بررسی عوامل مرتبط با محرومیت اجتماعی زنان (مطالعه موردی زنان شهر ارومیه)

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

مریم سیدزاده طلاتپه ¹ (دانشجوی دکتری ، جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، ایران،تهران.)
سیدمحمدصادق مهدوی ² (استاد، گروه جامعه شناسی ، دانشکاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، ایران، تهران. ( نویسنده مسئول ) [e-mail])
مصطفی ازکیا ³ (استاد، گروه جامعه شناسی ، دانشکاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات ایران، تهران)

تاریخ دریافت : 1399/02/31 تاریخ پذیرش : 1400/12/07 تاریخ انتشار : 1401/09/01

کلید واژه: سرمایه اجتماعی, مهارت, محرومیت اجتماعی, فرصت‌های برابر, قدرت تصمیم‌گیری, زنان شهر ارومیه,

چکیده مقاله :

محرومیت اجتماعی واقعیتی است که برخی افراد بطور قابل توجهی بیش از دیگران در معرض آن هستند. در این میان گروه‌های زنان بیشترین محرومیت‌های اجتماعی را می‌بینند. این پژوهش به بررسی جامعه‌شناختی محرومیت اجتماعی زنان شهر اورمیه و عوامل اجتماعی مرتبط با آن پرداخته است. چارچوب نظری پژوهش نظریه‌های نارایان، بوردیو، پتریک، گیدنز و دارندروف است. روش تحقیق کمی و پیمایش با استفاده از تکنیک پرسشنامه بوده است. جامعه تحت مطالعه زنان شهر ارومیه بوده که با نمونه‌گیری سهمیه‌ای احتمالی، 430 نفر مورد پرسش قرار گرفتند. یافته ها و نتایج به دست آمده حاکی از آن است که میانگین احساس محرومیت اجتماعی در بین زنان برابر 54/7 ± 93/37 بوده است و متغیر مذکور با هر یک از متغیرهای فرصتهای برابر، داشتن مهارت، قدرت تصمیم‌گیری و سرمایه اجتماعی دارای رابطه منفی و معناداری است (001/0> sig). برای تبیین متغیر وابسته از رگرسیون چندگانه استفاده شد و تمامی متغیرها در مدل رگرسیونی باقی ماندند و متغیر فرصتهای برابر بیشترین اثر و متغیر سرمایه اجتماعی کمترین اثر معنادار بر متغیر وابسته داشته‌اند. ضریبب تعیین بدست آمده بیانگر آنست که حدود 38% از واریانس محرومیت اجتماعی زنان توسط متغیرهای مستقل موجود در معادله رگرسیونی تبیین شده‌اند.

چکیده انگلیسی:

Social deprivation is a fact that some people are significantly more exposed to than others. Women's groups, meanwhile, are the ones most severely affected by social exclusion. Accordingly, this study examines the sociological deprivation of women in the city of Urmia and its related social factors. The theoretical framework of the research is the theories of Narayan, Bourdieu, Petrick, Giddens and Dahrendorf. This research is a cross-sectional survey in terms of control of research conditions, cross-sectional, expansive, and time-based. The community was studied by women in Urmia, and 430 people were questioned by sampling the possible quotas. The findings show that social deprivation has a negative and significant relationship with each of the variables of equal opportunities, participation, skill, decision-making power, social capital, social economic base and social network(p<0/001). Multiple regression was used to explain the dependent variable, and all variables remained in the regression model and had a significant effect on the dependent variable. The coefficient of determination indicates that about 38% of the variance of women's social deprivation is explained by the independent variables in the regression equation.

منابع و مأخذ:

ادریسی، افسانه. (1386). جزوه آمار پیشرفته. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.

ازکیا، مصطفی. (1387). مقدمه­ای بر جامعه­شناسی توسعه روستایی. تهران: انتشارات اطلاعات.

اشتری‌مهرجردی، اباذر؛ حسینپور مطلق، مهدی؛ حاتمی‌مقدم، زهره. (1393). بررسی وضعیت محرومیت اجتماعی در میان جوانان 18 تا 30 سال شهر تهران. فصلنامه مطالعاات جامعه‌شناختی ایران،  سال چهارم، شماره 12، صص 61-75.

حمیدیان، اکرم؛ حزباوی، عزیز؛ و یوسف وند، حسن رضا. (1393). فقر، نابرابری، طبقه متوسط در ایران. فصلنامه توسعه اجتماعی، سال نهم، شماره اول، صص 37-66.

ربانی، رسول؛ انصاری ، ابراهیم. (1385). جامعه شناسی قشرها و نابرابری های اجتماعی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی و دانشگاهها (سمت).

سن، آمارتیا. (1385). توسعه به مثابه آزادی. ترجمه­: نوری نایینی، محمدسعید. تهران: نشرنی.

شادی طلب، ژاله و گرایی نژاد، علیرضا. (1383). فقر زنان سرپرست خانوار. پژوهش زنان، دوره 2، شماره 1، بهار 1383، ص 49-70.

شادی‌طلب، ژاله و حجتی‌کرمانی، فرشته. (1387). فقر و سرمایه اجتماعی در جامعه روستایی. فصلنامه علمی­پژوهشی رفاه اجتماعی، سال هفتم، شماره 28.

صفوی، عیسی؛ ضمیران، بهار؛ معارف‌وند، معصومه؛ عرشی، ملیحه. (1393). توانمندسازی اقتصادی دختران و زنان جوان در کشورهای آفریقایی، آمریکای لاتین و حوزه دریای کارائیب. فصلنامه مددکاری اجتماعی، سال سوم، شماره 4، صص 3-12.

علیزاده، مرجان. (1389). نقش اشتغال زنان در توسعه. فصلنامه علمی پژ هشی زن و فرهنگ، سال دوم،‌ شماره 5، صص 49-59.

غفاری، غلامرضا و تاج‌الدین محمدباقر. (1384). شناسایی مؤلفه‌های محرومیت اجتماعی. فصلنامه علمی پژوهی رفاه اجتماعی، سال چهارم، شماره 17.

فروزنده‌مقدم، فاطمه؛ فرهمند، مهناز. (1397). بررسی جامعه‌شناختی محرومیت اجتماعی دختران روستایی زابل و عوامل مرتبط با آن. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، سال یازدهم، شماره 2، صص 161-189.

فیروزآبادی، سیداحمد و صادقی، علیرضا. (1392). طرد اجتماعی. تهران: انتشارات جامعه شناسان.

فیروزآبادی، سیداحمد و صادقی، علیرضا. (1389). مطالعه ابعاد طرد اجتماعی زنان روستایی سرپرست خانوار در رابطه با وضعیت اشتغال و اقامت. فصلنامه زن در توسعه و سیاست، دوره8، شماره2.

گرب، ادوارد (1373). نابرابری اجتماعی: دیدگاه‌های نظریه پردازان کلاسیک و معاصر. ترجمه: سیاهپوش، محمد و غروبی زاد، احمدرضا. تهران: نشر معاصر.

گرنفل، مایکل. (1389). مفاهیم کلیدی بوردیو. ترجمه­: مهدی، محمد. تهران: نشر افکار.

نیازی، محسن؛ عشایری، طاها؛ سعادتی، موسی؛ منتظری‌خوش، حسن؛ عمرانی‌نژاد، فاطمه. (1396). تبیین جامعه‌شناختی فرهنگ فقر روستایی: مطالعه‌ای در باب روستاهای استان اردبیل. مسائل اجتماعی ایران، دوره هشتم، شماره 1، صص 167-188.

 

Abdolrahman, Omar Ismael. (2010). Time Poverty, A Contributor to Women’s Poverty. Journal Statistique African, Numero 11. November.

Clark, D. A. (2005). Sen' s Capability Approach and the Many Spaces of Human Well - being. Journal of Development Studies, 41(8):1339-1368.

Mensch BS, Ibrahim BL, Lee SM, el-Gibaly O. (2003). Gender-role attitudes among Egyptian adolescents. Stud Fam Plann; 34(1): 8-18.

Qazi kholiquazzaman, Ahmad. (2014). Tackling Social Exclusion: South Asia. Essay No.6.

Undiyaundeye & Igiri

Undiyaundeye Florence A. Igiri Irem Egwu. (2015). The status of the girl-child in the primary, junior secondary and senior secondary schools in Northern Cross River State, Nigeria. International Journal of Arts & Sciences; 08(03): 267–272

Ward, Nicki. (2009). Social Exclusion, social identity and social work: defining social exclusion from a material discursive perspective. Journal of Social Work Education, 28(3): 237-252.

Wazed, Soniya. (2012). Gender an social exclusion/ inclusion: A study of indigenious women of Bangkladesh. Birmangham University.

 

 

1. Abdolrahman, Omar Ismael. (2010). Time Poverty, A Contributor to Women’s Poverty. Journal Statistique African, Numero 11. November.


2. Alizadeh M. (2010).  The Role of Women Employment in Social Development. Scientific Research Quarterly of Woman and Culture, 2(5), 49-59. [In Persian]


3. Amini , Ezzati N. (2017). Sociological study of the youth’s feeling of relative deprivation in developed & undeveloped regions of Tehran. Journal of Community Development (Rural and Urban Communities), 9(1), 101-120. 10.22059/JRD.2018.65562. [In Persian]


4. Ashtari Mehrjardi, Abazar; Hosseinpour Motlagh, Mehdi; Hatami Moghadam, Zohreh. (2014). Survey of social deprivation among young people aged 18 to 30 in Tehran, Sociological studies of Iran, [In Persian]


5. Clark, D. A. (2005). Sen' s Capability Approach and the Many Spaces of Human Well - being. Journal of Development Studies, 41(8):1339-1368.


6. Ezkia, Mustafa. (2009). Social development in rural areas. Tehran: Information Publications. [In Persian]


7. Farahmand, M., Foruzandeh, F. (2018). A Sociological Investigation of the Social Deprivation of Zabol's Rural Girls and Its Related Factors. Journal of Iranian Cultural Research, 11(2), 161-189. doi: 10.22631/jicr.2018.1743.2370. [In Persian]


8. Firouzabadi, S., Sadeghi, A. (2010). An investigation on the Dimensions of Social Exclusion of the Rural Female Household heads in terms of Employment and Residence. Women in Development & Politics, 8(2). [In Persian]


9. Firoozabadi, S A & Sadeghi, A. (2013). Social exclusion. Tehran: Sociologists Publications.


10. Ghaffari G, Tajedin M B. (2005). The Enquiry of Social Deprivation Dimensions. refahj. 5 (17) :33-56. URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-2113-fa.html. [In Persian]


11. Gerb, Edward (1995). Social inequality: The views of classical and contemporary theorists. Translation: Siahpoosh, Mohammad and Ghorubizad, Ahmad Reza. Tehran: Contemporary Publishing.


12. Grenfell, Michael. (2011). Brady's key concepts. Translation: Mehdi, Mohammad. Tehran: Afkar Publishing.


13. HAMIDIAN, A., & HAZBAVI, A., & YOUSEFVAND, H. (2014). POVERTY, INEQUALITY, THE MIDDLE CLASS IN IRAN. JOURNAL OF SOCIAL DEVELOPMENT, 9(1), 37-66. [In Persian]


14. Idrisi, Afsaneh. (2008). Advanced Statistics Booklet. Tehran: Islamic Azad University, North Tehran Branch.


15. Mensch BS, Ibrahim BL, Lee SM, el-Gibaly O. (2003). Gender-role attitudes among Egyptian adolescents. Stud Fam Plann; 34(1): 8-18.


16. Niazi M, Ashayeri T, Saadati M, Montazery Khosh H, Omraninejad F. (2017). Sociological Eexplanation of Culture of Poverty: Case Study of Ardabil province Villages. 8(1), 167-188. [In Persian]


17. Qazi kholiquazzaman, Ahmad. (2014). Tackling Social Exclusion: South Asia. Essay No.6.


18. Rabbani, Rasool; Ansari, Ibrahim. (2007). Sociology of social strata and inequalities. Tehran: Organization for the Study and Compilation of Humanities Books and Universities (SAMT).


19. Safavi E, zamiran B, maarefvand M, arshi M. (2015). Economic Empowerment of Young Women and Girls in Africa and Latin America and Caribbean. Socialworkmag. 3 (4) :3-12. [In Persian]


20. Sen, Amartya. (2007). Development as freedom. Translation: Nouri Naeini, Mohammad Saeed. Tehran: Publishing.


21. Sen, Amartya. (2000). Social Exclusion: Concept, Application and Scrutiny, Social Development Papers, No 1, Manilla: Office of Environment and Social Development, Asian Development Bank.


22. ShadiTalab Z., & Garainejad A. (2005). Poverty of female-headed households. Women's Research, Volume 2, Number 1, Spring 2004, 49-70. [In Persian]


23. ShadiTalab Z, Hojjati keramani F. (2008). The Relation of Social Capital with Poverty. refahj; 7 (28): 35-56. [In Persian]


24. Undiyaundeye Florence A. Igiri Irem Egwu. (2015). The status of the girl-child in the primary, junior secondary and senior secondary schools in Northern Cross River State, Nigeria. International Journal of Arts & Sciences; 08(03): 267–272. [In Persian]


25. Ward, Nicki. (2009). Social Exclusion, social identity and social work: defining social exclusion from a material discursive perspective. Journal of Social Work Education, 28(3): 237-252. [In Persian]


26. Wazed, Soniya. (2012). Gender an social exclusion/ inclusion: A study of indigenious women of Bangkladesh. Birmangham University.