کالبدشکافی توسعه از منظر داگلاس نورث با تحلیل انتقادی گفتمان نهادگرایی نوین: درسی برای ایران

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات سیاسی

قاسم امامی ¹ ( دانشگاه شهید بهشتی )
سید مصطفی ابطحی ² ( علوم سیاسی، دانشکده حقوق الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد، تهران، ایران )
مسعود مطلبی ³ ( دانشگاه آزاد تهران مرکزی )

تاریخ دریافت : 1401/09/29 تاریخ پذیرش : 1402/05/27 تاریخ انتشار : 1401/09/01

کلید واژه: نظریات توسعه, کالبدشکافی توسعه, نظریه نظم اجتماعی نورث, درسی برای ایران,

چکیده مقاله :

یکی از جدیدترین رویکردهای نظری در حوزه توسعه، نظریه نظم اجتماعی داگلاس نورث می باشد. هدف این مقاله کالبدشکافی نظریه توسعه از دیدگاه نورث است. براساس الگوی نظری نورث، جوامع جهان سوم جهت دستیابی به توسعه باید به نظم دسترسی باز روی آورند. علاوه بر آن، نهادها و دولت کارا، نحوه توریع رانت و مهار خشونت تعیین کننده توسعه است. رویکرد مطالعه حاضر این است که هسته قدرت نقش محوری در توسعه دارد. در این مدل نظری، برای رسیدن به توسعه نه الگوبرداری از دیگران، بلکه توجه به درون مورد تأکید قرار گرفته و ائتلاف ها و رانت مولد و سازمانگرایی مورد تاکید می باشد. هدف دیگر این پژوهش، درس آموزی از نظریه نظم اجتماعی نورث جهت توسعه یافتگی کشور ایران مد نظر می‌باشد. اهمیت این کار، استفاده از یک نظریه آزمایش شده برای مطالعه توسعه در ایران و یافتن راه‌کارهای کارآمد جهت برون رفت از چالش های متعدد ناکارآمدی سیستم می‌باشد. نظریه نظم اجتماعی، نظریه‌ای موفق در دستیابی به توسعه برای برخی کشورهای شرق آسیا به شمار می رود. یافته ها و نتایج حاصل از بکارگیری روش توصیفی- تحلیلی و بکارگیری منابع کتابخانه ای در این پژوهش حاکی از آن است که 1) داشتن الگوی بومی، 2) وجود جامعه دمکراتیک و سیستم باز، 3)دوری گزینی از شخصی گرایی، 4) وجود ائتلاف و همدلی،5) وجود مناسبات رانتی از نوع رانت مولد، 6)توجه به تاریخ و فرهنگ، 7)حاکمیت قانون و تقویت حقوق مالکیت کارا و 8)تقویت و بهبود کارکرد نهاد دولت درس های مهم در دستیابی به توسعه ایران می باشد.

چکیده انگلیسی:

Douglas North's theory of social order is one of the newest theoretical approaches in the field of development. The purpose of this paper is to dissect development theory from North's point of view. Accordingly, third world societies must turn to "open access order" to achieve development. In addition, efficient institutions and governments, the way rents are rented and the containment of violence determines development. The approach of the present study is that the core of power plays a central role in development. In this model, to achieve development, not to model others, but to pay attention to the inside is emphasized and coalitions and productive rents and organizationism are emphasized. The aim of this study was to learn from the theory of North for development of Iran and finding efficient solutions to get out of the various challenges of system inefficiency. Social order theory was a successful theory in achieving development for some East Asian countries. The results of using descriptive-analytical method and the use of library resources in this study indicated that 1) having a native model, 2) the existence of democratic society and open system, 3) avoidance of personalism, 4) The existence of coalition and empathy, 5) the existence of rent relations of the type of productive rent, 6) attention to history and culture, 7) the rule of law and the strengthening of efficient property rights, and 8) strengthening and improving the functioning of the institution of the course government are important issues in achieving Iran's development.