بررسی گونه‌های تعامل اجتماعی میان گروه‌های قومی در ایران: مورد مطالعه گروه‌های قومی استان آذربایحانغربی

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

صیاد گلشن ¹ , سیف‌اله سیف‌اللهی ² , علیرضا محسنی تبریزی ³

1 - دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی مسایل اجتماعی ایران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران- ایران.
2 - دکترای جامعه‌شناسی، استاد و عضو هیات علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی (نویسنده مسئول).
3 - دکترای جامعه‌شناسی، استاد دانشگاه تهران.

تاریخ دریافت : 1397/03/02 تاریخ پذیرش : 1397/06/18 تاریخ انتشار : 1397/08/01

کلید واژه: تبعیض, گروه اجتماعی, گروه قومی, تعصب, تعامل اجتماعی, گونه‌شناسی تعامل اجتماعی,

چکیده مقاله :

تمایل به مطالعه روابط اجتماعی میان گروه های قومی در چند دهه گذشته به طور بارزی افزایش یافته است. رشد افتخارات قومی، در نتیجه افزایش آگاهی از حوزه قوم گرایی در سطح جوامع و ارتباط این حوزه با مسایل اجتماعی موجود درجوامع بشری، به این امر منجر شده است. مسئله اصلی تحقیق شناسایی گونه های تعامل اجتماعی میان گروه های قومی به مثابه یک گروه اجتماعی است. در این تحقیق به منظور تبیین و توصیف مناسبات موجود میان گروه های قومی استان آذربایجانغربی از روش پیمایشی و سوالات مرتبط با چارچوب نظری تحقیق استفاده شده است. به منظور سنجش گونه های تعامل اجتماعی میان گروه های قومی از گونه شناسی "رابرت مرتون" بر اساس دو متغیر تعصب و تبعیض استفاده شده است. جامعه آماری 480 نفر از ساکنان استان بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از سه منطقه شمال، جنوب و مرکز استان انتخاب شدند. پایایی پرسشنامه 897/ 0برآورد گردید. با توجه به تحلیل انجام شده، توزیع گونه های تعامل اجتماعی در میان جامعه مورد مطالعه، 30 درصد کاملاً غیر لیبرال، 7/26 نسبتاً غیر لیبرال، 15 درصد نسبتاً لیبرال و 3/28 کاملاً لیبرال می باشد. بر اساس یافته های تحقیق به لحاظ تعصب در میان گروه های قومی تفاوت معنی داری وجود دارد ولی از جهت تبعیض این تفاوت معنی دار نبود. هم چنین گونه شناسی مرتن در جامعه مورد مطالعه تطابق دارد و تمامی گونه های موجود در مدل مرتن در جامعه مورد مطالعه مشاهده گردید. آزمون آماری تفاوت معنی داری را به لحاظ گونه های تعامل اجتماعی در میان گروه های قومی نشان می دهد. آزمون های تعقیبی نشان می دهدکه این تفاوت میان ترک و کرد معنی دار نیست بلکه با سایر گروه های قومی معنی دار است.

منابع و مأخذ:

آلتمن، ایروین. (1382). محیط و رفتار اجتماعی. مترجم: علی، نمازیان. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.

برتون، رولان. (1380). قوم­شناسی معاصر. مترجم: ناصر، فکوهی. تهران: نشر نی.

بوردیو، پیر. (1389). نظریه کنش. مترجم: مرتضی، مردیها. تهران:انتشارات نقش و نگار.

ساروخانی، باقر.(1372). دایره­المعارف علوم اجتماعی. تهران: کیهان.

سیف­اللهی، سیف­اله. (1381). جامعه­شناسی مسایل اجتماعی ایران. تهران: پژوهشکده جامعه­پژوهی سینا.

کلانتری، خلیل. (1391). پردازش و تحلیل داده­ها در تحقیقات اجتماعی-اقتصادی با استفاده از نرم افزارspss . تهران: صبا.

مارشال، گوردون. (1388). فرهنگ جامعه­شناسی. مترجم: حمیرا، مشیری­زاده.تهران: نشر میزان.

مالشویچ، سینیشا.(1390). جامعه­شناسی قومیت. مترجم: پرویز، دلیرپور. تهران: آمه.

رویشی، فرهاد؛ و امامی، اعظم. (1389). قومیت­ها و همبستگی ملی، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی.سال هفتم، شماره 20، بهار.

سیف­اللهی، سیف­اله؛ و حافظ امینی، حمیرا. (1388). برنامه­های توسعه اقتصادی و اجتماعی و تاثیر آن بر همگرایی و واگرایی گروه­های قومی در ایران، پژوهشنامه علوم اجتماعی. سال سوم، شماره دوم، تابستان.

نوری مریان، علی. (1392). نقش حقوق شهروندی در واگرایی و همگرایی گروه­های قومی تالش، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی. دانشگاه آزاد (واحد کرج)، شماره هفتم، تابستان.

Banton, M. (1980). Ethnic groups and the theory of rational choice.paris, Unesco.

Giddens, Antony. (1989). Sociology. London, Polity press.

Healey, joseph., F. (2003). Race, Ethnicity, Gender and Class. Sage publication, U.K.

Kinloch, Graham C. (1974). The Dynamics of Race Relations. Mac Grow- Hill, New yourk.

Kivisto, Peter and pual R., croll. (2012). Race and Ethnicity. Routledge, USA.                                   Malsevic, s. (2010). The sociology of Ethnicity. Frank case, London.