آسیب‌شناسی شبکه‌های اجتماعی مجازی موبایل ‌محور در زمینه تربیت دینی (مورد مطالعه: دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر تبریز)

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

عزیز هدایتی ¹ ( استادیار دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، آذرشهر- ایران. )
یوسف زینی‌وند ² ( کارشناس‌ارشد مطالعات زنان، دانشگاه تهران- ایران. )
صمد رسول زاده اقدم ³ ( استادیار دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، آذر شهر- ایران )

تاریخ دریافت : 1395/08/25 تاریخ پذیرش : 1395/08/25 تاریخ انتشار : 1395/05/01

کلید واژه: تربیت, تربیت دینی, شبکه‌های اجتماعی موبایل‌ محور,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر، آسیب‌شناسی رابطه استفاده از شبکه‌های‌ اجتماعی موبایل ‌محور با تربیت دینی دانش‌آموزان است. پرسش اصلی این است که استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایل ‌محور چه تاثیری بر تربیت دینی دانش‌آموزان کاربر آن دارد؟ پژوهش حاضر به ‌صورت پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه محقق ‌ساخته، با تکیه بر نظریه‌های کاشت، استفاده و رضایت‌مندی و نظریه ساخت‌یابی گیدنز صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش را دانش‌آموزان کاربر شبکه‌های اجتماعی مجازی مقطع متوسطه شهر تبریز تشکیل می‌دهند. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که بین مدت زمان عضویت، میزان استفاده، نوع استفاده (استفاده هدف‌مند)، میزان مشارکت و فعال بودن کاربران و واقعی تلقی کردن محتوای مطالب شبکه‌های اجتماعی مجازی با تربیت دینی همبستگی معکوسی وجود دارد؛ یعنی هر چه مدت زمان عضویت، میزان استفاده، میزان مشارکت و فعال بودن دانش‌آموزان در استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی افزایش پیدا می‌کند و آن ها محتوای این شبکه‌ها را بیشتر واقعی تلقی می‌کنند و نوع استفاده‌شان هدف‌مندتر می‌شود از میزان تربیت دینی‌شان کاسته می‌شود.

چکیده انگلیسی:

The aim of this study is the pathology of relationships between uses of mobile based social networks with religious education of students. The main question is that, how using of mobile based social networks affect student’s religious nurturance. The survey conducted using a researcher-made questionnaire based on cultivation, use and satisfaction theory and the Glidden's theory of structuration. The respondents of this research are Tabriz high school students who use virtual social network. Research findings indicate that, there is an inverse correlation between membership, active using and the real treat of virtual social networks contents with religious nurturance of students, that mean that the more membership, the more students actively and objective using of mobile based social networks and their real treat of virtual social network contents, the less religious nurturance of them.

منابع و مأخذ:

ابراهیم‌زاده، ع. (1386). فلسفه تربیت. تهران: دانشگاه پیام نور.

احمدزاده‌کرمانی، ر، ‌ا. (1390). بازاندیشی در فرهنگ و رسانه. تهران: نشر چاپار.

باقری، خ. (1380). تربیت دینی در برابر چالش قرن بیست و یکم. بازتاب اندیشه. شماره 15.

باقری، خ. (1384). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی. تهران: مدرسه.

بینام، ا، ع. (1392). بررسی رابطه بین استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و گرایش دینی (موردپژوهی: دانشجویان دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران). مجموعه مقالات همایش تخصصی شبکه‌های اجتماعی. تهران: پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاد دانشگاهی.

جمالی‌زاده، ا. (1385). سیره‌شناسی و تربیت دینی. مجله مطالعات ایرانی. سال پنجم، شماره 10.

حسین‌زاده، ا، ع؛ و دیگری. (1389). تحلیل عوامل آسیب‌زای تربیت دینی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر. زن و مطالعات خانواده. سال دوم، شماره 7.

ریتزر، ج. (1388). نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر. ترجمه: م، ثلاثی. تهران: انتشارات علمی.

سادات، م، ع. (1386). اخلاق اسلامی. تهران: سمت.

سورین، و، ج؛ و دیگری. (1384). نظریه‌های ارتباطات. ترجمه: ع، ر، دهقان. تهران: دانشگاه تهران.

شکوهی، غ، ح. (1387). تعلیم و تربیت و مراحل آن. مشهد: آستان قدس رضوی.

عباسی‌قادی، م؛ و دیگری. (1390). تأثیر اینترنت بر هویت ملی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.

عدلی‌پور، ص. (1391). تحلیل جامعه‌شناختی پیامدهای شبکه‌های اجتماعی مجازی بر هویت اجتماعی کاربران جوان شهر اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد، دانشگاه اصفهان: دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

عدلی‌پور، ص؛ و دیگری. (1392). تاثیر فیس‌بوک بر میزان دین­داری دانشجویان دانشگاه تهران. مجموعه مقالات همایش بین‌المللی فرهنگ و اندیشه دینی. (جلد ششم)، بوشهر: موسسه سفیران فرهنگی مبین.

عدلی‌پور، ص؛ و دیگران. (1393). آسیب‌شناسی شبکه‌های اجتماعی مجازی. تهران: پارسینه.

فتح‌الهی، ع. (1382). راهبردهای اساسی برای نیل به تربیت دینی در آموزش و پرورش. مجموعه مقالات همایش آسیب‌شناسی تربیت دینی در آموزش و پرورش. تهران: محراب قلم.

قاسمی، و؛ و دیگران. (1391). تعامل در فضای مجازی شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و تاثیر آن بر هویت دینی جوانان؛ مطالعه موردی فیس‌بوک و جوانان شهر اصفهان. دو فصلنامه دین و ارتباطات. سال نوزدهم، شماره 2.

کرایب، ی. (1388). نظریه اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس. ترجمه: ع، مخبر. تهران: نشر آگه.

مزینانی، ک. (1392). بررسی رابطه استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و هویت دینی کاربران. مجموعه مقالات همایش تخصصی شبکه‌های اجتماعی. تهران: پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاد دانشگاهی.

معمار، ث؛ و دیگران. (1391). شبکه‌های اجتماعی مجازی و بحران هویت (با تاکید بر بحران هویتی ایران). مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران. سال اول، شماره 4.

مک­کوایل، د. (1388). درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی. ترجمه: پ، اجلالی. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.

مهدی‌زاده، س، م. (1389). نظریه‌های رسانه: اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی. تهران: همشهری.

هرمز، م. (1380). مقدمه‌ای بر نظریات و مفاهیم ارتباط جمعی. تهران: انتشارات فاران.

Boyd, D. & Ellison, N. (2007). Social Network Sites: Definition, History and Scholarship. Journal of Computer- Mediated Communication. Vol. 133.

Campbell, H. (2012).  The Relationship between Facebook use and Religiosity among Emerging Adults. Ph. D Thesis, University of South Carplina.

Grasmuck, S. (2012). Facebook and Religiosity. Mediterranean Journal of Social Sciences. Vol. 4, No. 6.

Laughey, D. (2007). Key Themes in Media Theory. McGraw Hill Publication.

Pempek, ­T. A., Yermolayeva, Y. A., Calvert, S, L. (2009). College Students' Social Networking Experiences on Facebook. Journal of Applied Developmental Psychology. Vol. 30.

Tyler, T. (2012). ‌Social networking and Globalization. Mediterranean Journal of Social Sciences. Vol. 4, No. 6.