فهم مؤلفه‌های اجتماعی شدن در دوران کودکی از دیدگاه فارابی
محورهای موضوعی : جامعه شناسیوحید مرادخواه 1 , محمد مزیدی 2 , محبوبه البرزی 3 , علی محمد ساجدی 4
1 - دکتری تخصصی فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شیراز
2 - دانشیار گروه مبانی تعلیم و تربیت دانشگاه شیراز
3 - دانشیار گروه مبانی تعلیم و تربیت دانشگاه شیراز
4 - دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شیراز
کلید واژه: فارابی, مولفه های اجتماعی شدن, دوران کودکی,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر فهم مؤلفه‌های اجتماعی شدن در دوران کودکی از دیدگاه فارابی است. پژوهش حاضر از نوع کیفی و با طرح غیر پیدایشی یا غیر حدوثی به انجام رسیده است؛ و برای جمع‌آوری داده‌ها، از روش اسنادی و به‌کارگیری شیوه فیش‌برداری سیستماتیک یا منظم استفاده‌شده است. در این پژوهش برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از رویکرد توصیفی-تفسیری و شـیوه تحلیـل محتـوای اسـتقرایی استفاده گردید. داده‌ها با استفاده از روش مقایسه مستمر (costant comparative method) تا رسیدن بـه نقطـه اشباع‌شدگی (saturation point)، یعنی حصول اطمینان از عدم دستیابی به اطلاعات جدیدتر، به‌منظور استخراج مؤلفه‌های اجتماعی شدن و پاسخ به سؤال پژوهش موردمطالعه و بررسی قرار گرفت. مؤلفه‌های به دست آماده بر مبنای دیدگاه فارابی شامل: محبت و همبستگی اجتماعی، گروه همسالان و اجتماعی شدن، عدالت اجتماعی، هنر و اجتماعی شدن، تربیت جسم و اجتماعی شدن، پذیرش آگاهانه نقش های اجتماعی و اهتمام به تعاون و همکاری در دوران کودکی شد. در پایان نیز به بحث و نتیجه‌گیری پیرامون موضوع و محدودیت‌ها و ارائه پیشنهادها پرداخته‌ایم.
Understanding the Components of Childhood Socialization from the Viewpoint of Al-Farabi Abstract: The purpose of this study is to understand the components of socialization in childhood from the viewpoint of Al-Farabi. This study is a qualitative one with a non-emergent design; and for data collection, the documentary method and regular or systematic note-taking method are used. In this study, a descriptive-interpretive approach and inductive content analysis method are used for data analysis. In order to extract the components of socialization and answer the research question, data are analyzed using a constant comparative method until saturation point, ensuring that no newer information is obtained. Resulted components based on the viewpoint of Al-Farabi include social affection and solidarity, peer group and socialization, social justice, art and socialization, body training and socialization, conscious acceptance of social roles and trying to co-operate in childhood. Finally, we discuss and conclude on the subject, limitations and suggestions. Keywords: Al-Farabi, components of socialization, childhood
استونزل، ژان (1368). روانشناسی اجتماعی، ترجمه محمدعلی کاردان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
افلاطون؛ (1383)، جمهور، ترجمه فؤاد روحانی، تهران، انتشارات علمی، چاپ نهم.
الفارابی، ابونصر (1364). احصاء العلوم، ترجمة حسین خدیوجم، تهران، علمی و فرهنگی.
الفارابی، ابونصر (1389). السیاسه المدنیه، ترجمه ملکشاهی، نشر سروش، چاپ دوم.
الفارابی، ابونصر (1366). السیاسه المدنیه، تهران، الزهرا.
الفارابی، ابونصر (1989). المستشاریه و الثقافیه للجمهوریه الاسلامیه الایرانیه، دمشق.
الفارابی، ابونصر (1405). فصول المنتزعه، تهران، الزهراء.
بهشتی، سعید (1380). آیین خرد پروری، تهران، موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، چاپ اول
پژوهشکده حوزه و دانشگاه (1380). درآمدی بر تعلیم و تربیت اسلامی، ج 1، تهران، انتشارات سمت، چاپ پنجم
دفتر همکاری حوزه و دانشگاه (1377). آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن، ج 1، تهران: سمت.
دفتر همکاری حوزه و دانشگاه (1378). اهداف تربیت از دیدگاه اسلام، تهران، انتشارات سمت.
دفتر همکاری حوزه و دانشگاه (1388). آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی، تهران.
کراوس، روبرتودوچ، مورتون (1374). نظریه‌ها در روانشناسی اجتماعی، مترجم مرتضی کتبی، انتشارات دانشگاه تهران.
ذوالفقاری زعفرانی، رشید؛ و علی نیا، علیرضا (1397). تأثیر مدرسه و خانواده بر اجتماعی شدن نوجوانان دوره متوسطه، مجله پژوهش اجتماعی، ش 8، دوره سوم، صص 164-147.
رجبی، محمود و همکاران، (1378). تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام، تهران، سمت.
ستوده، هدایت آ...(1378). آسیب‌شناسی اجتماعی. تهران: آوای نور.
شاه‌آبادی فراهانی، محمدرضا (1382). مقدمه‌ای بر ادبیات کودکان، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، تهران.
شریعتمداری، علی (1382). اصول فلسفه تعلیم و تربیت، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ 32.
صدیق سروستانی، رحمت‌الله (1389). آسیب‌شناسی اجتماعی (جامعه‌شناسی انحرافات)، تهران، سمت.
عدوان، محسن (1380). ابونصر فارابی، انتشارات پیام آزادی، تهران.
فارابی، ابونصرمحمد (1371). التنبیه علی سبیل السعاده، تحقیق دکتر جعفر آل یاسین، تهران، انتشارات حکمت.
فارابی، ابو نصر محمد (1377). الفاظ المستعمله فی المنطق، ترجمه حسن ملک شاهی، انتشارات سروش.
فارابی (1361). اندیشه‌های اهل مدینه فاضله، ترجمه سجادی، تهران، کتابخانه طهوری.
فارابی، ابونصرمحمد (1379). اندیشه‌هایی اهل مدینه فاضله، ترجمه و تحشیه سید جعفر شهیدی، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
فارابی، ابونصرمحمد (1358). سیاسه المدنیه، ترجمه و تحشیه سید جعفر سجادی، انجمن فلسفه ایران، تهران.
فارابی، ابونصرمحمد (1971). فصول منتزعه، تحقیق دکتر فوزی متری نجار، بیروت، دارالمشرق.
فارابی، ابونصرمحمد (1961). فلسفه ارسطوطائیس و اجزای فلسفه و مراتب اجزاها، به کوشش محسن مهدی، بیروت.
فارابی، ابونصرمحمد (1375). موسیقی کبیر، ترجمه دکتر آذر تاش آذر نوش، تهران پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
قائمی امیری، علی (1388). تعلیم و تربیت اسلامی، شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی، چاپ دهم.
کوئن، بروس (1382). مبانی جامعه‌شناسی، ترجمه: فاضل و توسلی. تهران: انتشارات سمت.
گیدنز، آنتونی (1384). جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، نشر نی، چاپ چهارم، تهران
مصباح، محمدتقی (1378). جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، تهران، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
ناظر زاده کرمانی، فرناز (1376). اصول و مبادی فلسفه سیاسی فارابی، تهران، دانشگاه الزهرا.
نوبخت، ثریا (1384). تبیین و نقد نظریه تربیت اجتماعی مبتنی بر مدینه فاضله افلاطون با تکیه‌بر آراء فارابی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در رشته تاریخ و فلسفه آموزش‌وپرورش، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
ویسی، احمد (1393). اثرگذاری رسانه‌های تصویری بر اجتماعی شدن کودکان کلاس چهارم و سوم کوهدشت، رساله کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی اهواز.
Baumrind, D. (2000).Computers as Socialization agent and entertainment.
Brendgen, M. Bukowski, W. M &Vitaro, F.(2007) Peers and Socialization: Effects on Externalizing and Internalizing Problems. Handbook of Socialization: Research andTheory, 355-381, New York, NY, US: Guilford Press.
Cohen, B. (1990). Introduction to Sociology. London: McGraw Hill.
Creswell, John. W. (1994). Research: Qualitative And Quantitative Approaches. London: SAGE Publication.
Davidson A. Herbert, Alfarabi, Avicena, and Aveerroes On Intellect,Oxford: Oxford University Press, 1992
Giddens, A. (1989). Sociology. Cambridge: Cambridge Polity Press.
Dunsmore, Julie C.&. Miller-Slough, R. L. (2016)Emotion Socialization and Friend in Adolescence: Associations with Psychological Adjustment". Adolescent Research Review, 1(4):287-305.
Nicholas Rescher. Al Farabi. an Annotated Bibliography. Pittsburgh: University Press 1962.
Cassano, M.Adrian, Molly C. &. Zeman, J. (2013) Socialization influences onadolescentsand’ children’s emotional self-regulation processes.self-regulatory processes in development: New directions andinternational perspectives, 79-106.
Smedey,T. (2001).Socilazation of home school children: a communication approach.http://ww.spinalstenosis.org/ss1.html.
