تعیین رابطه بین ابعاد سبک زندگی و مدیریت بدن در میان دانشجویان دختردانشگاه آزاد اسلامی بوکان

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

محمود علمی ¹ , صمد صباغ ² , سروه افتخاری ³

1 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز. گروه علوم اجتماعی، تبریز- ایران.
2 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز. گروه علوم اجتماعی، تبریز- ایران.
3 - کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

تاریخ دریافت : 1394/12/22 تاریخ پذیرش : 1394/12/22 تاریخ انتشار : 1389/05/01

کلید واژه: هویت, سبک زندگی, : مدیریت بدن, مصرف, خود, بوکان,

چکیده مقاله :

درسده‌ی گذشته و به ویژه طی نیم قرن اخیر فرایند مدیریت بدن و انتخاب سبک زندگی دچار تحول اساسی شده است که در عصر حاضر کنترل منظم بدن از جمله ابزارهای اساسی است که انسان متناسب با موقعیت‌های گوناگون با انتخاب نوع مصرف و به کارگیری زبان بدن روایتی معین از هویت شخصی خود بروز می‌دهد که از ورای همین روایت خود در معرض تماشا و ارزیابی قرار می‌گیرد. این پژوهش رابطه بین ابعاد سبک زندگی و مدیریت بدن را بررسی می‌نماید. در بخش نظری، با استفاده از آرای اندیشمندان مختلف در حوزه‌های مدیریت بدن و سبک زندگی چارچوبی مفهومی تنظیم شده است. برای بررسی مدیریت بدن، مؤلفه‌های اساسی آن (آرایش، بهداشت، کنترل وزن، دستکاری پزشکی) و برای بررسی سبک زندگی مؤلفه‌های اساسی آن (فعالیت‌های فراغت، مصرف فرهنگی، هنجارهای مصرف و اعتقادات دینی) را انتخاب و بررسی شده و بر این اساس نه فرضیه به آزمون گذاشته شدند. روش تحقیق از نوع همبستگی است و داده‌ها با استفاده از روش کمی (پیمایش) از طریق پرسشنامه گردآوری شده‌اند و به این منظور از بین 351 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی بوکان با استفاده از فرمول کوکران 184 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شده‌اند. اعتبار محتوایی پرسشنامه، صوری است و پایایی آن به روش آلفای کرونباخ 82 درصد به دست آمده است. به منظور تشخیص همبستگی بین متغیرها از تحلیل‌های آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره استفاده شده است. یافته‌های به دست آمده به شرح ذیل می‌باشند: با توجه به این که آزمون معنی داری متغیرها کمتر از 05/0 بوده (05/0>sig)، می‌توان نتیجه گرفت فرضیات مربوط به آن‌ها تأیید شده و بین این متغیرها با مدیریت بدن ارتباط معنی داری وجود دارد. و متغیر اعتقادات دینی با قدرت تبیین (22- درصد) که دارای رابطه منفی با مدیریت بدن می‌باشد به ترتیب متغیرهای فعالیت‌های فراغتی (47 درصد) و هنجارهای مصرف (44 درصد) و مصرف فرهنگی (23 درصد) و میزان درآمد (21 درصد) از واریانس مدیریت بدن را تبیین می‌کنند.

چکیده انگلیسی:

In the last century, especially during the last half one, process of body management and selection of life style has been changed. In the present era, regular monitoring of the body is one of the basic tools in which human being with using a type of consumption and body language in different occasions determine his own personal identity which behind this the concept of "self" is exposed to watching and evaluation. This study examined the relationship between dimensions of body management and lifestyle. Intheoretical section, using the scholars' opinions in the areas of the body and lifestyle management, a conceptual framework has been set. In order toreview thebody management with its basic components (i.e. makeup, health, weight control, medical manipulation) and also, to review the basic components of lifestyle (leisure activities, cultural consumption and norms and religious beliefs) nine hypotheses weretested. The research method is correlation and data using quantitative method were collected through a questionnaire. Using Cochran formula, among 351 female students of Islamic Azad University ofBukan 184 students wererandomly selected. The reliability of the questionnaire is 82%which isobtained by usingCronbach'salpha. In order to determine the correlation between variables, Pearson correlation coefficient and multiple regression analysis were used. Because the significancy test of variables is less than 0/05 of the (0/05>sig), it can be concluded that the hypothesis was confirmed and there is correlation between these variables and body management. Religious variable (with explanatory power-22percent) has a negative relationship with the body management. Also, variables of leisure activities (47%), consumption norms (44%), cultural consumption (23 percent), and income (21 percent) can explain body management. 

منابع و مأخذ:

آزاد ارمکی، ت، و دیگری. (1381). بدن به مثابه رسانه هویت. مجله جامعه­شناسی ایران. دوره 4، شماره 6.

ابراهیمی، ق، و دیگری. (1389). سرمایه فرهنگی و مدیریت ظاهر و جوانان (مطالعه‌ی دختران و پسران شهر بابلسر). زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان). دوره 8، شماره 3، پاییز.

احمدی، ط. (1386). مدیریت بدن و هویت اجتماعی. پایان­نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رشت.

ایراندوست، ف. (1390). سنخ شناسی سبک‌های زندگی (مطالعه‌ی موردی جوانان شهر مهاباد). پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، رشته‌ی جامعه شناسی، دانشگاه کردستان.

تنهایی، ح، و دیگری. (1388). بررسی رابطه‌ی جامعه­شناختی باورهای دینی و سبک زندگی بر اساس نظریه و روش گافمن. مطالعه‌ی موردی کرمانشاه، فصلنامه پژوهش اجتماعی. سال سوم، شماره 6، بهار 89.

چاوشیان، ح. (1381). سبک زندگی و هویت اجتماعی، مصرف و انتخاب‌های ذوقی به عنوان تمایز و تشابه اجتماعی در دوره‌ی مدرنیته‌ی اخیر. پایان‌نامه‌ی دکتری جامعه­شناسی، دانشکده‌ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران.

حاجیانی، ا. (1386). سبک زندگی و مطالعات راهبردی، کتاب و الگوهای سبک زندگی ایرانیان. تهران: پژوهشکده‌ی تحقیقات استراتژیک، چاپ اول.

ذکایی، م، س. (1386). فرهنگ مطالعات  جوانان. تهران: مؤسسه انتشارات آگاه.  

رحمت­آبادی، ا، و دیگری. (1384). سبک زندگی و هویت اجتماعی جوانان. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی. سال پنجم، شماره 20.

رضایی، ا، و دیگران. (1389). مدیریت بدن و ارتباط آن با عوامل اجتماعی در بین دختران دانشگاه مازندران. شماره 47، بهار.

ریتزر، ج. (1374). نظریه­های جامعه­شناسی در دوران معاصر. ترجمه: محسن ثلاثی. تهران: علمی.

شویده، ک، و دیگری. (1385). واژگان بوردیو. ترجمه: مرتضی کتبی. تهران: نشر نی. 

علوی­زاده، ا. (1387). بررسی چگونگی و نحوه گذران اوقات فراغت بانوان شهر کاشمر. تهران: فصلنامه جمعیت. شماره 64-63، بهار و تابستان.                                        

فاتحی، ا، و دیگری. (1387). مدیریت بدن و رابطه‌ی آن با پذیرش اجتماعی بدن. مجله پژوهش علوم انسانی دانشگاه اصفهان. سال یازدهم، شماره 41. 

فاضلی، م. (1382). مصرف و سبک زندگی. تهران: نشر صبح صادق، چاپ اول.

فوکو، م. (1378). مراقبت و تنبیه تولد زندان. ترجمه: نیکو سرخوش و دیگری. تهران: نی.

کاظمی، ع. (1387). مقاله‌ی سه پارادایم در مطالعه‌ی مصرف فرهنگی. از کتاب مطالعات فرهنگی، مصرف فرهنگی و زندگی روزمره در ایران. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.                                 

کرایب، ی. (1384). فلسفه علوم اجتماعی، بنیان‌های فلسفی تفکر اجتماعی. ترجمه: شهناز مسمی­پرست و دیگران. تهران: آگاه.

کوزر، ل. (1386). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه­شناسی. ترجمه: محسن ثلاثی. تهران: انتشارات علمی.

گیبیینز، ج، و دیگری. (1384). سیاست پست­ مدرنیته. ترجمه: منصور انصاری. تهران: گام نو.

گیدنز، آن. (1380). پیامدهای مدرنیته. ترجمه: محسن ثلاثی. تهران: نشر مرکز. چاپ دوم.

گیدنز، آ. (1385). درآمدی بر جامعه­شناسی. ترجمه: فیروزمند، ل. تهران: انتشارات فردوس.

گیدنز، آ. (1387). جامعه­شناسی. ترجمه: منوچهر صبوری. تهران: نی. چاپ بیست و دوم.

لوپز، خ، و دیگری. (1385). ساخت نظریه اجتماعی. ترجمه: حسن قاضیان. تهران: نشر نی.

وبلن، ت. (1386). نظریه طبقه مرفه. فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نی.