نقش فضای مجازی بر وضعیت حوزه عمومی در ایران

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات سیاسی

سعید بشیری ¹ , سید مصطفی ابطحی ² , علی مرشدی زاد ³

1 - دانشجوی دکتری رشته علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه علوم سیاسی و انقلاب اسلامی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1399/06/03 تاریخ پذیرش : 1399/06/03 تاریخ انتشار : 1399/06/01

کلید واژه: فضای مجازی, افکار عمومی, جامعه مدنی, حوزه عمومی, سازمان‌های مردم‌نهاد,

چکیده مقاله :

امروزه پدیده انقلاب اطلاعاتی و ارتباطی و محصول شناخته‌شده آن یعنی فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در حال ایجاد تغییرات بنیادین و وسیعی در ماهیت اشکال و ساختارهای سیاسی اجتماعی در جوامع گوناگون است و این امر ذهن پژوهشگران را درباره چگونگی و پیامدها و تأثیرات این تغییرات مشغول داشته است. فضای مجازی بر تمامی عرصه‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جوامع مؤثر بوده و با توجه به ظرفیت‌هایی چون سرعت، فراگیری، دسترسی دائم، تعامل دوسویه و چند سویه، فرا مکانی و فرازمانی توانسته به‌عنوان ابزاری اساسی و مؤثر بر روابط میان شهروندان مطرح شود. پژوهش در پی بررسی نقش فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی بر ایجاد و تقویت حوزه عمومی در میان ایرانیان است. پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و مطالعه اسنادی و کتابخانه‌ای و در جمع‌آوری اطلاعات از کتب نشریات مقالات و سایت‌های اینترنتی بهره‌گیری شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد فضای مجازی و جدیدترین دستاورد آن یعنی شبکه‌های اجتماعی در جهت‌دهی و تنویر افکار عمومی، افزایش آگاهی بخشی در جامعه، تقویت کارکردهای جامعه مدنی و سازمان‌های مردم‌نهاد نقشی مهم و بنیادین ایفا می‌نماید. نتایج پژوهش حاکی از این نکته است که فضای مجازی در بازتعریف و تقویت حوزه عمومی در میان ایرانیان نقشی مؤثر و مثبت داشته است.

چکیده انگلیسی:

Today, the phenomenon of information and communication revolution and its well-known product, cyberspace and social networks, are making fundamental and wide-ranging changes in the nature of socio-political forms and structures in various societies, and this has occupied the minds of researchers about how and the consequences and effects of these changes. Is. Cyberspace has been effective on all social, political, economic and cultural spheres of societies and due to its capacities such as speed, learning, permanent access, two-way and multi-way interaction, extra-space and extra-temporal, it has been able to be considered as a basic and effective tool on citizen relations. . The research seeks to investigate the role of cyberspace and social networks on creating and strengthening the public sphere among Iranians. The research has been done using descriptive-analytical method and study of documents and libraries and in collecting information from books, articles and websites. Findings show that cyberspace and its latest achievement, namely social networks, play an important and fundamental role in directing and enlightening public opinion, raising awareness in society, strengthening the functions of civil society and non-governmental organizations. The results indicate that cyberspace has played an effective and positive role in redefining and strengthening the public sphere among Iranians.