«پیوند» عضو، یکی از «محرّمات نکاح»
محورهای موضوعی : حقوق خصوصی
حمید مسجدسرایی
1
(دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران)
مصطفی جباری
2
(دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران)
کلید واژه: پیوند عضو, رضاع, محرّمات رضاعی, تسرّی حکم رضاع به پیوند عضو,
چکیده مقاله :
بی تردید در اسلام، رضاع از جمله ی محرّمات نکاح است. فقیهان از شرایط تحقّق رضاع و آثار مترتّب بر آن به تفصیل سخن گفته اند. مبنای این حرم ت، حکم شارع است که ظاهراً بر عرف جامعه ی زمان نزول حکم، صحّه گذاشته و آن را پذیرفته است: وقتی که طفلی برابر قواعد شرع، از شیر زنی غیر از مادر خود می نوشد، رضاع محقّق شده و در نتیجه، نکاح میان شیرخوار و کسانی که در شرع مشخص اند حرام است. اما تلاش این نوشته در پی کشف راهی است تا ملاک نشر حرمت به واسطه ی رضاع را به پیوند تسرّی داده و ثابت کند که چنانچه از فرزند زنی (به عنوان دهنده ی عضو)، یک یا چند عضو به مرد دیگری (به عنوان گیرنده ی عضو)، پیوند زده شود در اثر این پیوند، همان حکم حرمت به واسطه ی رضاع محقّق شده و در نتیجه، نکاح میان گیرنده ی عضو با مادر یا خواهرِ دهنده ی عضو خالی از اشکال نخواهد بود.
Undoubtedly fosterage is one of prohibitive causes of marriage in Islam. Islamic Jurists has remarked about conditions of realization of fosterage and its effects in detail. The base of this prohibition is the order of lawmaker that has apparently approved and accepted the custom of society in the time of arrival of the order: when a baby nurses a woman except for his/her mother, fosterage is done and consequently marriage between he/she and persons determined in religion is prohibited. But this article seeks to find a way to expand the reason of prohibition by fosterage to transplant and prove that if one or more organs from the child of a woman (as organ-giving) are transplanted to another man (as organ-taking), in conclusion of transplant, the same prohibition order resulting from fosterage is realized and in effect marriage between the organ-taking and mother or sister of organ-giving shall not be without problem.
- قرآن کریم.
2- آقابابایی، اسماعیل، (1386)، پیوند اعضا از بیماران فوت شده و مرگ مغزی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم.
3- ابوزهره، محمد، (2005)، الاحوال الشخصیّه، دارالفکر العربی، مصر.
4- امامی، سیّد حسن، (1370)، حقوق مدنی، کتابفروشی اسلامیه، تهران.
5- بخاری، ابوعبدالله محمد بن اسماعیل، (1401)، صحیح البخاری، دارالفکر، بیروت.
6- بروجردی، سیّد محمدحسین، (1389)، جامع احادیث الشیعه، ترجمه احمد اسماعیل تبار و دیگران، انتشارات فرهنگ سبز، تهران.
7- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی، (1410)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، انتشارات داوری، قم.
8- همو، (1416)، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، مؤسسه المعارف الاسلامیه، قم.
9- الجزیری، عبدالرحمن بن محمد عوض، (2001)، الفقه علی المذاهب الاربعه، دار ابن حزم، بیروت.
10- جمعی از نویسندگان، (1384)، اهدای گامت و جنین، انتشارات پژوهشکده ابن سینا و سازمان سمت، تهران.
11- همو، (1386)، رحم جایگزین، انتشارات پژوهشکده ابن سینا و سازمان سمت، تهران.
12- حرّ عاملی، محمد بن حسن، (بیتا)، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، دار احیاء التراث العربی، بیروت.
13- حلّی (علامه)، حسن بن یوسف، (1363)، تبصره المتعلّمین فی احکام الدین، کتابفروشی اسلامیه، تهران.
14- حلّی (ابن ادریس)، محمد بن منصور، (1411)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، مؤسسه النشر الاسلامی، قم.
15- خمینی (امام)، سیّد روح الله، (1376)، رساله عملیّه.
16- همو، (بیتا)، تحریر الوسیله، مدینه العلم، قم.
17- خوئی، سیّد ابوالقاسم، (1410)، منهاج الصالحین، دار الکتب العلمیه، قم.
18- رویداد، (1379)، «فتوای آیتالله موسوی اردبیلی در مورد فرزند متولّدشده از رحم اجارهای»، www.rouydad24.ir
19- زراعت، عباس، (1391)، مفهوم قید نگرشی نو در مفهوم مخالف، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال چهارم، شماره 6، صص 65-82.
20- صدوق (شیخ)، ابوجعفر محمد بن علی، (1411)، من لایحضره الفقیه، به کوشش محمد جعفر شمسالدین، دارالتعارف، بیروت.
21- صفایی، سیّد حسین، امامی، اسدالله، (1374)، حقوق خانواده (قرابت و نسب)، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
22- طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن، (1415)، تفسیر جوامع الجامع، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
23- طوسی (شیخ الطائفه)، محمد بن حسن، (1431)، التبیان فی تفسیر القرآن، انتشارات ذویالقربی، قم.
24- قربانی، زین العابدین، (1384)، تفسیر جامع آیات الاحکام، نشر سایه، تهران.
25- قطب، سیّد بن قطب بن ابراهیم شاذلی، (1992)، فی ظلال القرآن، دارالشروق، مصر.
26- کاتوزیان، ناصر، (1371)، حقوق مدنی(خانواده)، شرکت انتشار با همکاری بهمن برنا، تهران.
27- محقّق داماد، سیّد مصطفی، (1365)، بررسی فقهی حقوقی خانواده، نشر علوم اسلامی، تهران.
28- مسلم بن الحجاج نیشابوری، (بیتا)، صحیح مسلم، دارالفکر، بیروت.
29- مغنیه، محمدجواد، (1393)، الفقه علی المذاهب الخمسه، ترجمه حمید مسجدسرایی و مصطفی جبّاری، انتشارات بهینه فراگیر، تهران.
30- مکارم شیرازی، ناصر، (1376)، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، تهران.
31- منتظری، حسینعلی، (1381)، احکام پزشکی، نشر سایه، تهران.
32- میبدی، ابوالفضل رشیدالدین، (1382)، کشف الأسرار و عدّه الأبرار (تفسیر خواجه عبدالله انصاری)، انتشارات امیرکبیر، تهران.
_||_A group of writers. (2007). Alternative womb. Tehran:Samt Organization Publishing
Abouzohre, M. (2005). Al-Ahval Al-Shakhsiya. Egypt: Dar Al-Fekr Al-Arabi Publishing
Aghababaei, E. (2019). Transplantation of patients from dead patients and brain death. Qom:
Islamic Center of Science and Culture
Al-Jozayri, A. (2001). Al-Figh Ala Al-Mazaheb Al-Arbaa. Beirut: Dar Ebn Al-hazl Publishing.
A group of writers. (2005). Gambling and embryo donation. Tehran:Ibn Sina Research and Samt organization Publishing.
Bokhari, M. E. (1981). Sahih Al-Bokhari. Beirut: Dar Al-Fekr Publishing.
Boroujerdi, M. H. (2010). Jame Ahadis Al-Shia. Translation by Ahmad Ismail Tabar and others. Tehran: Farhang Sabz Publishing.
Helli, H. Y. (1984). Tabsera Al-Moteallemin Fi Ahkam Al-Din. Islamic Bookstore.
Helli, M. M. (1991). Al-Saraer Al-Havi le Tahrir Al-Fatavi. Islamic Publication Office.
Hur Ameli, M. H. (No Date). Vasael Al-Shia Ela Tahsil Masael Al-Shariah. Beirut: Dar Ehya Al-Toras Al-Arabi Publishing.
Jabei, A. (1990). Al-Ravza Al-Bahiya Fi Sharh Al-loma Al-Dameshqiya.Qom: Davari Publishing.
Jabei, A. (1996). Masalek Al-Afhaam Ela Tanghih Sharay Al-Islam. Qom: Moassese Al-Maaref Al-Eslamiya.
Katouzian, N. (1992). Civil rights (family). Tehran: Publishing Company in cooperation with Bahman Borna.
Khoei, A. (1990). Menhaj Al-Salehin. Qom: Dar Al-Kotob Al-Elmiya Publishing
Khomeini, R. (No Date). Tahrir Al-Vasila. Madina Al-Elm Publishing
Makarem Shirazi, N. (1997). Tafsir Nemoneh. Tehran: Dar Al-Kotob Al-Eslamiya
Meybodi, R. (2003). Kashf Al-Asrar Va Edda Al-Abrar. Tehran: Amirkabir Publication.
Mohaghegh Damad, M. (1986). Legal jurisprudential review of the family. Tehran: Publication of Islamic Sciences.
Montazeri, H. A. (2002). Medical sentences. Tehran: Saye Publication.
Moslem, M. (No date).Sahih Moslem. Beirut: Dar Al-Fekr Publishing.
Mughniyeh, M. J. (2014). Al-Figh Ala Al-Mazaheb Al-Arbaa.Tehran: Faragir Publication.
Qorbani, Z. (2005).A comprehensive commentary on Ayat Al-Ahkam. Tehran: Saye Publishing.
Qotb, S. (1992). Fi Zelal Al-Quran. Egypt: Dar Al-Shorough Publishing.
Sadooq, M. A. (1990). Man La Yahzorh Al-Faghih. Beirut: Dar Al-Taarof Publishing.
Safaei, H., Imami, A. (1995). Family law. Tehran: Tehran University Press And Publishing Institute.
Tabarsi, F. H. (1995). Tafsir Javame Al-Jame. Tehran: Tehran University Press and Publishing Institute.
Tousi, M. H. (2010) Al-Tebayan fi Al-Quran. Qom: Zave Al-Qorba Publishing.
Zeraat, A. (2012). The concept of constraint: A new approach to the concept of contradiction in law. Journal of Stu dies in Islamic Law & Jurisprudence, 6, 65-82.
