مقایسه نگرش کارکنان و زندانیان زندان خلخال نسبت به حقوق شهروندی

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

ابراهیم صفائی ¹ (دانشجوی کارشناسی‌ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران)
جعفر ابراهیمی ² (عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/01/15 تاریخ پذیرش : 1396/01/15 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه: حقوق مدنی, حقوق سیاسی, حقوق اجتماعی, حقوق فرهنگی, نگرش به حقوق شهروندی,

چکیده مقاله :

شهروندی نوعی عضویت محسوب می‌شود و در برگیرنده برخی حقوق، وظایف و مسئولیت‌هایی است که در عین حال مفاهیم تساوی، برابری، عدالت و استقلال را نیز دربرمی‌گیرد. دامنه و ماهیت شهروندی در هر زمان با در نظر گرفتن ابعاد به هم پیوسته‌ای هم چون بافت محتوا، حوزه و عمق قابل درک است. مفهوم غنی شهروندی تنها وقتی دست‌ یافتنی است که موانع فراروی بستر اجرای آن مشخص شده و از بین بروند. این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه نگرش زندانیان و کارکنان زندان خلخال نسبت به حقوق شهروندی انجام شده است. چارچوب نظری پژوهش براساس نظریه جامعه‌شناسی تجربی شهروندی برایان. اس. ترنر و جامعه‌شناسی تاریخی شهروندی توماس. اچ. مارشال ساخته شده است. روش تحقیق به صورت پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق‌ ساخته می‌باشد. حجم نمونه 157 نفر (25 نفر از کارکنان زندان خلخال و 132 نفر از زندانیان زندان) شهرستان خلخال هستند که از طریق روش نمونه‌گیری کل شماری و تصادفی ساده انتخاب شده‌اند. نتایج به دست آمده از آمار استنباطی نشان می‌دهد بین نوع نگرش زندانیان و کارکنان زندان خلخال نسبت به حقوق شهروندی تفاوت معناداری وجود دارد و کارکنان زندان نگرش مثبت‌تری به حقوق شهروندی نسبت به زندانیان دارند. به طوری که کارکنان از میزان میانگین بالای حقوق مدنی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شهروندی نسبت به زندانیان برخوردارند. نتایج هم چنین نشان می‌دهد نگرش زندانیان و کارکنان زندان شهرخلخال نسبت به حقوق شهروندی بر حسب پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی آنان متفاوت نیست.

چکیده انگلیسی:

Citizenship is considered as a kind of membership that includes some rights, duties, and responsibilities encompassing the concepts of equality, justice and independence. The scope and nature of citizenship, at any time is perceived by some interrelated dimensions such as texture, content, depth, and territory. The complete concept of citizenship is obtained only when the barriers on the way of its establishment become identified and removed. This research was conducted with the aim of studying and comparing the attitudes of prisoners and employees of Khalkhal prison toward the rights of citizenship. The theoretical framework of this research was based on the sociological theory of citizenship of Brian. S. Turner and the historical sociology of citizenship of Thomas. H. Marshal. The survey method was employed and data was gathered using a researcher-made questionnaire. The sample size consisted of 157 individuals (25 employees and 132 prisoners) of Khalkhal prison who were selected using whole-counting random sampling technique. Results obtained from perceptual statistics show that, there is a meaningful difference between the attitudes of prisoners and employees toward the rights of citizenship and the employees had a more positive attitude toward the issue comparing to that of prisoners. Employees enjoyed a higher level of civic, political, social and cultural rights comparing to prisoners. Also it is indicated that, the attitudes of the two groups were not different according to their socio-economic bases. 

منابع و مأخذ:

آیین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور. مصوب 20/09/1384.

ازکیا، مصطفی؛ دربان آستانه، ع. (1382). روش‌های کاربردی تحقیق. تهران: انتشارات کیهان.

پورجبلی، ربابه. (1385). تحلیل محتوای کتب درسی جامعه‌شناسی دوره متوسطه از حیث مفاهیم مربوط به حقوق شهروندی. فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال. شماره هشتم.

توسلی، غ؛ نجاتی حسینی، م (1383). واقعیت اجتماعی شهروندی در ایران. مجله جامعه‌شناسی ایران. دوره پنجم، شماره 2.

شیانی، ملیحه. (1381). شهروندی و رفاه اجتماعی. فصلنامهعلمیپژوهشی رفاهاجتماعی. سال اول، شماره4.

فالکس، کیث. (1381). شهروندی. ترجمه: محمدتقی دلفروز. تهران: کویر.

فکوهی، ناصر. (1381). تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان‌شناسی. تهران: نشر نی.

کاتوزیان، ناصر. (1377). مقدمهعلمحقوق. تهران: شرکت سهامی انتشار.

کلدی، ع؛ پوردهناد، ن. (1391). بررسی میزان آگاهی و نگرش دانشجویان نسبت به حقوق شهروندی در تهران. فصلنامه مطالعات شهری. سال دوم، شماره چهارم.

کیویستو، پ. (1378) اندیشه‌های بنیادی در جامعه‌شناسی. ترجمه: منوچهر صبوری. تهران: نشر نی.

محمدی، م. (1378). بسترهای نظری و موانع، جامعه مدنی ایران. تهران: نشر مرکز.

منصورفر، ک. (1387). روش­های آماری. تهران: دانشگاه تهران. چاپ نهم.

نوابخش، مهرداد. (1385). بررسی مفهوم شهر و شهروندی ازدیدگاه جامعه‌شناسی. فصلنامه تخصصی جامعه‌شناسی. سال دوم، شماره 1.

نیومن، ویلیام لاورنس. (1389). رویکردهای کیفی و کمّی. ترجمه: ح، دانایی­فرد؛ حسین، کاظمی. (جلد 1). تهران: موسسه کتاب مهربان نشر.

وثوقی، منصور؛ حضرتی، مرتضی. (1391). بررسی جامعه‌شناختی رابطه سرمایه نمادین و نگرش به حقوق شهروندی (مطالعه موردی شهر تبریز). فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی. سال چهارم، شماره چهاردهم.

هزار جریبی، ج، امانیان، ا. (1390). آگاهی زنان از حقوق شهروندی و عومل موثر بر آن. مجله مطالعات پژوهش­های شهری منطقه‌ای. سال سوم، شماره 9.

Arendt, Hana. (1982). L'Origine du totalitarisme. l'impérialisme, Paris, Fayard.

Castles, Stephen and Davidson, Alastair. (2000). Citizenship and Migration: Globalization and politics of Belonging. London Mac millan.

Oliver, Dawn and Heater, Derek. (1994). The Foundation of Citizenship, Greate Britain. Harvester Wheatsheaf.

Meyer, Katherine; Helen Rizzo, Yousef Ali. (1998). Islam and the Extension of Citizenship Rights to Women in Kuwait. Journal for the Scientific Stude of Religion. Vo1. No. 1, P.p:131-144.

Janoski, Thoumas. (1998). citizenship and civil society. Cambridge universitypress.