بررسی تبعات اثرگذاری کیفرشناسی نوین بر نظام عدالت کیفری ایران با نگاهی بر آموزه‌های فقهی

محورهای موضوعی : فقه و مبانی حقوق اسلامی

علی داودی سالستانی ¹ , سید حسین هاشمی ² , شهرداد دارابی ³

1 - گروه حقوق، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.
2 - دانشیار حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه مفید، قم، ایران.
3 - استادیار حقوق جزا و جرم شناسی، گروه حقوق، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/07/28 تاریخ پذیرش : 1399/07/28 تاریخ انتشار : 1399/07/28

کلید واژه: نظام کیفری, کیفرشناسی نوین, مدیریت خطر جرم, معیار فقهی خطر,

چکیده مقاله :

کیفرشناسی نوین رویکردی است مبتنی بر عدالت سنجشی؛ بدین معنا که با به کارگیری معیار ارزیابی خطر جرم برای جامعه، به طبقه‌بندی مجرمین می‌پردازد و از این رهگذر الگوی مدیریت هزینه-فایده را نیز به کار می‌گیرد. کیفرشناسی نوین، متضمن سیاست دوگانهی کیفردهیِ سخت‌گیرانه و حبس‌زدایی است. در حوزه فقه، مجازات‌ها در ابواب حدود، قصاص، دیات و تعزیرات بحث شده است؛ از آن‌جا که در جامعه ما بیش‌ترین جرایم ارتکابی از نوع تعزیری است، لذا در این زمینه، ظرفیت فقهی مناسبی جهت اتخاذ سیاست دوگانه‌ی کیفرشناسی نوین وجود دارد تا از این رهگذر بتوان الگوی مدیریت هزینه-فایده را اعمال نمود. تحقیقات ما نشان داد، نظام‌ عدالت کیفری ایران با تصویب قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و کاربست معیار خطر در نظام درجه‌بندی مجازات‌ها و وارد نمودن مجازات‌های اجتماعی در ادبیات تقنینی، سعی در اتخاذ رویکردی اجتنابی از صرف هزینه‌های هنگفت در اجرای مجازات حبس داشته است. تحولی که علیرغم کارکردگرایی ذاتی، با جنبه‌های چالشی چون عوام‌گرایی و امنیت‌گرایی در تفسیر معیار خطر مواجه است.

چکیده انگلیسی:

New Penology is an approach based on evaluative justice, that is, by applying the crime risk management to the community, it classifies criminals and thus applies the cost-benefit management model. New Penology implies a rigorous dual punishment policy and detention. In the field of jurisprudence, punishments have been discuss in the context of jurisprudence, qesas, diat and ta'zir; since in our society most offenses are of the ta'zir type, so there is a good jurisprudential capacity to adopt a new dual criminality policy in order to avoid .this path can be applied to the cost-benefit management model. Our research has shown that the Iranian criminal justice system has been trying to adopt an approach to avoiding the enormous costs of imprisonment since the year 2013 by adopting the general principles of Islamic penal law and applying risk criteria in the system of punishment ratings and incorporating social punishments into the legal literature. . A change that, despite its inherent functionalism, faces challenging aspects such as populism and security is in the interpretation of ris