بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و فرهنگی با میزان نشاط اجتماعی در بین کودکان و نوجوانان ۱۲-۱۸ سال مقیم مراکز تحت حضانت بهزیستی و کودکان و نوجوانان تحت حضانت اقوام

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

رقیه سلامتی ¹ , داود ابراهیم پور ²

1 - دانش‌آموخته جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، گروه علوم اجتماعی؛ تبریز- ایران.
2 - گروه علوم اجتماعی دانشکده علوم انسانی و تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

تاریخ دریافت : 1395/09/17 تاریخ پذیرش : 1395/09/17 تاریخ انتشار : 1395/09/01

کلید واژه: سرمایه اجتماعی, سرمایه فرهنگی, نشاط اجتماعی, کودکان تحت حضانت بهزیستی و کودکان تحت حضانت اقوام,

چکیده مقاله :

تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و فرهنگی با میزان نشاط اجتماعی می پردازد. جامعه آماری پژوهش را کودکان و نوجوانان ۱8-۱2 سالِ مقیم مراکز تحت حضانت بهزیستی و کودکان و نوجوانان تحت حضانت اقوامِ شهر تبریز تشکیل می دهند. که تعداد آن ها 890 می باشد، که 800 نفر، تحت حضانت اقوام و 90 نفر نیز تحت حضانت بهزیستی بودند. از بین آن ها تعداد 333 نفر با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران و به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب گردید. با توجه به مفهوم سازی انجام شده از نشاط اجتماعی و رابطه آن با سرمایه فرهنگی و اجتماعی، هشت فرضیه جهت آزمون ارائه گردید. جهت آزمون فرضیه ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون، آزمون تی تست و رگرسیون خطی چند متغیره استفاده گردید. نتایج فرضیه ها نشان داد که؛ بین میزان سرمایه فرهنگی و هم چنین سرمایه اجتماعی با نشاط اجتماعی کودکان تحت حضانت بهزیستی و اقوام رابطه معنی داری وجود دارد. بین سن و میزان سرمایه اجتماعی هر دو گروه از کودکان رابطه معنی دار گزارش نشد. میزان سرمایه اجتماعی بر اساس جنسیت، در بین کودکان تحت حضانت اقوام تفاوتی نداشته، اما در بین کودکان بهزیستی تفاوت معنی داری وجود داشت. به طوری که در بین پسران، بیشتر از دختران می باشد. در بررسی رابطه بین سن و میزان نشاط اجتماعی در بین کودکان اقوام معنی دار نبوده، اما در بین کودکان بهزیستی رابطه معنی دار و معکوس وجود دارد. هم چنین در بررسی رابطه بین سن و سرمایه فرهنگی در بین کودکان هر دو گروه رابطه معنی دار وجود داشت. اما میزان سرمایه فرهنگی هردو گروه از کودکان تفاوت معنی دار بین دختران و پسران وجود نداشت. میانگین میزان نشاط اجتماعی کودکان تحت حضانت اقوام 18/39 درصد و در سطح متوسط به پایین و میانگین میزان نشاط اجتماعی در بین کودکان تحت حضانت بهزیستی 39/24 درصد و در سطح پایین گزارش شد. به عبارتی میزان نشاط اجتماعی در بین کودکان تحت حضانت اقوام با اختلاف 15 درصدی، نسبت به کودکان تحت حضانت بهزیستی بالاتر می باشد.

چکیده انگلیسی:

This study examines the relationship between social and cultural capital and social vitality. The study population is12-18 years old children and adolescents (total 890) under the custody of welfare centers (90) and children under the custody of relatives (800) in Tabriz city. 333 people using the Cochran formula and stratified random sampling method was selected as a sample of the study. According to the concept of doing social vitality and its relation to social and cultural capital eight hypotheses proposed to be tested. To test the hypothesis, Pearson correlation, T test and linear regression were used.Results show that, there is a significant relationship between cultural and social capital and social vitality of children and adolescents under the custody of welfare centers and relatives. There was no significant relationship between age and social capital of both groups. Also, there was no difference in the amount of social capital based on gender among children under the custody of relatives; however, there is a significant difference among children under the custody of welfare centers in such a way that among boys are more than girls. There was not significant relationship between age and social vitality among children of relatives, but there is an inverse correlation among children of welfare centers. Also, there was a significant relationship between age and cultural capital among children in both groups.  Finally, the reported average of social vitality of children under the custody of relatives is 39.18% and lower than the average, and social vitality of children under the custody of the Welfare centers is 24.39% average and at a low level. In other words, social vitality among children under the custody of relatives (with 15 percent difference) is higher than that of the children under the custody of Welfare centers.

منابع و مأخذ:

آرگایل، م. (1382). روان­شناسیشادی. ترجمه: م، گوهری انارکی و دیگران. اصفهان: جهاد دانشگاهی.

اسماعیلی، ف. (1386). بررسینگرشزیست­محیطی دانش­آموزانسومدبیرستانشهرتهران. پایان­نامه کارشناسی،

             دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.

ایروانی، م. (1390). بررسی تاثیر برنامه­های شادی آفرین بر کاهش افسردگی شهروندان ساکن شهر اصفهان. مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی. شماره 47، صص 83-64.

باصری، ا. (1389). نقش توسعه شادی و نشاط در افزایش روحیه حماسی. فصلنامه روان­شناسی نظامی. سال 1، شماره 2، صص 71-61.

جعفری، ا؛ و دیگران. (1381). شادمانی و عوامل موثر بر آن. فصلنامه تازه­های علوم­شناختی. سال4، شماره 3، صص 58-50.

خورشیدی، ر. (1393). درآمدی بر را­ههای ارتقاء نشاط اجتماعی. مجله رشد آموزش علوم اجتماعی. دوره 16، شماره 3.

خوش­فر، غ؛ و دیگران. (1392). فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی. سال سیزدهم، شماره 51، صص 314-283.

خیرالله­پور، ا. (1385). بررسی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت روانی بر سرمایه اجتماعی. پایان­نامه کارشناسی­ارشد علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی.

دهقانی، ح. (1390). بررسی رابطه مشارکت اجتماعی و شادی در میان دانشجویان. پایان­نامه کارشناسی­ارشد جامعه­شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.

ربانی، ر؛ و دیگران. (1386). فرهنگی و شادی: رویکرد نظری و تجربی در زندگی روزمره سرپرستان خانوار در شهر اصفهان. فصلنامه فرهنگی و ارتباطات. سال سوم، شماره 8، صص 68-50.

 رحیمی یگانه، ز. (1386). خانواده شاد و با نشاط، (خانواده موفق­/­دفتر 3). تهران: سازمان ملی جوانان. چاپ اول. 

رفیع­پور، ف. (1378). آنومی یا آشفتگی اجتماعی، (پژوهشی در زمینه پتانسیل آنومی در شهر تهران). تهران: انتشارات سروش.

ریتزر، ج. (1390). مبانی نظریه جامعه­شناختی معاصر و ریشه­های کلاسیک آن. ترجمه­: خ، میرزایی و دیگری. تهران: جامعه­شناسان. چاپ اول.

ریتزر، ج. (1388). نظریه­های جامعه­شناسی در دوران معاصر. ترجمه: م، ثلاثی، تهران: انتشارات علمی. چاپ چهاردهم.

صبوری، م. (1385). جامعه­شناسی سازمان­ها. تهران: نشر شب­تاب. چاپ پنجم.

صفدری، س. (1374). رضایت اجتماعی و عوامل موثر بر آن. پایان­نامه کارشناسی­ارشد، دانشکده ادبیات، دانشگاه شهید بهشتی. 

صیفوری، و­؛ و دیگری. (1390). اهمیت و ضرورت شادی و نشاط از دیدگاه قرآن، روایات و تعالیم دینی. مجلهمطالعاتمعرفتیدردانشگاهاسلامی. شماره 47.

غریبی، ح. (1389). پیش‌بینی سرمایه اجتماعی بر اساس متغیرهای زمینه‌ای. فصلنامه علمی- پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی. سال دوم، شماره دوم.

فرجی، ط؛ و دیگری. (1392). بررسی نقش رضایت از زندگی بر میزان نشاط اجتماعی. فصلنامهمطالعاتجامعه­شناختیجوانان. سال چهارم، شماره دهم، صص 102-87.

فضل­اللهی، س؛ و دیگری. (1389). مجله روان­شناسی و دین. شماره 123، صص 108-89.

قطره‌ای، ف. (1385). بررسی رابطه شادکامی ‌(نشاط) و کیفیت عوامل آموزشی در دوره ابتدایی مدارس شهر تهران. پایان­نامه کارشناسی­ارشد روان­شناسی تربیتی، دانشکده روان­شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تربیت معلم.

گیدنز، آ. (1376). جامعه­شناسی. ترجمه: م، صبوری، تهران: نشر نی.

محسنی تبریزی، ع. (1370)­. بیگانگی. نامهعلوماجتماعی. جلد دوم­، انتشارات: دانشگاه تهران. چاپ دوم.

محسنی تبریزی، ع. (1374). جزوهدرسینظریه­هایروان­شناسیاجتماعی. دوره کارشناسی­ارشد دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.

میرشاه جعفری، ا ؛ و دیگران­. (1381). شادمانی و عوامل موثر بر آن. تازه­هایعلوم­شناختی. سال چهارم ، شماره سوم.

نشریه آمار. (1383). پژوهشنامه انجمن آمار ایران.

هزارجریبی، ج؛ و دیگری. (1391). آناتومیرفاهاجتماعی. تهران: انتشارات جامعه و فرهنگ.

هزار­جریبی، ج؛ و دیگری. (1388) بررسی عوامل موثر بر نشاط اجتماعی، (با تاکید بر استان تهران). جامعه­شناسی کاربردی. سال بیستم، شماره پیاپی (33)، شماره 1.

هزارجریبی، ج؛ و دیگری. (­1389). بررسی مفهوم شادکامی اجتماعی و عوامل موثر بر آن با مطالعه موردی استان مرکزی. فصلنامهبرنامه­ریزیرفاهوتوسعهاجتماعی. شماره سوم. ناشر: نشر دانشگاه علامه طباطبایی.

هزار­جریبی، ج؛ و دیگری. (1388). رضایت از زندگی و جایگاه احساس امنیت در آن. فصلنامه پژوهشی انتظام اجتماعی. سال اول، شماه سوم.

Argyle, M. & etal. (1989). Happiness and cooperation.Personality and Individual Differences. Vol. 12, P.p: 1019-1030.

Argyle, M. (2001). The psychology of happiness.London: Routledge. P.p: 44-55.

Cook, K. (1995). Sociological Perspective on Social Psychology. Allyn and Bacon. U.S.A.

Hills, p. & etal. (2001). Happiness, introversion- extraversion and happyintrovert.Personality and Individual Differences. Vol. 30, P.p: 595-608.

Myers, D. G. (2000). The funds, friends, and faith of happy people. American Psychologist. Vol. 55, P.p: 56-67.

Snoep, L. (2008). Religiousness and happiness in three nations.A research note, J Happiness Stud.