سازمان همکاری شانگهای و عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات سیاسی

علیرضا رضایی ¹ (عضو هیات‌علمی و استادیار روابط بین‌الملل دانشگاه آزاداسلامی واحد همدان)
عباس صالحی ² (عضو هیات‌علمی و استادیار علوم سیاسی دانشگاه آزاداسلامی واحد همدان)

تاریخ دریافت : 1398/04/13 تاریخ پذیرش : 1398/04/13 تاریخ انتشار : 1389/09/01

کلید واژه: اتحادیه اروپا, سازمان همکاری شانگهای, ایالات‌متحده آمریکا, پیامدهای عضویت دائم ایران, موازنه نرم, نظام بین‌الملل پسایازده سپتامبر,

چکیده مقاله :

ظرفیت‌هاى سازمان همکارى شانگهاى با توجه به عضویت دو عضو از پنج عضو دائم شوراى امنیت سازمان ملل (روسیه و چین) در این سازمان، دارا بودن بیش از یک‌سوم جمعیت جهان، وسعت قابل‌توجه و توانمندى‌هاى اقتصادى، نوید یک ائتلاف بالقوه توانمند را می دهد. جمهوری اسلامی ایران هم اکنون عضو ناظر در این سازمان است و با توجه به درخواست اش جهت عضویت دائم در این سازمان، به نظر می رسد بررسی پیامدهای عضویت ایران در این سازمان در قالب تبیین فرصت ها و چالش های عضویت، بتواند سیاستگذاری در ارتباط با مساله مذکور را در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تسهیل نماید. این نوشتار برآنست که عضویت دائم ایران در این سازمان می تواند از چهار جنبه سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی مورد تحلیل قرار گیرد. بر این مبنا در ابتدا به تبیین تئوریک شکل گیری و تداوم سازمان همکاری شانگهای و سپس ضمن تحلیل پیامدهای چهارگانه عضویت جمهوری اسلامی ایران در این سازمان، امکان یا عدم امکان عضویت دائم در شرایط کنونی در این سازمان بررسی می شود و در پایان مواردی به عنوان پیشنهاد برای دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در این حوزه ارائه می گردد.

چکیده انگلیسی:

Shanghai Cooperation Organization with its two permanent members (Russia and China) of UN Security Counci, having more than one-third of the world population, vast territory and economic ability, heralds a potentially powerful coalition in the future. Islamic Republic of Iran, with its present observational role in this organization and the demand to become its permanent member, leads to certain implications which within the framework and opportunities of membership facilitate the analysis of Iranian foreign policy. In this article, we aim to assess Iranian membership in this organization on four dimensions of Iranian politics, security, economic and culture. On this basis, we, first apply theoretical explanation of the origin and continuation of Shanghai Organization. Having done that, we then study the effect of Iranian membership in this organization on four foretold dimensions. Finally, probability and improbability of permanent membership of Islamic republic of Iran will be discussed and suggestions are made to the Iranian diplomatic approaches.