بررسی قاعده‌ی « من حاز ملکاً» در فقه و حقوق موضوعه‌ی ایران

محورهای موضوعی : حقوق خصوصی

محسن رزمی ¹ (واحد مشهد)
خالد نبی نیا ² (دانشگاه ایلام)

تاریخ دریافت : 1396/02/12 تاریخ پذیرش : 1396/02/12 تاریخ انتشار : 1396/02/12

کلید واژه: ایقاع, حیازت, عمل حقوقی, مباحات, استیلاء, تملّک,

چکیده مقاله :

هدف از این تحقیق بررسی تفصیلی قاعده‌ی «من حاز ملکاً» است. این قاعده در فقه و حقوق موضوعه به عنوان یکی از اسباب مالکیت به شمار می‌رود؛ به این معنی که هرکس اموال مباحی را تصرف کند، مالک آن می‌شود. حیازت که موضوع این قاعده است، در اصطلاح فقهی به معنی استیلاء یافتن بر چیزی است و عناصر تشکیل دهنده‌ی آن عبارت‌اند از : 1.انجام عمل 2.قصد تملّک؛ بنابراین حیازت با ایجاد دو عنصر مذکور محقّق می‌شود. در این تحقیق نقش قاعده‌ی «من حاز ملکاً» در ابواب مختلف مرتبط با آن بیان گردیده است. انجام عمل حیازت دارای احکام و آثار و شرایطی می‌باشد و در این تحقیق سعی بر این است که احکام و آثار و شرایط ناشی از عمل حیازت بررسی شود و مطابق نظریات فقهی با قوانین موضوعه مورد مطالعه قرار گیرد. با توجّه به این‌که موضوع قاعده‌ی مذکور، حیازت اموال مباح منقول است؛ سعی بر آن شده که آن دسته از اموال مباح که به وسیله‌ی عمل حیازت به تملّک در می‌آید را در این تحقیق ذکر کرده و به صورت مفصّل شرح دهیم.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this article is detailed review of “Man Haza Malek” rule. This rule can be considered as the toy of ownership in jurisprudence and law studies. In other words, anyone can capture one who is the owner. “Hiyazah” in Jurisprudence terms means "Domination on Something". It formed from 1.Action 2. Acquisition plans. So it can be achieved by two elements listed. In this article, the role of “Man Haza Malek” in all relevant respects is considered. This has its rules, consequences and conditions, so in this article all of them are checked according to jurisprudence and law studies. The author has tried to mention those lawful property that come into possession by “Hiyazah”.