوانین و مقررات موضوعه ایران وبا استفاده از قواعد فقهی و از طریق کارگرد بازدارندگی مسئولیت مدنی " با تاکید بر رویه قضایی فرانسه " می توان اشخاص را مکلف به احتیاط و پیش بینی ضرر نمود تا جایی که عدم پایبندی به این اصول و قواعد ، مواجه شدن با دعوی جبران خسارت حتی قبل از فعلیت یافتن در قالب دعوی شروع به خسارت باشد ؟ یافته های این پژوهش نوین حکایت از آن دارد که مسئولیت مدنی با بهره گیری از قواعد فقهی وحقوقی وهمچنین "رویکرد مثبت رویه قضایی فرانسه " قادرخواهد بود تا با ادعای نقض قاعده حقوقی و پیش از ورود زیان دخالت نموده ونهاد شروع به خسارت را در مقابل اصل خسارت شناسایی و از این طریق موجبات قانونی طرح دعوی را فراهم نماید.

چکیده انگلیسی:

Since the consideration of any civil liability requires the existence of a present loss and on the other hand it cannot be passively sought to compensate for damages upon entry. Therefore, the principle of preventive litigation to avoid damaging or reducing it, and the imposition of costs. This article seeks to answer the question of whether the laws and regulations of Iran subject to the use of jurisprudential rules and through the deterrent of civil liability "with emphasis on the French judicial system" can oblige individuals to exercise caution and prudence to some extent. That failure to adhere to these principles and rules would result in "even before the actual loss" claim for damages commenced? The findings of this study suggest that civil liability using legal and jurisprudential rules as well as the "positive approach of French judicial procedure" will be able to interfere with the allegation of violations of law and before the loss enters into force against the principal. Identification damages and thereby provide a legal basis for a lawsuit.

منابع و مأخذ:

1. آخوند خراسانی ، محمد کاظم (1412) کفایه الاصول ، موسسه آل البیت لاحیاء التراث ، قم ، چاپ سوم.


2. ابن منظور- افریقی مصری ، ابوالفضل جمال الدین محمد بن مکرم (1405ق ) لسان العرب ، ادب الحوزه ، قم .


3. الشریف ، محمد مهدی ( 1392) منطق حقوق ، شرکت سهامی انتشار ، تهران .


4. احمری , حسین , ذکائیان , پرویز (1392)  مطالعه تطبیقی خسارت عدم النفع در فقه امامیه و قوانین ایران و کنوانسیون 1980 وین , فصلنامه پژوهش های فقه و حقوق اسلامی بابل , سال نهم ,شماره32 ,ص17 .


5. احسانی فر ، احمد ( 1399) ابعاد فقهی و حقوقی بیماریهای واگیر خطرناک و سریع الانتشار از منظر قاعده وجوب دفع ضرر محتمل ، مجله حقوق اسلامی ، سال هفدهم ، شماره 64 .


6. امامی ، سید حسن (1391) حقوق مدنی ، جلد اول , انتشارات اسلامیه ، تهران .


7. انصاری، شیخ مرتضی (1378) فرائد الاصول رسائل، موسسه مطبوعات دینی، قم.


8. انصاری ، شیخ مرتضی (1414ق)  رسایل فقهیه ، قم ، مجمع الفکر الاسلامی .


9. انصاری ، مهدی (1388) بررسی نوآوری لایحه مسئولیت مدنی فرانسه(2005) ، مجله اطلاع رسانی حقوقی ، دوره جدید ،معاونت حقوقی ریاست جمهوری ،ش19و20 ، سال ششم.


10. بابایی ، ایرج (1384) حقوق بیمه ، انتشارات سمت ، تهران .


11. بادینی ، حسن (1383) هدف مسیولیت مدنی ، تهران، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره66 .


12. بهرامی احمدی ، حمید (1390) قواعد فقه ، جلد اول , نشر دانشگاه امام صادق "ع" ، تهران .


13. بیگدلی، سعید و حسینی الموسوی (1395) مجتبی ، تفسیر اصولی قانون مدنی ، انتشارات مهرسا ، تهران .


14. جعفری لنگرودی ، محمد جعفر (1381) مبسوط درترمینولوژی حقوق ، انتشارات گنج دانش ، تهران .


15. جوهری ، اسماعیل بن حماد (1413) صحاح اللغه ، تحقیق : احمد عبدالغفورعطار ، مطابع دارالکتاب العربی .


16. ابوالفضل حشمتی ، محمد حسین بیاتی(1394) وظایف و مسئولیت مدنی زیان دیده در مقابله و کاهش خسارت.پژوهشنامه حقوق خصوصی عدالت, دوره2, شماره3 , 23-52.


17. حر عاملی ، محمد بن حسن بن علی (1409) تفصیل وسایل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه ، نشر موسسه آل البیت "ع"  ، قم، جلد25.


18. حسینی العاملی ,سید جواد (1418) مفتاح الکرامه فی شرح القواعد , جلد 20 , نشر دارالتراث , بیروت .


19. حسینی المراغی , عبدالفتاح (1418) العناوین , جلد دوم , موسسه نشر اسلامی .


20. حسینی فیروزآبادی ، سید مرتضی (1400) عنایه الاصول فی شرح کفایه الاصول ، نشر فیروزآبادی ، قم .


21. حکیم ، سید محمد تقی (1418) الاصول العامه للفقه المقارن ، انتشارات موسسه آل البیت "ع"، قم .


22. حیاتی ، علی عباس (1393) مفهوم اصل احتیاط و جایگاه آن در مسئولیت مدنی، پژوهشنامه حقوق اسلامی ، 40. 185-206.


23. خمینی ، سید مصطفی (1418ق) مستند تحریرالوسیله ، جلد دوم , موسسه تنظیم و نشر آثارامام خمینی ، تهران .


24. خدابخشی، عبداله (1396) حقوق بیمه ومسئولیت مدنی ، تهران , انتشارات شرکت سهامی انتشار .


25. خوانساری ،سید احمد (1405) جامع المدارک ، جلد 3 , انتشارات مکتب الصدوق ، تهران .


26. خویی ، سید ابوالقاسم ، فیاض، محمد اسحاق (1390) محاضرات فی الاصول الفقه، ، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی ، قم.


27. خویی ، سید ابوالقاسم (1417) مصباح الاصول ، قم ، انتشارات الهادی ، چاپ دوم 1416 ، قم ، انتشارات مدرسه امام صادق " ع".


28. خویی ، سید ابوالقاسم (1419) اجود التقریرات – تقریر درس علامه نائینی ، انتشارات ستاره ، قم .


29. خویی ، سید ابوالقاسم ( 1422ق) موسوعه الامام الخویی ( مبانی تکمله المنهاج) ، جلد 42 , موسسه احیاء آثار الامام الخویی ،قم .


30. راغب اصفهانی ، حسین بن محمد (1411) مفردات الفاظ القرآن الکریم ، تهران ، مکتبه المرتضویه.


31. راغب اصفهانی ، حسین بن محمد (1412ق ) مفردات الفاظ قرآن ، دارالعلم ، لبنان .


32. رحمانی منشادی، مهدی(1394) قاعده وجوب دفع ضرر محتمل،نخستین کنگره بین المللی حقوق ایران، تهران، مرکز همایش های توسعه ایران.


33. ژوردن، پاتریس(1386) تحلیل رویه قضایی در زمینه مسئولیت مدنی ، ترجمه مجید ادیب ، انتشارات میزان ، تهران.


34. سبحانی ، آیت اله جعفر (1419) المحصول فی اصول الفقه – تقریر سید محمد جلال مازندرانی ، موسسه الامام الصادق ع قم .


35. سنهوری، عبدالرزاق(1998) الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید، جلد 8 , انتشارات منشورات الحلبی الحقوقیه، بیروت.


36. سکوتی نسیمی رضا و شمالی ، نگار (1390) عدم النفع در نظام حقوقی ایران , مجله پژوهشی مطالعات حقوقی معاصر . شماره 2 , ص 84.


37. شمس ، عبداله (1395) آئین دادرسی مدنی دوره پیشرفته ، جلد اول , انتشارات دراک ، تهران .


38. شهیدی ، مهدی (1388) حقوق مدنی ، آثار قراردادها و تعهدات ، انتشارات مجمع علمی و فرهنگی مجد، تهران.


39. صدر ، سید محمد باقر (1420) بحوث فی علم الاصول ، انتشارات موسسه دائره المعارف فقه اسلامی، قم .


40. صفایی ، حسین و رحیمی ، حبیب اله (1395) مسئولیت مدنی الزامات خارج از قرارداد ، انتشارات سمت، تهران.


41. صفایی ، حسین و کاظمی ، محمود و عادل ، مرتضی و میرزا نژاد ، اکبر (1395) حقوق بیع بین المللی ، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.


42. طباطبایی قمی ، سید تقی (1371) آراءنا فی اصول الفقه ، نشر محلاتی ، قم .


43. عراقی ، ضیاءالدین (1388ش) الاجتهاد و التقلید ، نشر نوید اسلام ، قم .


44. غروی نائینی ، محمد حسین (1365) فوائد الاصول – تقریر محمد علی کاظمی خراسانی ، موسسه النشر الاسلامی ، قم .


45. فلاح ، مهدی (1385) قاعده تحذیر در رویکرد فقهی و حقوقی ، ماهنامه معرفت ، شماره 106 .


46. متین دفتری , احمد (1381) آئین دادرسی مدنی , جلد دوم , نشر مجد , تهران  .


47. محقق ثانی ، علی بن حسین (1414 ق) جامع المقاصد فی شرح القواعد ، موسسه آل البیت "ع" ، قم .


48. محقق اردبیلی،احمد (1404 ق) مجمع القایده والبرهان فی شرح الاذهان، جلد14 , نشر جامعه المدرسین، قم .


49. کاتوزیان ، ناصر(1385) الزام های خارج از قرارداد –مسئولیت مدنی، انتشارات گنج دانش، تهران.


50. کاتوزیان ، ناصر (1384) مسئولیت ناشی از عیب تولید ، انتشارات دانشگاه تهران ، تهران .


51. مراغی ، میرفتاح ( 1418) العناوین ، جلد دوم , موسسه النشر الاسلامی ، قم .


52. مظفر , محمد رضا ,(1405 ق) اصول الفقه , جلد 2 , نشر دانش اسلامی .


53. محقق داماد ، مصطفی(1366) قواعد فقه بخش مدنی ، انتشارات سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، تهران .


54. مکارم شیرازی ، ناصر (1373) انوارالاصول ، جلد دوم , نشر نسل جوان، قم .


55. مکارم شیرازی ، ناصر (1383) القواعد الفقهیه ، جلد دوم , نشر مدرسه امام علی بن ابی طالب , چ2.


56. موسوی الخمینی ، سید روح الله(1409) تحریر الوسیله ، انتشارات دارالکتب العلمیه، قم .


57. موسوی الخمینی ، سید روح الله(1385) الرسایل ، انتشارات اسماعیلیان، قم .


58. موسوی الخمینی ، سید روح الله (1379) کتاب البیع ، جلد اول , موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی "ره" .


59. موسوی بجنوردی ، سید محمد حسن (1377) القواعد الفقهیه ، جلد اول , انتشارات الهادی، قم .


60. موسوی بجنوردی ، سید محمد حسن (1375) قاعده اقدام ، مجله دیدگاه های حقوقی ، شماره 2 .


61. میر خلیلی ، سید محمود (1390) سد ذرایع وپیشگیری ازبزهکاری دذ آموزه های اسلامی ، تهران، محله حقوق اسلامی ، سال هشتم ، شماره 31.


62. نائینی ، میرزا محمد حسین (1409 ق) فرائد الاصول – تقریرات : محمد علی کاظمی خراسانی ، موسسه نشر اسلامی ، قم .


63. نائینی ، میرزا محمدحسین (1357ق) منیه الطالب ، نجف.


64. نراقی ، احمد ابن محمد مهدی (1245) عوائد الایام ، نشر التابع المکتب الاعلام الاسلامى، تهران .


65. نجفی ، محمد حسن (۱۲۶۲ق) جواهرالکلام ، انتشارات دارلحیاء التراث العربی ، جلد چهل و سوم , بیروت .


66. ولیدی , محمد صالح (1394) حقوق جزای عمومی , جلد اول , نشر سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم اسلامی .


67. یزدانیان ، علیرضا (1395) قواعد عمومی مسئولیت مدنی ، جلد اول , انتشارات بنیاد حقوقی میزان ، تهران.


68. Lambert- Faivre (1998). (Yvonne) Lethique de la Responsabilite. RTD Civ.P.1


69. Franc (Michel) (2003).Traitement Jaridique du risqué et principe de precaution. AJaa.P360


70. Martin, G. J. (2005). Principe de précaution, prévention des risques et responsabilité: quelle novation, quel avenir. L'Actualité juridique. Droit administratif, (11-05), 2222-2226.


71. Frank, W.F. (1976).The Genral Principles of enghlish law. 6th.ed.Harrap. London.P-186


72. Piquéras, A. (2005). Risques et responsabilités en action sociale. ESF Ed.


73. Jourdain, (1998). Patrice.Traite De Droit Civil Les Conditions De La Responaoblite Civile. 2e. Ed.Librairie Generale De Droit Et De Jurisprudence.P68.N.277


74. Duguit , leon (2000) ,  lecons de  droit  public general , paris , editions  la  memoire  du  droit. 

1. Akhund Khorasani, Mohammad Kazem (1412) Kefayeh al-Asul, Al-Al-Bayt Lahiya al-Tarath Institute, Qom, third edition.
   2. Ibn Manzoor - Egyptian Afrikaans, Abul Fazl Jamal al-Din Muhammad bin Makram (1405 AH), Arabic language, Al-Hawza literature, Qom.
   3. Al-Sharif, Mohammad Mehdi (2012) Logic of Laws, Publishing Company, Tehran.
   4. Ahmari, Hossein, Zakaian, Parvez (2012) Comparative study of non-profit damages in Imami jurisprudence and Iran's laws and the 1980 Vienna Convention, Babol Islamic Jurisprudence and Law Research Quarterly, 9th year, No. 32, p. 17.
   5. Ehsani Far, Ahmed (2019) Jurisprudential and legal dimensions of dangerous and fast-spreading infectious diseases from the point of view of the rule of obligation to avoid possible harm, Islamic Law Journal, 17th year, number 64.
   6. Emami, Seyyed Hassan (2011) Civil Rights, Volume 1, Islamia Publishing House, Tehran.
   7. Ansari, Sheikh Morteza (1378) Faraed al-Asul Rasail, Institute of Religious Press, Qom.
   8. Ansari, Sheikh Morteza (1414 AH) Rasail Faqih, Qom, Majmael al-Fikr al-Islami.
   9. Ansari, Mehdi (2008) Review of the innovation of the French civil liability bill (2005), legal information magazine, new period, presidential legal assistant, 2019 and 2020, 6th year.
   10. Babaei, Iraj (1384) Insurance Rights, Semt Publications, Tehran.
   11. Badini, Hassan (1383) The goal of civil responsibility, Tehran, Journal of Faculty of Law and Political Science, No. 66.
   12. Bahrami Ahmadi, Hamid (1390) Rules of Jurisprudence, first volume, published by Imam Sadiq "A" University, Tehran.
   13. Begdali, Saeed and Hosseini Al-Mousavi (2016) Mojtabi, Basic Interpretation of Civil Law, Mehrsa Publications, Tehran.
   14. Jafari Langroudi, Mohammad Jafar (1381) Expanded on Legal Terminology, Ganj Danesh Publications, Tehran.
   15. Johari, Ismail bin Hamad (1413) Sahah Al-Lagheh, research: Ahmad Abdul Ghafoor Attar, Dar al-Kitab Al-Arabi Printing House.
   16. Abolfazl Hashmati, Mohammad Hossein Bayati (2014) The duties and civil responsibility of the victim in dealing with and reducing the damage. Adalat Private Law Research Journal, Volume 2, Number 3, 23-52.
   17. Har Ameli, Muhammad bin Hasan bin Ali (1409) detailing the means of the Shia to study the issues of the Shari'ah, published by Al-Al-Bayt "A" Institute, Qom, volume 25.
   18. Hosseini al-Amili, Seyyed Javad (1418) Miftah al-Karamah fi Sharh al-Qasas, volume 20, Dar al-Tarath Publishing House, Beirut.
   19. Hosseini Al-Maraghi, Abdul Fattah (1418) Al-Anawin, second volume, Islamic Publishing House.
   20. Hosseini Firouzabadi, Seyyed Morteza (1400) Anayah al-Asul fi Sharh Kefaye al-Asul, Firouzabadi Publishing House, Qom.
   21. Hakim, Seyyed Mohammad Taqi (1418) Al-Asul al-Amee for Fiqh al-Maqarn, Publications of Al-Al-Bayt "A" Institute, Qom.
   22. Hayati, Ali Abbas (2013) The concept of the principle of caution and its place in civil responsibility, Research Journal of Islamic Law, 40. 185-206.
   23. Khomeini, Seyyed Mustafa (1418 AH), Tahrir al-Wasila Documentary, second volume, Imam Khomeini's Writing and Publishing Institute, Tehran.
   24. Khodabakhshi, Abdullah (2016) Insurance rights and civil liability, Tehran, publishing company.
   25. Khansari, Seyyed Ahmad (1405) Jame al-Madarak, Volume 3, Maktab Al Sadouq Publications, Tehran.
   26. Khoei, Seyyed Abulqasem, Fayaz, Mohammad Ishaq (2013) Lectures on the Principles of Fiqh, Qom Seminary Teachers Society, Islamic Publications Office, Qom.
   27. Khoei, Seyyed Abolqasem (1417) Misbah al-Asul, Qom, Al-Hadi Publications, second edition 1416, Qom, Imam Sadiq "A" School Publications.
   28. Khoei, Seyyed Abulqasem (1419) Ajud al-Taqarirat - translation of Allameh Naini's lesson, Star Publications, Qom.
   29. Khoei, Seyyed Abul-Qasim (1422 AH), Imam Al-Khoei's Encyclopedia (Fundamentals of Completion of Al-Manhaj), Volume 42, Imam Al-Khoei Works Revival Institute, Qom.
   30. Ragheb Esfahani, Hossein bin Muhammad (1411) Vocabulary of words of the Holy Qur'an, Tehran, Al-Mortazawieh school.
   31. Ragheb Esfahani, Hossein bin Muhammad (1412 AH) Vocabulary of Quranic Words, Darul Alam, Lebanon.
   32. Rahmani Manshadi, Mehdi (2014) The rule of obligation to prevent possible loss, the first international congress of Iranian law, Tehran, Iran Development Conference Center.
   33. Jourdan, Patrice (2006) Analysis of judicial procedure in the field of civil liability, translated by Majid Adeeb, Mizan Publishing House, Tehran.
   34. Sobhani, Ayatollah Ja'far (1419) Al-Mashul Fi Usul al-Fiqh - Sayyid Mohammad Jalal Mazandarani's translation, Imam Al-Sadiq Institute, Qom.
   35. Sanhouri, Abd al-Razzaq (1998) al-Wasit fi Sharh al-Qunun al-Madani al-Jadeed, volume 8, Mansurat al-Halabi al-Haqwiyyah Publications, Beirut.
   36. Sekoti Nasimi Reza and Shamli, Negar (1390) Non-interest in Iran's Legal System, Research Journal of Contemporary Legal Studies. Number 2, page 84.
   37. Shams, Abdullah (2015) Civil Procedure of the Advanced Period, Volume 1, Darak Publications, Tehran.
   38. Shahidi, Mehdi (2008) Civil rights, works of contracts and obligations, publications of Majd Scientific and Cultural Association, Tehran.
   39. Sadr, Seyyed Muhammad Baqir (1420) Researches in theology, Publications of Islamic Jurisprudence Encyclopedia Institute, Qom.
   40. Safaei, Hossein and Rahimi, Habib Elah (2015) Civil liability of non-contractual requirements, Samit Publications, Tehran.
   41. Safai, Hossein and Kazemi, Mahmoud and Adel, Morteza and Mirzanejad, Akbar (2015) International Sales Law, Tehran University Press, Tehran.
   42. Tabatabai Qomi, Seyyed Taqi (1371) Our opinions in the principles of fiqh, Mahalati publication, Qom.
   43. Iraqi, Ziauddin (1388) Al-Ijtihad and Taqlid, Navid Islam Publishing House, Qom.
   44. Gharavi Naini, Muhammad Hossein (1365) Fawad al-Asul - written by Muhammad Ali Kazemi Khorasani, Al-Nashar al-Islami Institute, Qom.
   45. Fallah, Mehdi (2006) The rule of caution in legal and jurisprudential approach, Marafet Monthly, No. 106.
   46. Matin Daftari, Ahmad (2001) Civil Procedure Code, second volume, Majid Publishing House, Tehran.
   47. Second scholar, Ali bin Hussain (1414 AH) Jame al-Maqasid fi Sharh Al-Qasas, Al-Al-Bayt "A" Institute, Qom.
   48. Mohagheq Ardabili, Ahmad (1404 AH) Al-Qaida and Al-Burahan Assembly in Sharh al-Azhan, Volume 14, Jamia Al Madrasin Publishing House, Qom.


2. 49. Katouzian, Nasser (2006) Obligations outside the contract - civil liability, Ganj Danesh Publishing House, Tehran.
   50. Katouzian, Nasser (2004) Liability due to production defects, Tehran University Press, Tehran.
   51. Maraghi, Mirftah (1418) Al-Anawin, second volume, Al-Nashar al-Islami Institute, Qom.
   52. Muzaffar, Mohammad Reza, (1405 AH) Principles of Fiqh, Volume 2, Danesh Islamic Publishing House.
   53. Mohaghegh Damad, Mustafa (1366) Jurisprudence rules of the civil sector, publications of the Ministry of Culture and Islamic Guidance Publishing Organization, Tehran.
   54. Makarem Shirazi, Nasser (1373) Anwar al-Asul, second volume, Nesl Javan Publishing House, Qom.
   55. Makarem Shirazi, Nasser (1383) Al-Qasas al-Fiqhiyyah, Volume II, Imam Ali Ibn Abi Talib School Publication, Ch2.
   56. Mousavi Al-Khomeini, Seyyed Ruhollah (1409) Tahrir al-Wasila, Dar al-Kitab al-Alamiya Publishing House, Qom.
   57. Mousavi Al-Khomeini, Seyyed Ruhollah (1385) Al-Rusayl, Ismailian Publications, Qom.
   58. Mousavi Al-Khomeini, Seyyed Ruhollah (1379) Kitab al-Bai, Volume 1, Imam Khomeini's Editing and Publishing Institute "Ra".
   59. Mousavi Bojanvardi, Seyyed Mohammad Hassan (1377) Al-Qasas al-Fiqhiyyah, first volume, Al-Hadi Publications, Qom.
   60. Mousavi Bejnordi, Seyyed Mohammad Hassan (1375) Rule of Action, Legal Perspectives Magazine, No. 2.
   61. Mir Khalili, Seyyed Mahmoud (2013) Dam Ra'i and Prevention of Criminality in Islamic Teachings, Tehran, Islamic Law Quarter, 8th year, No. 31.
   62. Naini, Mirza Muhammad Hossein (1409 A.H.) Faraid al-Asul - Translations: Muhammad Ali Kazemi Khorasani, Islamic Publication Institute, Qom.
   63. Naini, Mirza Mohammad Hossein (1357 A.H.), Maniyah Al Talib, Najaf.
   64. Naraghi, Ahmed Ibn Muhammad Mahdi (1245) Awaed Al-Ayam, published by Al-Taba Al-Maktab Al-Alam al-Islami, Tehran.
   65. Najafi, Muhammad Hassan (1262 AH) Jawaharlal Kalam, Dar Lahia Al-Tarath Al-Arabi Publications, Volume 43, Beirut.
   66. Walidi, Mohammad Saleh (2014) General Criminal Law, Volume 1, published by the Organization for the Study and Compilation of Books of Islamic Sciences.
   67. Yazdanian, Alireza (2015) General rules of civil responsibility, first volume, Mizan Legal Foundation Publications, Tehran.
   68. Lambert-Faivre (1998). (Yvonne) Lethique de la Responsabilite. RTD Civ.P.1
   69. Franc (Michel) (2003). Traitement Jaridique du risqué et principe de precaution. AJaa.P360
   70. Martin, G. J. (2005). Principe de précaution, prévention des risques et responsabilité: quelle novation, quel avenir. L'Actualité juridique. Droit administratif, (11-05), 2222-2226.
   71. Frank, W.F. (1976). The General Principles of English Law. 6th. ed. Harrap. London.P-186
   72. Piquéras, A. (2005). Risks and responsibilities in social action. ESF Ed.
   73. Vineytgenevieve. Jourdain, (1998). Patrice.Traite De Droit Civil Les Conditions De La Responaoblite Civile. 2e. Ed.Librairie Generale De Droit Et De Jurisprudence.P68.N.277
   74. Duguit, Leon (2000), lecons de droit public general, Paris, editions la memoire du droit.