نگرشی نو به اجتهاد در برابر نص و چالشهای آن

محورهای موضوعی : فقه و مبانی حقوق اسلامی

محمد کاوه ¹ (دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
رحیم وکیل زاده ² (گروه حقوق دانشگاه ازاد اسلامی واحد تبریز)

تاریخ پذیرش : 1399/02/22 تاریخ انتشار : 1399/02/22

کلید واژه: اجتهاد, ظواهر, مخالفت با نص, نص,

چکیده مقاله :

شکی نیست که در مواجهه با ظواهر متون دینی ، ممکن است برداشت و اجتهاد متفاوت باشد با علم به اینکه این ظواهر هستند که مجرای اصلی اجتهاد می باشند . سخن این است که آیا مجتهد می تواند در مواجهه با نصوص دینی هم اجتهاد کند ؟ یعنی با چیدن ادله فقهی به نظر و اجتهادی بر خلاف مدلول برسد و به عبارت دیگر آیا اجتهاد در برابر نص جایز است ؟شاید بتوان از خلال یافته ها ، به رهیافتی جدید نائل شد و آن اینکه بجای عبارت رعب برانگیز و دور از احتیاطی همچون (( اجتهاد در نص )) ، از جملات دیگری چون اجتهاد در تفسیر نص و یا تاثیر زمان و مکان و واقعیت های اجتماعی در برداشت های فقهی و ... نمود .در این نوشتار تلاش کرده ایم در ابتدا مفاهیم " اجتهاد " ، "نص " و " تقابل " و ثمره عملی اعتقاد به صحت یا بطلان اجتهاد در مقابل نص را در حد توان بررسی و تبیین نموده و متعاقبا نظرات فقهای اهل سنت و امامیه در رد و مخالفت با آن و دلایل مخالفتشان را در حد وسع نوشتار تشریح نماییم . در خاتمه این مقاله نیز مبحث زمان و مکان و تاثیر آن در اجتهاد و هکذا اهمیت موضوع شناسی و تاثیر تغییر موضوع در حکم و اجتهاد بررسی گردیده است .

چکیده انگلیسی:

There is no doubt that in the face of the appearance of religious texts, perceptions and ijtihad may be different . And it is these appearances that are the main channel of ijtihad. The question is whether mujtahid can also do ijtihad in the face of religious scripture. That is to say, by making jurisprudential arguments, ijtihad seems contrary to the norm, in other words, is ijtihad permissible?In this article, we have tried to first elucidate the notions of "ijtihad", "nas" and "confrontation" and the practical fruit of believing in the authenticity or nullity of ijtihad against the nasal as far as possible and subsequently refuting the views of Sunni and Imamite jurists. Describe its opposition and the reasons for its opposition to the full extent of the text. . At the end of this article, the topic of time and place and its effect on ijtihad and, at the same time, the importance of subject matter and the effect of subject change on judgment and ijtihad have been examined.