نقدی بر رویکرد قانون مجازات اسلامی درباره درجه بندی مجازات شرکای جرم در فرض متفاوت بودن درجه تقصیر یا تأثیر در نتیجه.

شهروز نوروزی ¹ (دانش آموخته دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.)
ابراهیم قدسی ² (استاد حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.)

تاریخ ارسال : 1395/09/22 تاریخ تایید : 1402/08/01

کلید واژه: درجه تقصیر, شرکت در جرم, تعیین مجازات, رویکرد تساوی مجازات, درجه تاثیر,

چکیده مقاله :

عد از ارتکاب جرم یا جنایت در فرض اشتراک، برای تعیین میزان مجازات، برخی نظریه پردازان میزان تقصیر و برخی دیگر میزان تاثیر مرتکب در تحقق نتیجه‌ی مجرمانه را ملاک قرار می‌دهند. گروهی دیگر فارغ از هر نوع میزان و درجه‌ی تقصیر و تأثیر در نتیجه‌ی مجرمانه، نظر به تساوی مجازات افراد دخیل در جنایت دارند. در یک حالت کلی‌تر می‌توان گفت گروهی معتقد به تساوی مسئولیت و گروهی اعتقاد به نسبت سنجی مسولیت متناسب با میزان تقصیر وتأثیر دارند. از این رو، سه رویکرد تعیین مسئولیت بر مبنای میزان تقصیر، اندازه‌ی تاثیر و تساوی مسئولیت مورد بررسی قرار خواهد گرفت. هدف از این تحقیق، خارج از نقد رویکرد تساوی مسئولیت به عنوان رویکرد غالب قانون‌گذار، ارائه‌ی یک نظام عادلانه‌ی تعیین مسئولیت در فرض اختلاف در میزان تقصیر و تاثیر(در فرض اشتراک) می‌باشد. قانون‌گذار در تعیین انواع میزان مجازات‌ها اعم از دیات، قصاص، تعزیرات و حدود، اغلب از نظریه‌ی تساوی در مسئولیت پیروی کرده است. اما پژوهش حاضر، بطور کلی به نفع نظریه توزیع مسئولیت بر پایه‌ی میزان تقصیر یا دخالت اندازه تاثیر استدلال نموده است.

چکیده انگلیسی :

After committing the crime or crimes, in order to determine responsibility, some theorists the degree of fault and other, degree of risk that committed in substantiation the result of criminal have been considered. Hence, two theories of liability based on the degree of fault and risk will be investigated. The aim of this research is to determine a justice system of responsibility in case of differences in the degree of fault and risk. However, after establishing or proving liability, whether in theory of fault or risk, in case of meeting some factors, there are two views we face: the theory of equality of liability and the theory of distribution of liability based on degree of fault and risk. Legislators in determining the types of penalties ranging from Diahs, unfixed penalties (tazirat), Qisas (death penalty) and fixed penalties (hoduds) have complied with the equality theory. But generally this research has argued in favor of the theory of liability distribution based on degree of fault or risk. This research with analytical method to examine the issue and to accept the proposed approach is resorted to the Quran, Rational practice (Sire oqala) and Principles Governing the Punishment.