رسانه‌های جمعی، هویت‌یابی اجتماعی و سرمایه اجتماعی دانشجویان

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

داود ا براهیم‌پور ¹ ( دانش‌آموخته دکتری جامعه‌شناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحدعلوم وتحقیقات. تهران- ایران. )
غلامعباس توسلی ² ( استاد گروه جامعه‌شناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحدعلوم وتحقیقات. تهران- ایران (نویسنده مسئول). )

تاریخ دریافت : 1394/12/23 تاریخ پذیرش : 1394/12/23 تاریخ انتشار : 1391/05/01

کلید واژه: سرمایه اجتماعی, هویت اجتماعی, رسانه‌های جمعی, هویت بازاندیشانه,

چکیده مقاله :

مقاله حاضر به بررسی رابطه بین بهره‌گیری از رسانه‌های جمعی و هویت‌یابی اجتماعی دانشجویان با میزان سرمایه اجتماعی آنان پرداخته است. با مرور پیشینه نظری و تجربی این دو مفهوم، تعریف هویت بازاندیشانه آنتونی گیدنز از هویت یابی در دنیای مدرن ملاک تقسیم بندی هویت اجتماعی سنتی و مدرن و طبقه بندی استون و هیوز از سرمایه اجتماعی ملاک اندازه گیری و تقسیم بندی انواع سرمایه اجتماعی قرار گرفته است. در تحقیق حاضر که به شیوه پیمایشی انجام گرفته، از دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه های دولتی تبریز در سال تحصیلی 90-1389، 381 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم هر طبقه (رشته تحصیلی دانشجویان) انتخاب و مورد پرسش قرار گرفته اند. بر اساس نتایج تحقیق، نسبت دانشجویانی که دارای هویت اجتماعی مدرن بوده و دارای سرمایه اجتماعی متوسط و پایین هستند، بیشتر از کسانی است که از نظر هویت اجتماعی در رده سنتی قرار داشته و از نظر سرمایه اجتماعی در رده متوسط و زیاد قرار دارند. تحلیل داده های جدول تقاطعی دو متغیر هویت اجتماعی و سرمایه اجتماعی بیان گر آن است که هرچه دانشجویان از از هویت سنتی فاصله گرفته و در رده مدرن قرار می گیرند، میزان سرمایه اجتماعی آنان کاهش می یابد. دانشجویان سنتی‌تر دارای سرمایه اجتماعی بیشتری نسبت به دانشجویان مدرن می‌باشند. دانشجویان شهری از سرمایه اجتماعی نهادی و دانشجویان روستایی از سرمایه اجتماعی فردی بالایی برخوردارند.

چکیده انگلیسی:

      This article is an attempt to investigate the relationship between the student’s use of mass media and their social identity and the ratio of their social capitals. Having reviewed the literature of theoretical and experimental concept of these two factors, the study has adapted the definition of "identity" as proposed by Anthony Giddens and the definition of "social capital" as proposed by stone and Hughes. The method of the study is survey in which 381 students have been selected randomly among students studying in different courses in states universities of Tabriz in the educational years of 2010 – 2011. The results reveal that the number of the students who have modern social identity and possessing low and medium social capital exceeds the number of students who have traditional social identity and medium and high social capital. The analysis of data shown in the crosstabs of "social identity" and" social capital" illustrates that, the more the students identically get closer to the modernity,  the more the ratio of their social capital decreases and also, traditional students have more social capital. Urbane students have more institutional social capital and rural students have more individual social capital.

منابع و مأخذ:

آشوری، د. (1377). ما و مدرنیته. تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.

احمدلو، ح؛ و دیگری. (1381). رابطه هویت ملی و هویت قومی در بین جوانان تبریز. تهران: نشریه مطالعات ملی. شماره 13.

احمدی، ح. (1383). ایران: هویت، ملیت، قومیت (مجموعه مقالات). تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.

الوانی، س، م؛ و دیگری. (1381). سرمایه اجتماعی، مفاهیم و نظریه­ها. تهران: فصلنامه مطالعات مدیریت، شماره 33 و34.

برمن، م. (1381). تجربه مدرنیته. ترجمه: م، فرهادپور. تهران: طرح نو.

بوردیو، پ. (1381). نظریه کنش. ترجمه: م، مردیها. تهران: انتشارات نقش و نگار.

پاتنام، ر. (1380). دموکراسی و سنت­های مدنی. ترجمه: م، ت، دلفروز. تهران: انتشارات روزنامه سلام.

توسلی، غ. (1370). نظریه­های جامعه­شناسی. تهران: انتشارات سمت.

جنکینز، ر. (1381). هویت اجتماعی. ترجمه: ت، یار­احمدی. تهران: نشر شیرازه.

ریتزر، ج. (1374).  نظریه­های جامعه­شناسی در دوران معاصر. ترجمه: م، ثلاثی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

رحمانی، م؛ و دیگری. (1387). اندازه­گیری و مقایسه سرمایه اجتماعی در بخش­های دولتی و خصوصی. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.

ساروخانی، ب. (1385). جامعه­شناسی ارتباطات. تهران: انتشارات اطلاعات.

سی­کرین، و. (1370). پیشگامان روان­شناسی رشد. ترجمه: ف، فدایی. تهران: انتشارات اطلاعات.

عبداللهی، م. (1380). هویت جمعی؛ دینامیسم و مکانیسم تحول آن در ایران. تهران: انجمن جامعه­شناسی ایران، دفتر اول.

فاین، ب. (1385). سرمایه اجتماعی و نظریه اجتماعی. ترجمه: م، ک، سروریان. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.

فوکویاما، ف. (1385). پایان نظم: «سرمایه اجتماعی و حفظ آن». ترجمه: غ، توسلی. تهران: انتشارات حکایت قلم نوین.

کلمن، ج. (1377). بنیادهای نظریه اجتماعی. ترجمه: م، صبوری. تهران: نشر نی.

گل­محمدی، ا. (1381). جهانی شدن، فرهنگ و هویت. تهران: نشر نی.

گیدنز، آ. (1376). جامعه­شناسی. ترجمه: م، صبوری. تهران: نشر نی.

گیدنز، آ. (1380). پیامدهای مدرنیته. ترجمه: م، ثلاثی. تهران: نشر مرکز.

گیدنز، آ. (1385). تجدد و تشخّص؛ جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. ترجمه: ن، موفقیان. تهران: نشر نی.

Giddens, A. (1994). The consequences of modernity. Stanford. Cliff, Stanford University Press.

 Stone, W. (2001). Measuring Social Capital: Towards a Theoretically Informed Measurement Framework for Researching Social Capital in Family and Community Life. Research Paper No. 24, Australian Institute of Family Studies, Melbourne, available at http://www.aifs.gov.au/institute/pubs/stone.html.

Stone, W. & Hughes. J. (2002). Social Capital: Empirical Meaning and Measurement Validity. Research Paper 27, Australian Institute of Family Studies, Melbourne, available at http://www.aifs.gov.au/institute/pubs/stone2.html.