جعاله در نظام بانکداری اسلامی
محورهای موضوعی : حقوق خصوصی
مریم نقدی دورباطی
1
(عضو هیات علمی واحد شهرکرد)
کلید واژه: حقوق مدنی, جعاله, ماهیت فقهی, نظام بانکداری,
چکیده مقاله :
انسان با تولد خویش از همه ی حقوق الهی برخوردار می گردد. حقوقی که بنا به انسان بودن، هر انسانی حق بهره مندی از آنان را دارا می شود حقوق مدنی و طبیعی که در قالب دین مبین اسلام برای افعال و اعمال مسلمانان قرار داده شده است روابط انسان ها را با خدا و انسان ها را با یکدیگر تنظیم می نماید. روابط مدنی انسان ها شامل روابط عاطفی، اجتماعی، اقتصادی و غیره می باشد. در بانکداری اسلامی روابط اقتصادی مردم براساس قراردادهای اسلامی است. از جمله ی روابط اقتصادی دوجانبه که بین مردم با یکدیگر از یک سو و ازسوی دیگر با بانک ها در جامعه ی اسلامی وجود دارد جعاله می باشد. اعطای تسهیلات در بانک ها به مردم تحت عناوین عقوداسلامی می باشد که یکی از این عقود جعاله می باشد. جعاله یک معامله ی فقهی بوده که در قانون مدنی ایران به عنوان یکی از عقود معین معرفی شده و در قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب 8/6/62 مجلس شورای اسلامی به عنوان یکی از ابزارهای اعطای تسهیلات بانکی به مردم در نظر گرفته شده و طی آیین نامه ی فصل سوم قانون مذکور و همچنین دستورالعمل اجرایی جعاله مصوب شورای پول و اعتبار شرایط و احکام آن بیان شده است
Human being enjoy all divine rights after birth. Everybody is deserved to enjoy these rights including civil and natural rights which described in Islam. Civil relationships of human being involve emotional, social and economic, relations. In Islamic banking ,economic relationships of people are based on Islamic contracts. One of these mutual economic relationships between people in one side and banks in the other is "Jealeh". Loans are given to people in banks under the title of Islamic contracts which one of them is Jealeh. Jealeh is a judicial deal which is known in Iranian civil code as a definite contract. It is regarded as a way of giving loan in usury-free banking law of Islamic parliament. According to the third chapter of the above-mentioned law and the practical instruction of Jealeh clarified by the council of money and credit, the author presents its precepts.
فهرست منابع:
1- قرآن کریم
2- امامی، سید حسن، حقوق مدنی، اسلامیه، تهران، 1355.
3- امام خمینی، سید روح الله موسوی، تحریرالوسیله، انتشارات اسلامی، قم 1374.
4- امیری قائم مقامی، عبدالمجید، حقوق تعهدات، نشر میزان، تهران، 1378.
5- جعفری لنگرودی، جعفر، ترمینولوژی حقوق،کتابخانه گنج دانش ،1382.
6- خاوری، محمودرضا، حقوق بانکی، موسسهی عالی بانکداری اسلامی، 1382.
7- رئیسی، مصطفی، جعاله در اقتصاد اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی، قم ،1373.
8- رادنی، ویلسون، ، مقایسهی بین بانکداری اسلامی و بانکداری اخلاقی ، ترجمهی علیرضا آذرنوش مجلهی بانک و اقتصاد.
9- شهیدثانی، زین الدین الجبعی العاملی ، شرح لمعه دمشقیه، ترجمه علی شیروانی، دارالعلم، 1380.
10- شهیدی، مهدی، حقوق مدنی، عقود معین 1 ، مجد تهران،1382.
11- ــــــــــــــ ، حقوق مدنی 6 ، مجد تهران ،1382.
12- صفائی، سید حسین، قواعد عمومی قراردادها، بیجا، بیتا.
13- صدر، سیدکاظم، مجموعهی سخنرانیها و مقالات ارائه شده به دومین سمینار بانکداری اسلامی، تهران، 1369.
14- طاهری، حبیب الله، حقوق مدنی، بیجا، بیتا.
15- علامه حلی، تبصره المتعلمین، ترجمهی ابوالحسن شعرانی، اسلامیه، تهران، 1367.
16- عدل، مصطفی، حقوق مدنی ، طه، تهران، 1378.
17- فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، دانشگاه تهران، 1379.
18-کاتوزیان، ناصر، عقودمعین1 ، دانشگاه تهران، 1356.
19- ـــــــــــــ، قواعد عمومی قراردادها، انتشارات بهمن برنا ، 1374.
20- محقق حلی، شرایع الاسلام ، ترجمهی ابوالقاسم ابن احمدیزدی، دانشگاه تهران، 1368.
21- موسائی، میثم، بررسی عملکرد بانکداری بدون ربا در ایران، موسسهی تحقیقات پولی و مالی، 1379.
22- مظاهری، رسول، جعاله دربانکداری اسلامی ، بوستان کتاب قم، 1381.
23- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه ، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1381.
24- مغنیه، محمد جواد، فقه الامام جعفر صادق، چاپ بیروت، موسسه ی انصاریان، الطاعه و النشر، قم، 1383.
25- منصور، جهانگیر، (تدوین کننده) قانون مدنی، نشر دوران، 1382.
26- مصباحی، غلامرضا، مجموعهی مقالات سومین کنفرانس بانکداری اسلامی، موسسهی عالی بانکداری ایران، تهران، 1371.
27-موسایی، میثم، بررسی عملکرد بانکداری بدون ربا ، موسسهی تحقیقات پولی و بانکی، 1379.
28- مهدوی نجم آبادی، سیدحسین، مجموعهی سخنرانیها و مقالات ارائه شده به ششمین سمینار بانکداری اسلامی، تهران، 1374.
29- میرآخور، عباس، مطالعات نظری در بانکداری و مالیهی اسلامی ، ترجمهی محمد ضیایی بیگدلی، مؤسسهی بانکداری اسلامی، 1370.
30- نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1367.
31- نوین، پرویز، خواجه پیری، عباس، حقوق مدنی 6 ، کتابخانه گنج دانش ، تهران، 1377.
32- هدایتی، سید علی اصغر، نگرشی بر مسائل اساسی نظام بانکداری بدون ربا ، مجلهی رهنمون شمارهی 7.
_||_
1. Adl, M. 1999. Civil law. Tehran: Taha.
2. Amiri, A.M. 1999. Commitments law. Mizan Publication, Tehran.
3. Feyz, A.R. 2000. Fiqh & Osoul. Tehran University, Tehran.
4. Hedayati, S.A. No date. A review on original problems of banking system without usury. Rahnemoon Journal.
5. Helli, A. 1988. Tabsarah Motealemin. Translated by Sharani, A.H. Islamiyah, Tehran.
6. Helli, M. 1989. Sharaye Islam. Tehran University.
7. Imami, S.H. 1976. Civil law. Islamiyah, Tehran.
8. Jafari, J. 2003. Law terminology. Ganj Danesh Library.
9. Katouzian, N. 1977. Certain contracts 1. Tehran University, Tehran.
10. Katouzian, N. 1995. General principles of contracts. Bahman Borna Publication.
11. Khavari, M.R. 2003. Bank 's law. Super Institute of Islamic Banking.
12. Mahdavi, S.H. 1995. Articles & speeches presented in 6th conference of Islamic Banking. Tehran.
13. Makarem Shirazi, N.2002. Tafsir Nemoneh. Darol Kotob Islamiyah, Tehran.
14. Mansour, J. 2003. Civil law. Doran publication.
15. Mazaheri, R. 2002. Jealeh in Islamic banking. Qom Bookshop.
16. Mesbahi, G. 1992. Articles presented in 3rd Conference of Islamic Banking, Super Institute of Iranian Banking.
17. Mir Akhor, A. 1991. Theoretical study in Islamic banking. Translated by Ziaei, M. Islamic Banking Instiute.
18. Moghniyeh, M.J. 2004. Imam Jafar Sadiq 's Jurisprudence. Ansarian Institute, Qom.
19. Mosaei, M. 2000. Analyzing banking operation without usury in Iran. Financial Research Institute.
20. Mousaei, M. 2000. Analyzing banking operation without usury in Iran. Financial Research Institute.
21. Mousavi, R. 1995. Tahrirol Vasilah. Islamic Publication, Qom.
22. Najafi, M.H. 1988. Javaherol Kalam Fi Sharh Sharaye Islam. Tehran: Darol Kotob Islamiyah.
23. Novin, P. 1989. Civil law 6. Ganj Danesh Library, Tehran.
24. …….., … . Quran.
25. Radeni, V. No date. Comparing Islamic banking and moral banking. Journal of Bank and Economics.
26. Raeisi, M. 1994. Jealeh In Islamic economics. Islamic Propaganda Office, Qom.
27. Sadr, S.K. 1990. Articles & speeches presented in 2nd conference of Islamic Banking. Tehran.
28. Safaei, S.H. No date. General principles of contracts.
29. Shahid Sani, Z.J. 2001. Sharh Lomeh Dameshqiyah.
30. Shahidi, M. 2003. Civil law. Majd Publication, Tehran.
31. Shahidi, M. 2003. Civil law 6. Majd Publication, Tehran.
32. Taheri, H. No date. Civil law.
